Page 15 - หลักการและทฤษฎีการศึกษาเกี่ยวกับวิชาชีพครู
P. 15
ปรัชญา ทฤษฎีและแนวคิดทางการศึกษา 1-5
เรื่องที่ 1.1.1 แนวคิดเก่ียวกับปรัชญาการศกึ ษา
ปรชั ญา ปรชั ญาการศกึ ษา และทฤษฎกี ารศกึ ษา มคี วามสมั พนั ธท์ างความคดิ ตอ่ เนอ่ื งกนั โดยปรชั ญา
หรอื ปรชั ญาทว่ั ไป เปน็ พนื้ ฐานความคดิ ของปรชั ญาการศกึ ษาทนี่ ำ� แนวคดิ ทางปรชั ญาทวั่ ไปมาใชใ้ นการกำ� หนด
แนวคิดทางการศึกษา ส�ำหรับทฤษฎีทางการศึกษาเป็นการประยุกต์หลักการจากปรัชญาการศึกษาสาขาใด
สาขาหนงึ่ หรอื หลายสาขามาสรา้ งเปน็ ทฤษฎกี ารศกึ ษาขนึ้ เปน็ การเฉพาะ กอ่ นทจี่ ะศกึ ษาปรชั ญาการศกึ ษา ควร
จะทำ� ความเขา้ ใจเกยี่ วกบั ความหมายของปรชั ญา ขอบเขตของวชิ าปรชั ญา รวมทง้ั ความหมายและความสำ� คญั
ของการศึกษา เพ่ือน�ำไปสู่ความเข้าใจความหมายและความส�ำคัญของปรัชญาการศึกษา ดังต่อไปนี้
1. ความหมายของปรัชญา
ได้มีผู้ให้ความหมายของปรัชญาไว้มากและมีแนวทางที่ต่างกันไป วิจิตร ศรีสอ้าน (2543: 219-220)
ได้อธิบายความหมายของค�ำว่า ปรัชญา ไว้ 3 แนวทาง คือ ความหมายตามรูปศัพท์ ความหมายตามวิธีการ
และความหมายตามจุดมุ่งหมาย ดังต่อไปนี้
1.1 ความหมายตามรูปศัพท์ ค�ำว่า ปรัชญา ในภาษาไทยเป็นค�ำบัญญัติที่พระเจ้าวรวงศ์เธอ
กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ ทรงบัญญัติข้ึนจากค�ำว่า Philosophy ค�ำว่า ปรัชญา เป็นค�ำในภาษาสันสกฤต
ซึ่งตรงกับค�ำว่า ปัญญา ในภาษาบาลี ค�ำน้ีประกอบด้วยรูปศัพท์ 2 ศัพท์ คือ ปฺร และ ชฺญา ปฺร หมายถึง
ประเสริฐ และ ชฺญา หมายถึง ความรู้ ค�ำว่าปรัชญา จึงหมายถึง ความรู้อันประเสริฐ ส่วนค�ำว่า Philosophy
ในภาษาอังกฤษมาจากค�ำภาษากรีก Philosophia ซ่ึงเป็นค�ำสนธิระหว่าง Philos กับ Sophia ค�ำว่า Philos
แปลว่า ความรักความสนใจ ความเลื่อมใส ส่วน Sophia แปลว่า ความรู้ ความฉลาด ความเรืองปัญญา เม่ือ
เอาค�ำท้ังสองมาสนธิกันเป็น Philosophy แปลว่า Love of Wisdom หรือ ความรักในความรู้ ความรัก ความ
เรืองปัญญา หรือปรารถนาจะเข้าถึงความรู้หรือปัญญา
จากค�ำอธิบายตามรูปศัพท์ดังกล่าว วิจิตร ศรีสอ้าน (2543: 219) ได้สรุปความหมายที่มีผู้เรียบเรียง
ไว้ดังนี้
“ปรชั ญา หมายถงึ ความรกั ความเรอื งปญั ญา เพอื่ จะไดใ้ ชค้ วามเรอื งปญั ญาเปน็ ปจั จยั ของการดำ� เนนิ
ชีวิต เป็นความพยายามที่จะเข้าใจเร่ืองต่าง ๆ เก่ียวกับโลก เก่ียวกับชีวิต และความสัมพันธ์ระหว่างชีวิตกับ
สรรพส่ิงทั้งหลายในจักรวาล (Brubacher’s Electric Philosophy of Education)”
1.2 ความหมายตามวิธีการ จากต�ำราที่ใช้กันแพร่หลาย ความหมายตามวิธีการมีดังนี้
“ปรัชญา คือ ความพยายามในการคิดอย่างมีระบบเก่ียวกับทุกส่ิงทุกอย่างในจักรวาล...เก่ียวกับ
ความจริงท้ังมวล (Kneller’s Introduction to the Philosophy of Education)” และ
“ปรัชญา คือ การศึกษาค�ำถามมากกว่าการศึกษาค�ำตอบ (Morris’ Philosophy and the
American School)”
