Page 20 - การวิจัยทางนิเทศศาสตร์
P. 20
12-10 การวิจัยท างนิเทศศาสตร์
ริเริ่มแผนการสื่อสารนั้น ๆ ขึ้น และการศึกษาถึงความเป็นไปได้ในการดำ�เนินงานตามแผนฯ (Feasibility studies)
โดยพิจารณาความครอบคลุมดังนี้
- ความเป็นไปได้ทางเทคนิคว ิชาการ
- ความพ ร้อมท างการบ ริหารโครงการนั้นให้ลุล่วงไปได้ด้วยดีตามเป้าหมาย
- ความพร้อมในการสนับสนุนทางด้านทรัพยากร โดยเฉพาะความเป็นไปได้ทางการเงิน
กำ�ลังคน วัสดุอุปกรณ์แ ละการจัดการ
(2) การวิเคราะห์ผลตอบแทนจากการดำ�เนินการตามแผนฯ (Return of investment) โดย
ทั่ว ๆ ไป พิจารณาจ ากอัตราผลได้ผ ลเสีย (Benefit – Cost Ratio) วิเคราะห์จ ุดคุ้มท ุน (Break-even Analysis) ดู
จากก ารว ิเคราะหค์ ่าใชจ้ ่ายแ ละผ ลกำ�ไร (Cost Benefit Analysis) และด จู ากก ารว ิเคราะหร์ ายจ ่ายโดยเปรียบเทียบก ับ
ผลประโยชน์ หรือการวิเคราะห์อ รรถประโยชน์ (Cost - Utility Analysis) เป็นต้น สำ�หรับแผนการสื่อสารจ ะเน้นใน
เรือ่ งข องก ารว เิ คราะห์ Cost – Effectiveness มากกวา่ Cost – Benefit เพราะผ ลต อบแทนท างการส ือ่ สารน ัน้ ว ดั อ อกม า
ในร ูปข องหน่วยเงินตราได้ย าก
(3) การศึกษาและการคาดคะเนถึงผลประโยชน์หรือสิ่งที่อาจจะเกิดตามมาจากการดำ�เนินงาน
ตามแผนฯ นั้น (Consequence Analysis) การศึกษาเชิงคาดคะเนถึงผลที่จะตามมาจากการดำ�เนินงานยังไม่ค่อย
แพร่หลาย แต่จะเป็นสิ่งที่มีบทบาทเพิ่มมากขึ้นในอนาคต ส่วนใหญ่จะพิจารณาเพื่อค้นหาแรงต้านทานต่อการดำ�เนิน
แผนฯ เป็นการคาดการณ์เกี่ยวกับผลที่อาจก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อสภาพแวดล้อม ตลอดจนเป็นการรวบรวม
ขอ้ มลู เพือ่ ว เิ คราะหแ์ ละก �ำ หนดน โยบายส�ำ คญั ๆ ซึง่ น �ำ ไปส กู่ ารด �ำ เนนิ ง านท บี่ รรลเุ ปา้ หม ายแ ละว ตั ถปุ ระสงคท์ กี่ �ำ หนดไว้
2) การประเมินในระหว่างการดำ�เนินงานตามแผน (Implementation Evaluation or Process Evalua-
tion) เป็นการประเมินการดำ�เนินง านเมื่อน ำ�แผนฯ ที่วางแผนไว้ไปป ฏิบัติ ทั้งนี้เพื่อศึกษาถึงก ารปฏิบัติงานเป็นไปต าม
แผนที่ก ำ�หนดไว้ห รือไม่ กิจกรรมใดทำ�ได้ หรือทำ�ไม่ได้ เพราะเหตุใด จุดเด่น จุดด้อย มีป ัญหาแ ละอุปสรรคอะไรบ้าง
การประเมินกระบวนการดำ�เนินโครงการนั้น พยายามตอบคำ�ถามว่าทำ�ไมจึงเกิดปัญหา อุปสรรค หรือไม่เกิดปัญหา
อปุ สรรคในก ารด �ำ เนนิ แ ผนฯ ถา้ เกดิ ป ญั หาจ ะไดด้ �ำ เนนิ ก ารป รบั ปรงุ แ กไ้ ขไดท้ นั ท ว่ งที การป ระเมนิ ในข ณะด �ำ เนนิ แ ผนฯ
จึงม ีบ ทบาทในก ารปรับปรุงการด ำ�เนินแ ผนฯ โดยตรง
3) การป ระเมนิ ห ลงั ก ารด �ำ เนนิ ง านต ามแ ผนฯ เปน็ การป ระเมินเพือ่ ต อบค �ำ ถามว า่ แ ผน ประสบผ ลส �ำ เรจ็
ตามที่วางไว้หรือไม่ ผลจากการดำ�เนินงานตามแผนจะบรรลุตามวัตถุประสงค์ของแผนหรือไม่ ผลการดำ�เนินงาน
คุ้มค ่าหรือไม่ การป ระเมินในลักษณะนี้จะเป็นการป ระเมินท ี่เกิดข ึ้นโดยเทียบกับวัตถุประสงค์เพื่อเป้าหมายท ี่ก ำ�หนด
โดยแบ่งการประเมินงานอ อกเป็น 2 ขั้นตอน คือ ประเมินท ันทีที่สิ้นสุดโครงการ และก ารติดตามผ ลต ่อม า โดยเฉพาะ
การป ระเมินผลกระทบของแ ผน ที่ต ้องอาศัยก ารท ิ้งช่วงระยะเวลาห นึ่ง เช่น 1-2 ปี เป็นต้นไป
การเก็บร วบรวมข ้อมูลต ่าง ๆ ที่ได้ป ระเมินไว้ต ั้งแต่เริ่มก ารด ำ�เนินง านต ามแผนฯ จนถึงส ิ้นส ุดแ ผนฯ บางค รั้ง
เรียกก ารประเมินลักษณะนี้ว่า การประเมินผ ลส รุป (Summative Evaluation)
