Page 24 - การวิจัยทางนิเทศศาสตร์
P. 24
12-14 การว ิจัยท างน ิเทศศาสตร์
สิ่งท ี่น ักป ระเมินจะต ้องพิจารณาต่อไปค ือ ความสัมพันธ์แ ละค วามสอดคล้อง (contingency and congru-
ence)
ความส มั พนั ธ์ ในก ารพ ิจารณาถ ึงค วามส ัมพันธ์ นักป ระเมินจ ะต ้องพ ิจารณาท ั้ง 3 ด้าน คือ สง่ิ น �ำ เขา้ หรือป ัจจัย
ต่าง ๆ ในการประเมินโครงการ กระบวนการ เป็นการปฏิบัติง านต ามแ ผน และผ ลผลติ ท ี่เกิดข ึ้นจากโครงการ ว่าทั้ง 3
ด้านนี้ม ีความส ัมพันธ์ก ันหรือไม่ ซึ่งการพ ิจารณาความสัมพันธ์ด ังก ล่าวจะต ้องอาศัยห ลักเหตุผล
ความส อดคล้อง ในการพิจารณาถึงความสอดคล้อง นักป ระเมินจะต้องพ ิจารณาทั้ง 3 ด้าน เช่นเดียวกัน คือ
สิ่งท ี่มีอยู่ก ่อน กระบวนการ และผลผลิต โดยพิจารณาเปรียบเทียบกันร ะหว่างส ิ่งที่คาดหวังกับสิ่งท ี่เกิดข ึ้นจริง ซึ่งการ
พิจารณาถ ึงค วามส อดคล้องน ี้ ข้อมูลท ีไ่ดร้ ับไมไ่ดช้ ีใ้หเ้ห็นว ่าผ ลผลิตท ีไ่ดม้ คี วามเที่ยงห รือม คี วามต รง แตข่ ้อมูลท ีไ่ดจ้ ะ
ชี้ให้เห็นแต่เพียงว ่า มีสิ่งท ี่เกิดขึ้นจ ริงหรือไม่เท่านั้น ความส ัมพันธ์แ ละความส อดคล้องแสดงได้ด ังภาพที่ 12.3
ข้อมูลเชิงบ รรยายสิ่งท ี่ค าดห วัง สิ่งท ี่เกิดขึ้นจ ริง
ความส อดคล้อง สิ่งน ำ�เข้า
ปัจจัย น ำ�เข้า (ระหว่างแ ผนแ ละการป ฏิบัติ)
ความส ัมพันธ์เชิงเหตุผล ความสัมพันธ์เชิงป ระจักษ์
กระบว นการ (ระหว่าคงวแาผมนส แอ ลดะคกลา้อรงปฏิบัติ) กระบวนการ
ความส ัมพันธ์เชิงเหตุผล ความสัมพันธ์เชิงป ระจักษ์
ผลผ ลิต ความส อ ดคล้อง ผลผลิต
(ระหว่างแผนและการปฏิบัติ)
ภาพท่ี 12.3 แสดงก ระบวนการของข อ้ มลู เชิงบรรยายตามแ บบจ �ำ ลองก ารป ระเมิน
จะเห็นว่ารูปแบบนี้เน้นเกณฑ์ที่เป็นมาตรฐาน ผู้ที่จะใช้รูปแบบนี้ต้องมีจุดมุ่งหมายเพื่อการตัดสินใจโดย
ยึดเกณฑ์เป็นสำ�คัญ ซึ่งเกณฑ์มาตรฐานนี้อาจมีอยู่ก่อนแล้วหรือตั้งขึ้นใหม่โดยคณะกรรมการหรือผู้รับผิดชอบ
แผนฯ ก็ได้ สำ�หรับท ี่มาของการตัดสินใจควรให้ผู้ประเมินมีบ ทบาทด ้วย คือต้องสรุปอ อกม าให้ได้ว่า การดำ�เนินงานม ี
ประสทิ ธภิ าพม ากน อ้ ยเพยี งใด ตอ้ งป รบั ปรงุ เปลีย่ นแปลงท จี่ ดุ ใด หรอื ม ปี จั จยั อ ะไรเปน็ ต วั เกือ้ ห นนุ ห รอื เปน็ อ ปุ สรรคต อ่
การด ำ�เนินง าน
3. รปู แ บบก ารป ระเมนิ ท เ่ี นน้ ก ารต ดั สนิ ใจ เปน็ ร ปู แ บบก ารป ระเมินท ีม่ จี ดุ ม ุ่งห มาย เพื่อใหไ้ดม้ าซ ึ่งข ้อมลู และ
ขา่ วสารต า่ ง ๆ เพือ่ ช ่วยผ บู้ ริหารต ัดสนิ ใจในก ารจ ัดการไดอ้ ย่างถ ูกต ้อง (Decision-oriented Evaluation) สตฟั เฟลิ บมี
(Stufflebeam. 1985: 159) ได้เสนอรูปแบบก ารประเมินซิปป์ (CIPP Model) เพื่อใช้ในการประเมิน ซึ่งเป็นที่น ิยมมาก
รูปแบบน ี้ท ำ�การป ระเมิน 4 ด้าน คือ
3.1 การป ระเมนิ บรบิ ทห รอื สภาวะแ วดลอ้ ม (Context evaluation: C) เน้นการหาข ้อมูลเกี่ยวกับค วาม
ต้องการและทรัพยากรต่าง ๆ ตลอดจนการกำ�หนดสภาพแวดล้อมที่เกี่ยวข้องเพื่อการตัดสินใจเกี่ยวกับวัตถุประสงค์
และเป้าหมายข องแ ผน เป็นการต รวจสอบเพื่อตอบค ำ�ถาม เช่น
