Page 59 - หลักการและทฤษฎีการศึกษาเกี่ยวกับวิชาชีพครู
P. 59
กฎหมาย หลักธรรมาภิบาล คุณธรรม จรรยาบรรณวิชาชีพครู 12-49
2. หลักการของธรรมาภิบาล
องค์การสหประชาชาติ (UNESCAP) ก�ำหนดหลักการท่ัวไปของธรรมาภิบาลไว้ 8 หลักการ คือ การ
มีส่วนร่วม (participatory) การปฏิบัติตามกฎหรือนิติธรรม (rule of law) ความโปร่งใส (transparency)
การตอบสนอง (responsiveness) ความสอดคล้องหรือมุ่งเน้นฉันทามติ (consensus oriented) ความ
เสมอภาค (equity and inclusiveness) หลักประสิทธิผลและประสิทธิภาพ (effectiveness and
efficiency) ความรับผิดชอบ (accountability) ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้
1) การมีส่วนร่วม (participatory) การมีส่วนร่วมของสมาชิกท้ังชายหญิงเป็นหลักการส�ำคัญของ
ธรรมาภิบาล การมีส่วนร่วมอาจเป็นการมีส่วนร่วมโดยตรงหรือผ่านตัวแทนตามระบอบประชาธิปไตยหรือ
ผ่านหน่วยงานต่าง ๆ การมีส่วนร่วมจ�ำเป็นจะต้องมีการแจ้งให้รับรู้และมีการจัดการให้เกิดขึ้น
2) การปฏิบัติตามกฎหรือนิติธรรม (rule of law) ธรรมาภิบาลต้องการความถูกต้องตามกรอบของ
กฎหมาย ไม่เลือกปฏิบัติ ไม่ล�ำเอียง เป็นการปกป้องสิทธิมนุษยชน มีการปฏิบัติอย่างเสมอภาคและเป็นธรรม
กับประชาชนโดยเท่าเทียมกัน ทุกคนในสังคมอยู่ภายใต้ข้อก�ำหนดของกฎหมายเดียวกัน การบังคับใช้
กฎหมายโดยผู้ปฏิบัติหน้าท่ีท่ีมีอิสระภาพ ไม่ล�ำเอียง และไม่รับสินบน
3) ความโปร่งใส (transparency) ความโปร่งใส หมายความว่า การตัดสินใจและการด�ำเนินการที่
เกี่ยวข้องเป็นไปตามกฎและกติกาที่ก�ำหนดไว้ และหมายความว่า จะต้องมีข้อมูลท่ีเข้าถึงได้ เป็นข้อมูลที่มี
ความสมบูรณ์เพียงพอ ในรูปแบบและสื่อท่ีเข้าใจง่าย ส�ำหรับให้ผู้ท่ีได้รับผลกระทบจากการตัดสินใจหรือการ
ด�ำเนินการนั้น ๆ สามารถตรวจสอบได้ มีการเปิดเผยข้อมูลอย่างตรงไปตรงมา
4) การตอบสนอง (responsiveness) ธรรมาภิบาลก�ำหนดให้หน่วยงานและกระบวนการให้บริการ
ต่าง ๆ บริการผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหรือผู้รับบริการทุกคนภายใต้กรอบระยะเวลาที่สมเหตุสมผล
5) ความสอดคล้องหรือมุ่งเน้นฉันทามติ (consensus oriented) ความสอดคล้องต้องกันหรือ
มุ่งเน้นฉันทามติเป็นการก�ำหนดและสรุปความต้องการของคนในสังคมซึ่งมีความแตกต่างอย่างมาก โดย
พยายามหาจุดสนใจร่วมกันและความต้องการที่สอดคล้องต้องกันของสังคมมาเป็นข้อปฏิบัติเพื่อการพัฒนา
ที่ยั่งยืน การจะพัฒนาสังคมได้ต้องทราบความต้องการท่ีสอดคล้องต้องกันของสังคมนั้น ๆ ด้วยการศึกษา
ประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และบริบทของสังคมหรือชุมชนน้ัน ๆ ก่อน
6) ความเสมอภาค (equity and inclusiveness) ความเป็นอยู่ท่ีดีของสังคมหนึ่ง ๆ อาศัยความ
เช่ือม่ันว่าสมาชิกทุกคนของสังคมน้ันรู้สึกว่าเขามีที่ยืนในสังคมและไม่รู้สึกหลุดจากกระแสหลักของสังคม
สมาชิกทุกกลุ่มมีโอกาสที่จะมีความเป็นอยู่ที่ดี น่ันคือ ความเสมอภาคเป็นสิทธิขั้นพ้ืนฐานที่ประชาชนทุกคน
พึงได้รับจากรัฐบาล ทั้งการบริการด้านสวัสดิการตลอดจนสาธารณูปโภคด้านอื่น ๆ
7) หลักประสิทธิภาพและประสิทธิผล (effectiveness and efficiency) ธรรมาภิบาล หมายถึง
กระบวนการหรือหน่วยงานผลิตผลงานที่สอดคล้องกับความต้องการของสังคมโดยใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า
แนวคดิ ของประสทิ ธภิ าพของการดำ� เนนิ งานในบรบิ ทของธรรมาภบิ าลหรอื การบรหิ ารจดั การทด่ี ยี งั ครอบคลมุ
ถึงการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างย่ังยืนและการอนุรักษ์ส่ิงแวดล้อม
