Page 51 - สัมมนาทางเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา
P. 51
สัมมนาด้านการประเมินทางการศึกษา 8-41
2. ประเภทของก ารประเมนิ อ งคก์ ร
ประเภทของการประเมินองค์กรมีหลายประเภทตามเกณฑ์ในการแบ่ง ในที่นี้แบ่งประเภทโดย
ยึดเกณฑ์การแบ่งการประเมินองค์กรโดยยึดรูปแบบในองค์กรที่สำ�คัญได้แก่ (1) การประเมินแบบสมดุล
(2) มาตรฐานร ะบบบ ริหารค ุณภาพส ากล (ISO) (3) ระบบก ารบ ริหารง านท ี่ม ุ่งผ ลส ัมฤทธิ์ และ (4) ตามร ูปแ บบ
การประกันคุณภาพ
2.1 การป ระเมนิ แ บบส มดลุ (BalancedScorecardหรอื BSC) เปน็ การว ดั ผลแ บบส มดลุ ท คี่ รอบคลมุ
การปฏิบัติง านท ุกด ้านของอ งค์กร ทำ�ให้ผ ู้บ ริหารคิดอ ย่างเป็นร ะบบ ภายใต้กรอบว ัตถุประสงค์เดียวกัน การ
วางแผน การก ำ�หนดก ิจกรรม ตลอดจ นม ีก ารว ัดผลท ี่เป็นร ะบบส อดคล้องก ัน การท ำ�งานอ ะไรก ็ตาม เมื่อม ี
วัตถุประสงค์ในการทำ�งาน ก็ต้องมีตัวชี้วัด วัตถุประสงค์ในการทำ�งาน และภารกิจในแต่ละแผนกและตัวชี้
วัดของพนักงาน ต้องส อดคล้องก ับต ัววัดห ลักข องบ ริษัท การทำ�งานจ ะมีม าตรฐานเดียวกัน
การจัดทำ�การประเมินแบบสมดุล (Balanced Scorecard) ตามทฤษฎีต้องเริ่มจากการกำ�หนด
เป้าหมาย วิสัยทัศน์ ค่านิยม ภารกิจเป้าหมาย เป้าหมายส่วนบุคคล หลังจากนั้นจึงกำ�หนดตัวชี้วัดที่ใช้วัด
ความส ำ�เร็จข องง านอ ย่างช ัดเจน และเห็นพ ้องต ้องก ันร ะหว่างผ ู้ป ระเมินแ ละผ ู้ถ ูกป ระเมิน ส่วนข ั้นต อนก ารนำ�
มาใช้ในองค์กรเริ่มที่ก ารนำ�เสนอคณะผู้บ ริหารสูงสุด เพื่อตกลงถ ึงภ ารกิจขององค์กร ระดมค วามค ิดเห็นก ับ
ผู้จัดการอาวุโสเพื่อต กลงเกี่ยวก ับเป้าหมาย กลยุทธ์ ฯลฯ และขั้นสุดท้ายท ำ�ความเข้าใจกับพนักงาน (สุรช ัย
สุวิถีชน 2545)
ในเรื่องค วามเกี่ยวข้องร ะหว่างก ารป ระเมินแ บบส มดุลก ับต ัวช ี้ว ัด (Key Performance Indicators:
KPI) พสุ เดชะร ิน ทร์ (2544) กล่าวว ่า BSC เป็นร ะบบห รือก ระบวนการในการบ ริหารป ระเภทหนึ่งท ี่อ าศัยการ
กำ�หนดตัวช ี้ว ัดที่เรียกว่า KPI เป็นก ลไกส ำ�คัญในก ารจัดท ำ� BSC ต้องม ีการจ ัดท ำ� KPI
ตัวชี้ว ัดของ BSC มีม ุมม อง 4 ด้าน คือ ด้านก ารเงิน ด้านล ูกค้า ด้านก ระบวนการภ ายใน และด้าน
การเรียนรู้แ ละการพ ัฒนา แต่ละม ุมมองป ระกอบด ้วย 4 ส่วนส ำ�คัญ คือ วัตถุประสงค์ ตัวช ี้ว ัด เป้าห มาย และ
แผนงานโครงการหรือกิจ เป็นแ นวคิดท ี่ยืดหยุ่นอาจไม่จำ�เป็นต ้องม ี 4 มุมมอง เหมือนแ บบดั้งเดิม อาจจ ะมี
มุมม องอื่นๆ เพิ่มเข้ามา เช่น สิ่งแวดล้อม เป็นต้น
2.2 มาตรฐานร ะบบบ รหิ ารค ณุ ภาพส ากล ISO (International Organization for Standardization)
คือ ระบบก ารประกันค ุณภาพท ี่ทำ�ให้เป็นมาตรฐานเดียวกันท ั่วโลก เป็นร ะบบก ารบ ริหารง านท ี่เน้นความพ ึง
พอใจของลูกค้า มาตรฐานระบบบริหารคุณภาพสากลท ี่ม ีการรับรองอย่างแพร่หลาย ได้แก่ ISO 9000 ISO
14000 ISO 18000 เป็นต้น สำ�หรับ ISO 9000 เป็นม าตรฐานระบบก ารบ ริหารจัดการ ส่วน ISO 14000 เป็น
มาตรฐานร ะบบจ ัดการส ิ่งแวดล้อม ส่วน ISO 18000 เป็นม าตรฐานส ุขอนามัยแ ละค วามปลอดภัยในสถาน
ประกอบการ ในหน่วยนี้จะอธิบายก าร ISO 9000 ซึ่งเป็นร ะบบการบ ริหารจ ัดการท ั่วไป
ระบบประกันคุณภาพ ISO 9000 ที่เป็นมาตรฐานระบบการบริหารจัดการ ประกอบด้วย 20 ส่วน
ประกอบ ไดแ้ ก่ (1) ความร บั ผ ดิ ช อบข องก ารจ ดั การ (2) ระบบค ณุ ภาพ (3) การท บทวนข อ้ ต กลง (4) การค วบคมุ
การอ อกแบบ (5) การควบคุมเอกสารและข ้อมูล (6) การจ ัดซื้อ (7) การค วบคุมผลิตภัณฑ์ท ี่ส ่งม อบให้ลูกค้า
(8) การชี้บ ่งและส อบก ลับของผลิตภัณฑ์ (9) การค วบคุมกระบวนการ (10) การต รวจต ิดตามและก ารทดสอบ
