Page 49 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์

ความรดู้ า้ นการเมอื งการปกครอง 4-39
กติกาและธรรมเนียมปฏิบัติท่ีใช้บังคับ การเลือกต้ังที่เป็นไปตามกฎเกณฑ์ดังกล่าวจะท�ำให้คู่ต่อสู้ทางการ
เมอื งยอมรบั ผลการตดั สนิ ของผเู้ ลอื กตงั้ โดยฝา่ ยทช่ี นะจะไดร้ บั มอบอำ� นาจจากประชาชนใหท้ ำ� การใชอ้ ำ� นาจ
และการปกครองในช่วงเวลาตามที่ก�ำหนด ฝ่ายแพ้ก็หาทางเอาชนะในคราวต่อไปตามวิถีทางท่ีกฎเกณฑ์
และกตกิ ากำ� หนดไว้ วธิ กี ารเชน่ นจ้ี ะชว่ ยใหก้ ารสบื ตอ่ อำ� นาจทางการเมอื งและการปกครองประเทศเปน็ ไป
โดยสนั ตวิ ธิ ีไม่ตอ้ งอาศยั วิธีการที่ผดิ กฎหมายและไมช่ อบธรรม และในขณะเดยี วกนั การมีการเลอื กต้ังกจ็ ะ
ทำ� ใหร้ ฐั บาลตอ้ งตระหนกั อยเู่ สมอวา่ จะตอ้ งทำ� หนา้ ทบ่ี รหิ ารประเทศอยา่ งดที ส่ี ดุ เพราะประชาชนทเี่ ลอื กเขา้
มาจะคอยจบั ตามองดูการกระทำ� ของตน และจะเปน็ ผตู้ ดั สินอนาคตทางการเมอื งว่าจะเลอื กตนกลบั เขา้ มา
ท�ำงานอีกหรอื ไม่

ดังน้ัน การเลือกตั้งจึงเป็นกิจกรรมท่ีประชาชนแสวงหาทางเลือกในการปกครองและสนองความ
ตอ้ งการของตนเอง โดยการตดั สนิ ใจเลอื กผสู้ มคั รรบั เลอื กตงั้ ทมี่ อี ดุ มการณห์ รอื พรรคการเมอื งทม่ี นี โยบาย
ก้าวหนา้ ตามแนวทางสงั คมประชาธิปไตยหรือเสรนี ิยมประชาธปิ ไตย

3.2 ระบบการเลือกต้ัง ระบบการเลอื กตง้ั ทใี่ ชก้ นั ทวั่ โลกมจี ำ� นวนมากมายหลายระบบซงึ่ ขนึ้ อยกู่ บั
ปัจจัยหลัก 2 ประการ คือ ลกั ษณะการเมอื งการปกครองและระบบการคดิ คะแนนเสียง หากพจิ ารณาถงึ
พื้นฐานแนวความคิดรว่ มกันของระบบการเลือกต้งั ทใี่ ชบ้ ังคบั อยจู่ รงิ อาจแยกระบบการเลือกตงั้ ออกได้เป็น
2 ระบบใหญๆ่ คือ ระบบเสยี งขา้ งมาก และระบบสัดสว่ น

1) การเลือกตั้งระบบเสียงข้างมาก (majority electoral system) โดยหลกั การแลว้ รัฐใด
ใชร้ ะบบการเลอื กตงั้ แบบเสยี งขา้ งมาก รฐั นนั้ จะมกี ารแบง่ เขตการเลอื กตงั้ ออกเปน็ หลายเขต โดยแตล่ ะเขต
เลือกต้ังมีขนาดใกล้เคียงกัน ผู้ท่ีได้รับการเลือกต้ัง ได้แก่ ผู้สมัครรับเลือกตั้งท่ีได้คะแนนสูงสุดในเขตการ
เลอื กตงั้ ทต่ี นลงสมคั ร ในกรณที ใ่ี นเขตการเลอื กตง้ั นน้ั มผี สู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั หลายคน ผสู้ มคั รทไี่ ดร้ บั เลอื กตงั้
อาจได้คะแนนเสียงไม่ถึงครึ่งหนึ่งของคะแนนเสียงท้ังหมดของผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้ง เช่น ได้คะแนนเพียง
ร้อยละ 35 ของจ�ำนวนผู้มาใช้สิทธิเลือกตั้ง เป็นต้น การเลือกต้ังในระบบน้ีท่ีเรียกกันว่าการเลือกต้ังแบบ
เสียงข้างมาก นอกจากการเลือกตั้งระบบเสียงข้างมากแล้ว ยังมีการเลือกต้ังอีกแบบหน่ึง ซ่ึงถือว่าอยู่ใน
ประเภทของการเลือกตั้งแบบเสียงข้างมากเช่นกัน ในการเลือกตั้งระบบน้ีรัฐอาจใช้เทคนิคการเลือกตั้งได้
2 วธิ ีดว้ ยกัน

วิธีแรก รฐั แบง่ เขตการเลอื กตงั้ ออกเปน็ หลายเขตขนาดใกลเ้ คยี งกนั แตล่ ะเขตมผี แู้ ทน
ได้หนงึ่ คน ประชาชนผูม้ สี ิทธิเลือกตั้งมคี ะแนนเสยี งคนละ 2 คะแนน คะแนนเสยี งท่ีหนึ่งเป็นคะแนนเสียง
ทแ่ี ท้ ส่วนคะแนนเสยี งท่สี องเปน็ คะแนนเสยี งสำ� รองซ่ึงจะนำ� มาใชค้ ำ� นวณในกรณีท่ีนับคะแนนเสียงที่หน่ึง
แลว้ ยงั ไมม่ ีผสู้ มคั รรบั เลือกต้ังคนใดได้คะแนนเสยี งข้างมากเด็ดขาด คือ เกนิ กวา่ กง่ึ หนงึ่ ของจำ� นวนผ้มู า
ใชส้ ทิ ธิเลอื กตั้ง เราเรียกวิธกี ารนีว้ ่า “alternative vote system”

วิธีท่ีสอง รัฐอาจก�ำหนดให้มีการเลือกต้ังรอบท่ีสอง ในกรณีท่ีไม่ปรากฏว่ามีผู้สมัคร
รบั เลอื กตงั้ คนใดไดค้ ะแนนเสยี งเดด็ ขาดในการเลอื กตงั้ รอบแรก การเลอื กตง้ั ในรอบทสี่ องนนั้ รฐั จะกำ� หนด
ให้เฉพาะผู้ทไ่ี ด้คะแนนสงู สดุ 2 ล�ำดับแรกในการเลือกตัง้ รอบแรกเป็นผูม้ สี ทิ ธิในการลงสมัครรบั เลือกต้งั
รอบท่ีสอง โดยเหตุดังกล่าวการเลือกตั้งในรอบที่สอง จะน�ำไปสู่การแบ่งกลุ่มและการต่อสู้ทางการเมือง
เฉพาะผสู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั 2 คน เทา่ นนั้ ในกรณนี ผ้ี สู้ มคั รรบั เลอื กตง้ั ทไ่ี ดค้ ะแนนเสยี งไมม่ ากพอทจี่ ะแขง่ ขนั