Page 29 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 29
ความรดู้ ้านการเมืองการปกครอง 4-19
จรงิ ยงั คงอยทู่ รี่ ฐั บาลในสว่ นกลาง หนว่ ยงานในภมู ภิ าคเปน็ เพยี งผรู้ บั นโยบายไปปฏบิ ตั เิ ทา่ นน้ั ไมส่ ามารถ
ท่ีจะก�ำหนดการด�ำเนินการในความรับผิดชอบของตนโดยอสิ ระ
การปกครองระดับท้องถนิ่ อันได้แก่ องค์การบริหารส่วนจงั หวดั เทศบาล สขุ าภบิ าล รวมทงั้ การ
ปกครองรปู กรงุ เทพมหานคร และเมอื งพทั ยานน้ั แมจ้ ะมอี สิ ระพอสมควรในการดำ� เนนิ การ และมกี ารเลอื ก
ตั้งเพ่ือให้ประชาชนในท้องถิ่นให้เข้ามามีส่วนร่วมในการปกครอง มีลักษณะในการกระจายอ�ำนาจการ
ปกครอง แต่ก็ยังไมเ่ ปน็ อิสระหรือเปน็ การปกครองตนเองอย่างแท้จรงิ รัฐบาลในส่วนกลางยังมีส่วนเขา้ ไป
ควบคุมหรือร่วมในการด�ำเนินการอยู่ด้วย อย่างไรก็ตามการปกครองระดับท้องถิ่นน้ีมีส่วนในการฝึกฝน
ประชาชน ให้รจู้ กั การปกครองตนเองตามหลักการประชาธิปไตย
4.3 ประมุขแห่งรัฐ รฐั ธรรมนญู และธรรมนญู การปกครองทกุ ฉบบั กำ� หนดรปู แบบการปกครองไว้
วา่ เปน็ แบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษตั รยิ ์เป็นประมขุ และกำ� หนดไว้อย่างชดั แจ้ง เทิดทูนพระมหา-
กษตั รยิ เ์ ปน็ สถาบนั สงู สดุ ดำ� รงอยใู่ นฐานะอนั เปน็ ทเ่ี คารพสกั การะผใู้ ดจะละเมดิ มไิ ด้ รฐั ธรรมนญู กำ� หนดวา่
ผู้ใดจะกล่าวหาหรือฟ้องร้องพระมหากษัตริย์ในทางใดๆ มิได้ พระราชอ�ำนาจของพระมหากษัตริย์ จึงมี
ก�ำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ โดยปกติรัฐธรรมนูญก�ำหนดให้พระมหากษัตริย์เป็นผู้ใช้อ�ำนาจอธิปไตยซ่ึงเป็น
ของประชาชนโดยใช้อ�ำนาจนิติบัญญัติผ่านทางรัฐสภา อ�ำนาจบริหารผ่านทางคณะรัฐมนตรี และอ�ำนาจ
ตลุ าการผา่ นทางศาล การกำ� หนดเชน่ น้ี หมายความวา่ อ�ำนาจตา่ งๆ จะใชใ้ นพระปรมาภไิ ธยของพระมหา-
กษัตรยิ ซ์ ึ่งในความเปน็ จรงิ อำ� นาจเหลา่ นี้มีองคก์ รเปน็ ผู้ใช้ ฉะนน้ั การทีบ่ ัญญัติวา่ พระมหากษตั ริย์เป็นผ้ใู ช้
อำ� นาจนติ บิ ญั ญตั ิ อำ� นาจบรหิ าร และอำ� นาจตลุ าการผา่ นทางองคก์ รตา่ งๆ นนั้ จงึ เปน็ การเฉลมิ พระเกยี รติ
แตอ่ ำ� นาจทแ่ี ทจ้ รงิ อยทู่ อ่ี งคก์ ร ทเี่ ปน็ ผพู้ จิ ารณาเรอ่ื งตา่ งๆ นำ� ขน้ึ ทลู เกลา้ ฯ ถวายเพอื่ พระมหากษตั รยิ ท์ รง
ลงพระปรมาภิไธย
อย่างไรก็ตาม แม้กระท่ังพระมหากษัตริย์ในระบบรัฐธรรมนูญ จะได้รับการเชิดชูให้อยู่เหนือ
การเมือง และก�ำหนดให้มีผู้รับสนองพระบรมราชโองการในการปฏิบัติการทางการปกครองทุกอย่าง แต่
พระมหากษัตริย์ก็ทรงมีพระราชอ�ำนาจบางประการท่ีได้รับการรับรองโดยรัฐธรรมนูญและเป็นพระราช
อ�ำนาจท่ีทรงใช้ได้ตามพระราชอัธยาศัยจริงๆ ได้แก่ การต้ังคณะองคมนตรี การพระราชทานเครื่องราช
อสิ ริยาภรณ์ เปน็ ต้น
พระราชอ�ำนาจท่ีส่งผลกระทบต่อการเมืองการปกครองอย่างแท้จริง คือ พระราชอ�ำนาจในการ
ยับย้ังร่างพระราชบัญญัติ ในกรณีท่ีพระมหากษัตริย์ทรงไม่เห็นด้วยกับร่างพระราชบัญญัติที่ผ่านการเห็น
ชอบของรฐั สภามาแลว้ และนายกรฐั มนตรนี ำ� ขน้ึ ทลู เกลา้ ฯ ถวายเพอื่ พระมหากษตั รยิ ท์ รงลงพระปรมาภไิ ธย
ประกาศใช้ กอ็ าจใชพ้ ระราชอำ� นาจยบั ยงั้ เสยี กไ็ ด้ ซงึ่ รฐั สภาจะตอ้ งน�ำรา่ งพระราชบญั ญตั ทิ ถ่ี กู ยบั ยง้ั นน้ั ไป
พิจารณาใหม่ แต่ในทางปฏบิ ัตไิ ม่ปรากฏวา่ พระมหากษัตรยิ ์ทรงใชพ้ ระราชอำ� นาจน้ี
4.4 สิทธิเสรีภาพและหน้าท่ีของประชาชน รัฐธรรมนูญได้ก�ำหนดสิทธิและเสรีภาพของชนชาว
ไทยไวอ้ ยา่ งกว้างขวาง สทิ ธิ และเสรภี าพตามรฐั ธรรมนญู น้ีเปน็ ไปตามแนวทางประชาธิปไตย คือ มีการ
ระบสุ ทิ ธแิ ละเสรีภาพขนั้ พน้ื ฐานตา่ งๆ ไวค้ รบครัน รวมท้งั มีหลกั ประกนั ในเรอื่ งสิทธติ า่ งๆ คอื การละเมิด
สิทธจิ ะกระทำ� มไิ ด้ เวน้ แต่โดยอาศยั อำ� นาจตามบทบัญญตั แิ หง่ กฎหมายเทา่ น้ัน อยา่ งไรก็ตามรัฐธรรมนูญ
