Page 36 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 36
4-26 ความรทู้ างสังคมศาสตร์และเทคโนโลยีส�ำ หรับนักนิเทศศาสตร์
ด�ำเนินการบริหารเป็นผลเสียต่อส่วนรวม ปกติการอภิปรายและลงมติน้ันกระท�ำในท่ีประชุมสภาผู้แทน
ราษฎรเทา่ นนั้ มตไิ มไ่ วว้ างใจจะตอ้ งมคี ะแนนเสยี งมากกวา่ กงึ่ หนงึ่ ของจำ� นวนสมาชกิ ทงั้ หมดของสภาผแู้ ทน
ราษฎรจงึ จะมผี ลบงั คบั ตามรัฐธรรมนญู
การควบคมุ ฝา่ ยบรหิ ารโดยการยน่ื ญตั ตขิ อเปดิ อภปิ รายทวั่ ไปนถ้ี อื วา่ เปน็ วธิ กี ารควบคมุ
ท่มี ปี ระสทิ ธิภาพทส่ี ุด และจดุ ประสงคข์ องรฐั ธรรมนูญตอ้ งการให้เปิดไดไ้ มย่ ากนกั เพ่อื ให้ ส.ส. มโี อกาส
ตรวจสอบการบริหารงานของคณะรัฐมนตรี จะเห็นได้จากการก�ำหนดจ�ำนวน ส.ส. ท่ีจะยื่นญัตติไว้เพียง
1 ใน 5 ของจำ� นวน ส.ส. ทงั้ หมดแม้วา่ ในการเปดิ อภปิ รายแตล่ ะครง้ั เมอื่ ลงมตกิ ันแลว้ คะแนนไม่ไวว้ างใจ
มกั จะไม่เกนิ ก่งึ หนึง่ ของจำ� นวน ส.ส. เพราะการลงคะแนนจะเป็นไปตามระบบพรรค ฝา่ ยรฐั บาลจะมี ส.ส.
เกนิ ครง่ึ อยแู่ ลว้ ทำ� ใหไ้ มม่ ผี ลทจ่ี ะทำ� ใหร้ ฐั มนตรพี น้ จากตำ� แหนง่ ดว้ ยมติ แตเ่ นอ้ื หาถอ้ ยความในการอภปิ ราย
นั้นจะได้รับการเผยแพร่ให้ประชาชนรับทราบท�ำให้ผู้ถูกอภิปรายอาจเสียคะแนนนิยมได้ ถ้าไม่มีเหตุผล
เพยี งพอในการตอบโตข้ อ้ บกพรอ่ งทถี่ กู หยบิ ยกขนึ้ มาอภปิ ราย อยา่ งไรกต็ าม ส.ส. แตล่ ะคน จะมสี ทิ ธลิ งชอ่ื
ในการยืน่ ญตั ตขิ อเปิดอภปิ รายนีเ้ พียงสมัยประชมุ ละครง้ั เดียว
4.6 คณะรัฐมนตรี รัฐบาลหรือคณะรัฐมนตรี เป็นผู้ใช้อ�ำนาจบริหาร รัฐมนตรีต้องรับผิดชอบใน
หน้าที่ของตน และต้องรับผิดชอบร่วมกันในนโยบายทั่วไปของคณะรัฐมนตรีต่อสภาผู้แทนราษฎร
หมายความวา่ สภาผแู้ ทนราษฎรมสี ทิ ธทิ จี่ ะควบคมุ การบรหิ ารของคณะรฐั มนตรี เพราะสภาผแู้ ทนราษฎร
เป็นสถาบันตัวแทนแสดงเจตจ�ำนงของประชาชน ถ้าเหน็ วา่ คณะรฐั มนตรีด�ำเนนิ การบรหิ ารบกพรอ่ งหรือ
ไม่เป็นไป เพ่ือประโยชน์สุขของประชาชนก็อาจเปิดอภิปรายท่ัวไป เพ่ือลงมติไม่ไว้วางใจรัฐบาลเป็นราย
บคุ คลหรอื ทง้ั คณะไดซ้ ง่ึ ถา้ ทำ� สำ� เรจ็ กจ็ ะมผี ลใหร้ ฐั มนตรเี ปน็ รายบคุ คลหรอื ทง้ั คณะตอ้ งพน้ จากตำ� แหนง่ ไป
เมอื่ รฐั ธรรมนญู ใหร้ ฐั สภาควบคมุ รฐั บาล ในทำ� นองเดยี วกนั รฐั บาลมสี ทิ ธคิ วบคมุ สภาผแู้ ทนราษฎร
ด้วย เป็นการถ่วงดุลแห่งอ�ำนาจ ไม่ให้ฝ่ายใดมีอ�ำนาจมากกว่าอีกฝ่ายหนึ่งเกินไปเคร่ืองมือควบคุมสภา
ผแู้ ทนราษฎร คอื การยบุ สภา นายกรฐั มนตรมี สี ทิ ธทิ ลู เกลา้ ฯ เสนอเพอื่ พระมหากษตั รยิ ์ ทรงตราพระราช
กฤษฎกี ายบุ สภาได้ การยบุ สภา คอื การใหส้ มาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎรพน้ จากตำ� แหนง่ และจดั ใหม้ กี ารเลอื ก
ตง้ั ใหมภ่ ายใน 60 วนั เพราะฉะนน้ั ในกรณที ม่ี คี วามขดั แยง้ ระหวา่ งรฐั บาลกบั สภา สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร
กต็ อ้ งระมดั ระวงั บทบาทพอสมควรเชน่ กนั เพราะแทนทร่ี ฐั บาลจะเลอื กการลาออกหรอื ยอมใหเ้ ปดิ อภปิ ราย
ทว่ั ไปเพ่ือลงมตไิ ม่ไวว้ างใจ รัฐบาลอาจเลือกวธิ ีการยบุ สภามาใชก้ ็ได้ โดยปกตติ ามหลกั การประชาธปิ ไตย
เมอ่ื มขี อ้ ขดั แยง้ ระหวา่ งฝา่ ยบรหิ ารกบั ฝา่ ยนติ บิ ญั ญตั ิ เชน่ รฐั บาลตราพระราชกำ� หนดออกมาบงั คบั ใช้ แต่
สภาผู้แทนราษฎรไม่อนุมัติ เป็นต้น เมื่อเกิดข้อขัดแย้งขึ้น ปกติรัฐบาลจะลาออกเมื่อเห็นว่าในข้อขัดแย้ง
น้ันประชาชนส่วนใหญ่สนับสนุนสภาผู้แทนราษฎร เพ่ือเปิดโอกาสให้สภาผู้แทนราษฎรจัดต้ังรัฐบาลใหม่
และรฐั บาลจะยบุ สภาในกรณที เี่ หน็ วา่ ประชาชนสนบั สนนุ รฐั บาลมากกวา่ รฐั สภา เพอ่ื เปดิ โอกาสใหป้ ระชาชน
เลือกผู้แทนราษฎรท่ีสนับสนุนรัฐบาลเข้ามาสนับสนุนรัฐบาลต่อไป เร่ืองยุบสภาน้ีเป็นการยุบสภาผู้แทน
ราษฎรเท่านั้น ไม่เกย่ี วขอ้ งกับวุฒิสภาแตอ่ ยา่ งใด
1) องค์ประกอบของคณะรัฐมนตรี รัฐบาลประกอบด้วยนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี
ร่วมคณะ อีกจ�ำนวนไม่เกินท่ีรัฐธรรมนูญก�ำหนดไว้ ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ก�ำหนดไว้ให้มีนายก-
รัฐมนตรี 1 คนให้มีรัฐมนตรไี ม่เกิน 35 คน นอกเหนือจากนายกรฐั มนตรี ปกตินายกรัฐมนตรจี ะต้องเปน็
