Page 48 - การวิจัยเบื้องต้นทางสารสนเทศศาสตร์
P. 48
5-38 การวิจัยเบื้องต้นทางสารสนเทศศาสตร์
- ควรเตรียมแบบสัมภาษณ์สำ�หรับผู้วิจัย ซึ่งมีหัวข้อสำ�คัญหรือคำ�ถามสำ�คัญที่ต้องการ
ถามเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ต้องการ และมีไว้ดูในขณะสัมภาษณ์เพื่อตรวจสอบว่าประเด็นที่ต้องการสัมภาษณ์มีตกหล่น
หรือไม่
- ผู้วิจัยต้องเข้าใจว่าการสัมภาษณ์เชิงลึกเจตนามิใช่มุ่งเป็นการสื่อสาร 2 ทาง คือ
ผู้สัมภาษณ์โต้ตอบกับผู้ให้สัมภาษณ์ตลอดเวลา หากแต่ผู้สัมภาษณ์ต้องทำ�ตัวเป็นผู้ฟังที่ดี เป็นนักตั้งคำ�ถามที่เก่ง
- ผู้วิจัยต้องอธิบายขั้นตอนการสัมภาษณ์ว่าเป็นอย่างไร งานส่วนใดที่ผู้ช่วยวิจัยต้อง
ปฏิบัติ เพื่อในวันดำ�เนินการจริงจะได้ไม่ติดขัด
2) การเตรียมการด้านตวั ผูถ้ กู สมั ภาษณ์
- ผู้สัมภาษณ์ต้องติดต่อนัดหมายผู้ให้สัมภาษณ์ล่วงหน้า จดบันทึกวันเวลาที่ได้รับนัด
หมายให้ชัดเจน ถ้าเป็นการสัมภาษณ์แบบเผชิญหน้า ต้องไปถึงที่นัดหมายก่อนเวลา เพื่อเตรียมตัว เตรียมอุปกรณ์
เครื่องมือให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งาน ถ้าเป็นการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ให้โทรตรงตามเวลานัดหมาย
- ผู้สัมภาษณ์ควรแจ้งประเด็นหรือแนวคำ�ถามที่จะสัมภาษณ์ให้ผู้ให้สัมภาษณ์ทราบ
ล่วงหน้า
- แจ้งให้ผู้ให้สัมภาษณ์ทราบล่วงหน้าว่าจะมีการบันทึกเสียงและขออนุญาต หากผู้ให้
สัมภาษณ์ไม่สะดวกที่จะให้บันทึกเสียง ต้องหาวิธีอื่นในการเก็บคำ�สัมภาษณ์ หากใช้การจดบันทึก ต้องเตรียมผู้ช่วย
วิจัยที่มีความสามารถในการฟังและจับประเด็นสำ�คัญได้ ทั้งยังต้องจดบันทึกได้รวดเร็ว
3) การเตรียมการดา้ นสถานที่
- สถานที่สัมภาษณ์ควรมีความเป็นส่วนตัวสูง ควรเป็นห้องเฉพาะที่ได้ยินการสัมภาษณ์
เฉพาะผู้สัมภาษณ์และผู้ให้สัมภาษณ์
- หอ้ งสัมภาษณค์ วรเป็นหอ้ งปรบั อากาศ ทีป่ รบั อุณหภมู ิใหพ้ อเหมาะทีผ่ ู้ให้สมั ภาษณร์ ูส้ ึก
สบาย
4) การเตรียมการด้านเครอ่ื งมอื อปุ กรณ์
- ถ้ามีการบันทึกเสียงต้องเตรียมเครื่องบันทึกเสียงให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งาน ถ่านที่ใส่
เครื่องมีพลังงานเต็มหรือไม่ ถ้าไม่แน่ใจควรเปลี่ยนเป็นก้อนใหม่ ก่อนถึงเวลาควรมีการทดสอบว่าบันทึกเสียงแล้ว
เครื่องบันทึกได้หรือไม่ ป้องกันเมื่อใช้งานจริงสัมภาษณ์แล้วเกิดปัญหา
- อาหารวา่ ง นํา้ ดืม่ กาแฟ ส�ำ หรบั ผูใ้ หส้ มั ภาษณ์ (ถา้ ม)ี ควรเตรยี มใหพ้ รอ้ ม กอ่ นใหบ้ รกิ าร
ควรถามความต้องการเฉพาะของผู้ให้สัมภาษณ์ก่อน และให้บริการตามนั้น เช่น นํ้าดื่มเป็นนํ้าดื่มธรรมดา ไม่ต้อง
แช่เย็น กาแฟไม่ใส่นํ้าตาล เป็นต้น
1.1.2 ขอ้ ดีและขอ้ จำ�กัดของการสัมภาษณ์เชงิ ลึก
1) ขอ้ ดีของการสมั ภาษณเ์ ชงิ ลกึ คือ
- ทำ�ให้ได้ข้อมูลครบถ้วน มีรายละเอียดมาก และอาจได้ข้อมูลที่เป็นความเข้าใจใหม่ๆ
- เปิดโอกาสให้ผู้สัมภาษณ์และผู้ให้สัมภาษณ์ได้พบหน้ากัน สามารถสร้างสัมพันธภาพ
ระหว่างผู้ถามและผู้ตอบได้ดี
- สามารถใช้ข้อคำ�ถามที่มีความลึกซึ้งและซับซ้อนได้
- สามารถควบคุมการตอบข้อคำ�ถามเป็นไปตามลำ�ดับที่ต้องการได้ เพราะผู้วิจัยหรือ
ผู้ช่วยวิจัยเป็นผู้ถามเอง จะถามอะไรก่อนหลังย่อมทำ�ได้
