Page 15 - การวิจัยทางนิเทศศาสตร์
P. 15
การวิจัยประเมินผ ล 12-5
เร่อื งท่ี 12.1.1
ความห มาย ลักษณะและค วามส�ำ คัญข องก ารวิจยั ประเมินผ ล
ความห มายข องก ารวิจัยป ระเมนิ ผ ล
ก่อนที่จะทำ�ความเข้าใจเกี่ยวกับการวิจัยประเมินผล ควรจะได้ทราบความหมายของการประเมินหรือในที่นี้
ใช้คำ�เดียวก ับคำ�ว่าการป ระเมินผล (Evaluation) ดังนี้
1. การประเมินเป็นกระบวนการที่เป็นระบบในการเก็บรวบรวมและใช้สารสนเทศสำ�หรับการตัดสินใจ
จุดมุ่งห มายห ลักข องก ารป ระเมินโครงการอ ยู่ท ี่ค วามต ้องการท ราบผ ลข องโครงการ การเปลี่ยนแปลงท ี่เกิดข ึ้นจ ากก าร
ดำ�เนินง าน และส ่วนใดข องโครงการท ี่ค วรป รับปรุงแ ก้ไข (Cronbach. 1963)
2. การประเมินเป็นกระบวนการของการทำ�ให้เกิดความมั่นใจในการตัดสินใจด้วยการคัดเลือกข้อมูลที่
เหมาะสม รวบรวมและวิเคราะห์เพื่อจัดทำ�รายงานสรุปสารสนเทศ ที่เป็นประโยชน์ต่อผู้บริหารในการตัดสินใจเลือก
ทางเลือกท ี่เหมาะสม (Alkin. 1969)
3. การประเมิน คือ การบรรยายสิ่งที่มุ่งประเมินอย่างสมบูรณ์ระหว่างสิ่งที่คาดหวังกับสิ่งที่เกิดขึ้นจริง
กล่าวคือ เป็นกระบวนการของการระบุ หรือกำ�หนดข้อมูลที่ต้องการ รวมถึงการดำ�เนินการเก็บรวบรวมข้อมูล และ
นำ�ข้อมูลที่จัดเก็บมาแล้วนั้น มาจัดทำ�ให้เกิดเป็นสารสนเทศที่มีประโยชน์ เพื่อนำ�เสนอสำ�หรับใช้เป็นทางเลือกในการ
ประกอบการตัดสินใจต ่อไป (Stufflebeam. 1971)
4. การประเมิน คือ การตัดสินคุณค่าของสิ่งที่มุ่งประเมิน โดยผู้ประเมินต้องมีความเชี่ยวชาญ จึงจะถือว่า
ผู้ประเมินทำ�หน้าที่อย่างส มบูรณ์ (Scriven. 1976)
สำ�หรับการวิจัยประเมินผลทางนิเทศศาสตร์ เมื่อประยุกต์ใช้หลักการประเมินข้างต้น การวิจัยประเมินผล
ทางน เิ ทศศาสตรจ์ งึ ห มายถ งึ 1) การใชก้ ระบวนการท างว ทิ ยาศาสตรห์ รอื ก ารใชเ้ ทคนคิ ก ารว จิ ยั ท างด า้ นส งั คมศาสตรเ์ พือ่
หาข ้อมูลท ี่เป็นจ ริงและเชื่อถือได้เกี่ยวก ับงานทางนิเทศศาสตร์ เพื่อให้การต ัดสินว ่าแผนฯ ดังก ล่าวด ีหรือไม่ดีอ ย่างไร
หรือเป็นการค ้นหาว ่าผ ลข องก ิจกรรมท ี่ว างไว้ในแ ผนฯ ประสบค วามส ำ�เร็จต รงก ับว ัตถุประสงคห์ รือค วามม ุ่งห มายข อง
แผนฯ หรือไม่ (ปรับจ าก นิศา ชูโต. 2538: 8) หรือ 2) การป ระยุกต์ใช้ร ะเบียบว ิธีว ิจัยท างสังคมเพื่อตัดสินและพัฒนา
ประสิทธิภาพแ ละประสิทธิผลของแ ผน หรือ 3) เป็นกระบ วนการท ี่ก่อให้เกิดส ารสนเทศในการป รับปรุงโครงการแ ละ
สารนิเทศในการตัดสินผลส ัมฤทธิ์ข องโครงการ (ปรับจาก สมหวัง พิธิยาน ุวัฒน์. 2537: 101)
ลักษณะของก ารวจิ ัยป ระเมินผล
การว ิจัยป ระเมินผ ลทางน ิเทศศาสตร์นั้น มีลักษณะที่สำ�คัญอ ยู่ 7 ประการคือ
1) เป็นกระบวนการมากกว่าเป็นแต่เพียงวิธีการ การพิจารณาว่า การวิจัยประเมินผลเป็นแต่เพียงวิธีการ
อย่างใดอ ย่างห นึ่งนั้น นับว ่าแคบเกินไป เพราะแ ผนก ลยุทธ์หรือแ ผนป ฏิบัติก ารท างน ิเทศศาสตร์ในปัจจุบันมีลักษณะ
และขอบเขตท ี่กว้างขวางม าก ดังนั้นจึงจ ำ�เป็นจะต ้องพ ิจารณาว่าการวิจัยป ระเมินผ ล เป็นกร ะบวนก ารใน 2 ลักษณะ
คือ
1.1 ในฐานะที่เป็นกระบวนการของการตัดสินใจเกี่ยวกับแผนฯ โดยใช้เกณฑ์หรือมาตรฐานเพื่อการ
เปรียบเทียบ ตลอดจนการบรรยายผลที่เกิดจากแผนฯ ซึ่งเน้นในเรื่องการตัดสินใจและหาข้อสรุปเกี่ยวกับผลของ
แผนฯ เพื่อก ารนำ�ไปสู่การตัดสินใจดำ�เนินง านในอ นาคต
