Page 17 - หลักการและทฤษฎีการศึกษาเกี่ยวกับวิชาชีพครู
P. 17
ปรัชญา ทฤษฎีและแนวคิดทางการศึกษา 1-7
2. ขอบเขตของวิชาปรชั ญา
ปรัชญาจัดว่าเป็นศาสตร์ที่ใช้วิธีการทางตรรกวิทยาในการศึกษาค้นคว้าหาความจริง ซึ่งเป็นการใช้
ความคิดอย่างมีระบบในการพิสูจน์ความจริงด้วยหลักของเหตุผล ปรัชญามีศัพท์เฉพาะอยู่มาก และมี
โครงสร้างของเน้ือหาสาระท่ีจ�ำแนกเป็นหมวดหมู่หรือสาขาย่อยได้ 4 แขนง คือ ภววิทยา (Ontology)
ญาณวทิ ยา (Epistemology) คณุ วทิ ยา (Axiology) และตรรกวทิ ยา (Logic) ดงั มรี ายละเอยี ดตอ่ ไปนี้ (วจิ ติ ร
ศรีสอ้าน, 2543: 222-227)
2.1 ภววิทยา (Ontology) ค�ำว่า ภววิทยา ในวิชาปรัชญามักใช้ปนกับอภิปรัชญา (Metaphysics)
ค�ำว่า Metaphysics หมายถึง Beyond หรือ After physics คือ ภาวะท่ีมีอยู่นอกเหนือไปจากสภาวะทาง
กายภาพ ซ่ึงเป็นสภาวะท่ีไม่อาจรู้ได้ด้วยประสาทสัมผัส ส่วน Ontology จะคลุมถึงสรรพสิ่งท่ีมีอยู่เป็นอยู่ใน
จักรวาลท้ังส่วนที่สัมผัสได้และสัมผัสไม่ได้ ภววิทยาจึงกว้างกว่าอภิปรัชญา หรือกล่าวได้ว่า อภิปรัชญาเป็น
ส่วนหน่ึงของภววิทยา
ภววิทยาเป็นแขนงหนึ่งของปรัชญาท่ีมุ่งศึกษาสภาวะแห่งความเป็นจริงหรือธรรมชาติของสรรพสิ่ง
ทั้งหลาย เพ่ือจะให้ได้มาซึ่งค�ำตอบที่ว่า อะไรคือความเป็นจริงอันเป็นท่ีสุด ศึกษาถึงลักษณะของการมีอยู่
เป็นอยู่ของสิ่งทั้งหลายว่าอะไรเป็นสิ่งที่จริงแท้ จิตหรือวัตถุเป็นความจริงมูลฐาน ภววิทยามีขอบข่าย
กว้างขวางมาก เพราะเป็นการแสวงหาความจริงเกี่ยวกับชีวิตและสรรพสิ่งในจักรวาล
2.2 ญาณวทิ ยา (Epistemology) ปรชั ญาแขนงนมี้ งุ่ ศกึ ษาวเิ คราะหห์ ลกั หรอื ทฤษฎแี หง่ ความรู้ ศกึ ษา
ว่าอะไรคือความรู้ท่ีถูกต้อง มีหลักอะไรหรือวิธีใดที่จะช่วยตัดสินความถูกผิด ความรู้มีก่ีประเภท และได้มา
จากแหล่งใด
วิธีการท่ีจะให้ความรู้ท่ีแท้จริงมากท่ีสุดตามแนวทางของญาณวิทยามี 5 วิธี คือ การรู้โดยข้อมูลทาง
ผัสสะ การรู้โดยสามัญส�ำนึก การรู้โดยตรรกวิธี การรู้โดยการหย่ังรู้หรือญาณทัศน์ และการรู้โดยวิธี
วิทยาศาสตร์
1) การรู้โดยข้อมูลทางผัสสะ (Sense Data) ผัสสะ หมายถึง การรู้หรือการรับรู้จากการใช้
ประสาทสัมผัสทางตา หู จมูก ล้ิน กาย ทางใดทางหน่ึงหรือหลาย ๆ ทางพร้อมกัน
2) การรูโ้ ดยสามัญส�ำนกึ (Common Sense) สามัญส�ำนึก หมายถึง ความรู้สึก หรอื การรับรู้
ของคนแต่ละคนที่มีร่วมกับคนอื่น โดยที่ไม่จ�ำเป็นต้องมาคิดค้นไตร่ตรองเสียก่อน มนุษย์เมื่อเผชิญกับ
เหตุการณ์หรือสถานการณ์บางอย่าง สามารถตัดสินได้ว่าอะไรผิด อะไรถูก อะไรควร อะไรไม่ควรได้ทันทีโดย
อาศัยสามัญส�ำนึก
3) การรู้โดยตรรกวิธี (Logic) ตรรกวิธีหรือตรรกวิทยา เป็นวิธีการส�ำคัญท่ีนักปรัชญาใช้ใน
การตัดสินความถูกต้องของความรู้ความจริง เป็นวิธีการที่อาศัยหลักของเหตุผล ความน่าเช่ือถืออยู่ท่ีเหตุผล
4) การรู้โดยการหยั่งรู้หรือญาณทัศน์ (Intuition) การรู้โดยการหย่ังรู้หรือญาณทัศน์ เป็น
การรู้โดยอาศัยความคิดหรือจินตนาการที่อาศัยสติปัญญาเป็นหลัก การหยั่งรู้ของมนุษย์นั้นมีหลายระดับ ข้ึน
อยู่กับระดับความคิดและสติปัญญาของแต่ละคน ในระดับสูงสุดของการหย่ังรู้โดยใช้สมาธิและปัญญา ก็คือ
การตรัสรู้ดังท่ีเกิดขึ้นกับพระพุทธเจ้ามาแล้ว การรู้โดยการหย่ังรู้ เป็นท่ียอมรับกันมากในวงการศาสนาว่าเป็น
