Page 24 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 24
5-14 วิทยาศาสตรเ์ ทคโนโลยีและสิ่งแวดลอ้ มเพ่อื ชีวติ
2. สารเคมีจากของใช้ประเภทอุปกรณ์
ของใชป้ ระเภทอปุ กรณท์ จี่ ะกลา่ วถงึ ในทน่ี เ้ี ปน็ อปุ กรณท์ ใี่ ชเ้ กยี่ วกบั การทำ� อาหารและของใชท้ ว่ั ไป
ได้แก่ ภาชนะท่ีใช้ในการท�ำและบรรจุอาหารมีความเกี่ยวข้องกับสารเคมีท่ีใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตและ
มสี ว่ นไดส้ มั ผสั กบั อาหารโดยตรง เมอื่ รบั ประทานอาหารผบู้ รโิ ภคมโี อกาสไดร้ บั สารปนเปอ้ื นในอาหาร ถา้ มี
การใช้ไม่ถูกวิธีผู้ใช้จะได้รับอันตราย ของใช้ที่จะกล่าวถึงได้แก่ ภาชนะเมลามีน ภาชนะไมโครเวฟ หม้อ
โลหะหงุ ต้ม ตะหลวิ ไนลอน และของใชท้ ั่วไปทที่ �ำจากพลาสติกดงั รายละเอยี ดตอ่ ไปน้ี
2.1 ภาชนะเมลามนี เมลามนี เปน็ สารสงั เคราะหป์ ระเภทพอลเิ มอรม์ ชี อ่ื เรยี กวา่ เมลามนี พอลเิ มอร์
ท�ำจากเมลามนี ฟอร์มาลดีไฮดเ์ รซิน (Melamine-formaldehyde resin) ที่รู้จักกันแพรห่ ลายในลักษณะ
ของภาชนะบรรจอุ าหารทมี่ นี าํ้ หนกั เบา ตกไมแ่ ตกมสี สี นั และลวดลายทส่ี วยงาม ราคาไมแ่ พงมาก มสี มบตั ิ
ทนความร้อนไดร้ ะดบั หน่งึ จึงมักพบเห็นการน�ำมาบรรจอุ าหารท่มี คี วามรอ้ น เช่น ชา กาแฟ โกโก้ แกงจดื
กว๋ ยเตยี๋ ว ขา้ วตม้ ทงั้ นเี้ พราะเมลามนี ทม่ี คี ณุ ภาพดจี ะทนความรอ้ นไดถ้ งึ ทอ่ี ณุ หภมู ิ 99-121 องศาเซลเซยี ส
แตถ่ า้ เปน็ ชนดิ ทม่ี คี ณุ ภาพตา่ํ กจ็ ะทนความรอ้ นไดน้ อ้ ยกวา่ นน้ั และอาจไดร้ บั อนั ตรายจากการใชเ้ มลามนี ได้
ทง้ั นเี้ พราะสารวตั ถดุ บิ ทใี่ ชท้ ำ� เมลามนี เปน็ สารพอลเิ มอรท์ มี่ สี ารฟอรม์ าลดไี ฮดเ์ ปน็ สว่ นผสมอยู่ 100 มลิ ลกิ รมั
ต่อน้าํ หนักเมลามีน 1 กโิ ลกรัม เมือ่ บรรจอุ าหารรอ้ น สารฟอรม์ าลดไี ฮด์จะถกู ปลดปล่อยออกมาอย่ใู นรูป
ของสารละลายและในรปู ของแกส๊ ฟอรม์ าลดไี ฮดก์ อ่ ใหเ้ กดิ การระคายเคอื งของจมกู ตา ลำ� คอ ทางเดนิ หายใจ
ส่วนตน้ และผวิ หนัง ทำ� ใหเ้ กดิ อาการของโรคภูมิแพ้ หอบหืด และผวิ หนงั อักเสบ รวมถึงการเกดิ โรคมะเร็ง
จมูกได้ ดังนัน้ จึงควรมีความรูเ้ กยี่ วกับการใช้ภาชนะเมลามนี อย่างปลอดภยั ดังน ี้
2.1.1 ควรเลอื กใชภ้ าชนะเมลามนี ทไ่ี ดร้ บั มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม (มอก.) เนอ่ื งจาก
ไดผ้ า่ นการทดสอบแล้ววา่ ปลอดภยั มกี ารปลดปล่อยสารฟอรม์ าลดไี ซด์ออกมาปนเป้ือนในปรมิ าณตา่ํ ใน
ขณะทภ่ี าชนะเมลามนี คณุ ภาพตา่ํ และไมผ่ า่ นมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรมจะปลดปลอ่ ยสารฟอรม์ าล-
ดีไฮลอ์ อกมาในปริมาณสงู กวา่ และเป็นอนั ตรายได้
2.1.2 ไมค่ วรใชภ้ าชนะเมลาลนี บรรจอุ าหารทมี่ คี วามรอ้ นสงู กวา่ 95 องศาเซลเซยี ส และตอ้ ง
ตรวจสอบใหแ้ นใ่ จกอ่ นวา่ ภาชนะทใี่ ชม้ คี ณุ ภาพตามมาตรฐานและจะมคี วามปลอดภยั สงู เมอ่ื ใชบ้ รรจอุ าหาร
ที่มอี ณุ หภมู ิตาํ่ กวา่ 60 องศาเซลเซียส
2.1.3 เมอ่ื ซอื้ ภาชนะเมลามนี มาใหม่ ควรนำ� ไปลา้ งดว้ ยนา้ํ เดอื ดกอ่ นใชง้ าน ทงั้ นเ้ี พอ่ื เปน็ การ
ชะลา้ งสิ่งสกปรก และสารฟอรม์ าลดไี ฮดบ์ างส่วนออกไป
2.1.4 หลงั การปรงุ อาหารดว้ ยความรอ้ น ควรปลอ่ ยใหอ้ าหารเยน็ ลงสกั 2-3 นาที กอ่ นบรรจุ
ในภาชนะมาลามนี เพอ่ื ป้องกนั การปนเปอื้ นของสารฟอร์มาลดีไฮด์
2.1.5 ไม่ควรใช้ภาชนะเมลามีนอุ่นอาหารร้อนในเตาไมโครเวฟ เนื่องจากความร้อนจาก
อาหารและการส่ันสะเทือนของโมเลกุลจะท�ำให้สารพอลิเมอร์เมลามีนฟอร์มาลดีไฮด์ปลดปล่อยสาร
ฟอร์มาลดีไฮดอ์ อกมาปนเป้ือนในอาหารไดม้ ากกว่าปกติ ยง่ิ ถ้าใช้เวลาอุ่นอาหารนาน ยงิ่ จะมปี ริมาณของ
สารอันตรายน้อี อกมาปนเป้ือนในอาหารไดม้ าก
