Page 21 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 21
สารเคมใี นชวี ิตประจ�ำวนั และสิ่งแวดล้อม 5-11
นอกจากสารลดแรงตงึ ผวิ แลว้ ในผงซกั ฟอกยงั มสี ารอน่ื ทม่ี บี ทบาทชว่ ยใหผ้ งซกั ฟอกทำ� งาน
ไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธิภาพดีขึน้ อกี ได้แกส่ ารตอ่ ไปน้ี
1) สารลดความกระด้างของนํ้า ประกอบด้วยสารประกอบฟอสเฟตท�ำปฏิกิริยากับ
ไอออนของโลหะในนา้ํ ไดเ้ ปน็ สารประกอบทไี่ มต่ กตะกอน ชว่ ยลดความกระดา้ งของนาํ้ และชว่ ยละลายกรด
ไขมนั และแยกสงิ่ สกปรกออกจากวสั ดทุ ท่ี ำ� ความสะอาด สารประกอบซลิ เิ กตทำ� ใหเ้ กดิ ตะกอนทส่ี ามารถลา้ ง
ออกได้ง่าย ท�ำให้สารไขมันลอยแขวนอยู่ในสารละลาย และป้องกันไม่ให้กลับไปเกาะติดวัสดุท่ีท�ำความ
สะอาด และยงั ทำ� ใหเ้ กดิ สภาพเปยี กนาํ้ โดยเฉพาะกบั ผวิ แกว้ และวสั ดทุ ม่ี ผี วิ มนั เงาจงึ เหมาะทจี่ ะใชท้ ำ� ความ
สะอาดพนื้ ผวิ วสั ดทุ เี่ ปน็ แกว้ กระจกหรอื กระเบอ้ื ง แตไ่ มเ่ หมาะทจ่ี ะใชผ้ งซกั ฟอกลา้ งทำ� ความสะอาดภาชนะ
ที่ใช้ใสอ่ าหารรับประทานเพราะอาจได้รับสารตกคา้ งทีอ่ าจระคายเคอื งต่อระบบทางเดินอาหาร
2) สารเพ่ิมสมบตั ิพเิ ศษ ไดแ้ ก่ สารฟอกสที ส่ี ามารถใหอ้ อกซเิ จนได้ สารนจี้ ะทำ� หนา้ ที่
ปรับค่า pH ให้เหมาะสม นอกจากนั้นยังมีเกลือแกงที่ช่วยขจัดรอยเลือดในสิ่งท่ีต้องการท�ำความสะอาด
สารป้องกันการกลับมาเกาะของสิ่งสกปรกท่ีหลุดออกไปแล้ว สารที่เติมลงในสารซักฟอกเพื่อท�ำหน้าที่
จับไอออนไว้ในโมเลกุล ทำ� ให้ไอออนเหล่านน้ั ไมท่ �ำปฏิกิริยาใดๆ
3) สารเรืองแสง ชว่ ยเพมิ่ ความสดใส ใชเ้ ตมิ ในผงซกั ฟอกทว่ั ไป สารชนดิ นเ้ี ปน็ สยี อ้ ม
ทเ่ี มอื่ ทำ� เปน็ สารละลายจะถกู ดดู ซมึ เขา้ ไปในเสน้ ใยของผา้ ได้ และสารนย้ี งั มสี มบตั เิ ปน็ สารเรอื งแสงสามารถ
เปล่ียนแสงในช่วงรังสีเหนือม่วงให้เป็นแสงในช่วงแสงท่ีตามองเห็น เมื่อเส้นใยดูดซับสารเรืองแสงไว้จะ
สะท้อนแสงสีน้ําเงินม่วงออกมา แสงสีน้ําเงินม่วงน้ีเม่ือรวมกับสีเหลืองของเส้นใยท�ำให้มองเห็นผ้ามีสีขาว
มากขน้ึ
4) เอนไซม์ เป็นสารช่วยย่อยสารอินทรีย์ที่อาจเป็นส่ิงสกปรกท่ีปนเปื้อนในเน้ือผ้า
ได้แก่ โปรตีน แป้ง ไขมันและน้ํามันจึงต้องใช้เอนไซม์ช่วยย่อยโดยเฉพาะคราบโปรตีน เช่น คราบเลือด
คราบอาหาร ซึ่งจะท�ำให้ย่อยคราบโปรตีนออกได้ง่าย ถ้าน�ำผิวผ้าท่ีสกปรกมาแช่ในนํ้าท่ีมีผงซักฟอกท่ีมี
เอนไซม์ผสมอยู่ก่อนท่ีจะลงมือซักแบบปกติสัก 2 ช่ัวโมงหรือข้ามคืน เอนไซม์จะท�ำให้คราบโปรตีนหลุด
ออกมาได้โดยง่าย
5) สารยับยั้งแบคทีเรีย ในการซักผ้าโดยใช้น้ําเย็นอาจมีเช้ือจุลินทรีย์ตกค้าง ท�ำให้
ติดเชือ้ และมกี ลนิ่ ไมพ่ งึ ประสงค์การเตมิ สารยับยัง้ แบคทเี รียลงไปจะช่วยแกป้ ญั หาน้ีได้
1.1.6 น้ํายาซักผ้าขาว เป็นสารท่ีใช้ร่วมกับผงซักฟอก เป็นสารช่วยเพิ่มพลังขจัดคราบ
สกปรกตา่ งๆ ท่ผี งซักฟอกธรรมดาไมส่ ามารถขจดั ออกได้ เปน็ คราบสกปรกทขี่ จดั ได้ยาก เช่น คราบหมกึ
คราบอาหาร คราบชากาแฟ สารเคมที เี่ ปน็ องคป์ ระกอบสำ� คญั ในนาํ้ ยาซกั ผา้ ขาว ไดแ้ ก่ โซเดยี มไฮโปคลอไรด์
มฤี ทธใ์ิ นการขจดั คราบเปื้อน ฟอกใหผ้ า้ ขาวและฆา่ เช้อื โรคไดด้ ้วย
โซเดยี มไฮโปคลอไรด์ (NaOCl) ในนาํ้ ยาซกั ผา้ ขาวสามารถแตกตวั ไดเ้ ปน็ Na+ และ ClO-
สามารถปล่อยออกซิเจนที่เป็นตัวการในการฟอกขาวให้กับเส้ือผ้าได้ ในขณะซักผ้าด้วยน้ํายาซักผ้าขาว
ด้วยนํ้าปกติท่ีมีความเป็นกรดเล็กน้อย จะท�ำปฏิกิริยากันเกิดเป็นแก๊สคลอรีนเป็นสารพิษและลด
ประสิทธิภาพการทำ� งานของนาํ้ ยาซักผา้ ขาว NaOH ทม่ี ีอย่จู ะชว่ ยลดความรนุ แรงของปฏิกิรยิ านไี้ ด้แต่ก็
ต้องมีการใช้อย่างระมัดระวงั
