Page 45 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 45
สารเคมใี นชวี ติ ประจ�ำวันและส่งิ แวดลอ้ ม 5-35
2. เครื่องส�ำอาง
เคร่ืองส�ำอาง หมายถึง สารเคมีที่น�ำมาใช้บนผิวหนังหรือส่วนใดส่วนหน่ึงภายนอกร่างกายเพ่ือ
เปลีย่ นแปลงหรอื แก้ไขสิง่ ทีบ่ กพรอ่ งของร่างกายทำ� ให้ผใู้ ชด้ ูดี ขณะใช้สารเคมดี ังกล่าวจะมสี ่วนท่ีไดส้ ัมผัส
กับร่างกายเฉพาะภายนอก ซึ่งได้แก่ ผวิ หนงั เสน้ ผม เล็บ ส่วนตา่ งๆ ของใบหนา้ โดยมีวตั ถุประสงค์เพือ่
ความสะอาด แตง่ กลนิ่ หอม ปกปอ้ งหรอื สง่ เสรมิ ใหส้ วยงาม ปจั จบุ นั เปน็ ทนี่ ยิ มใชก้ นั ทง้ั ผใู้ ชท้ เ่ี ปน็ เพศหญงิ
และเพศชาย กลไกการออกฤทธิ์ต่อรา่ งกายเป็นไปอย่างออ่ นๆ เฉพาะผวิ หนังช้ันนอกไม่ค่อยมีความเส่ยี ง
ต่อการเกิดอันตรายกับผู้ใช้ นอกจากบางรายที่อาจเกิดอาการแพ้ท�ำให้เกิดการเป็นผื่นแดงที่ผิวหนังควร
หยุดใช้ หรือถ้าไม่มีการล้างท�ำความสะอาดใบหน้าหรือร่างกายส่วนที่ใช้เคร่ืองส�ำอางอาจเป็นสาเหตุของ
การเกดิ ปญั หาสิวอดุ ตันรขู ุมขน หรือผวิ หนงั อักเสบได้
2.1 ประเภทของเครื่องส�ำอาง เครอื่ งสำ� อางท่ีใช้กนั อยแู่ บง่ ได้เป็น 3 ประเภทคอื ประเภทบ�ำรงุ
รักษา ประเภทเสรมิ แต่ง และประเภทใหผ้ ลเฉพาะดงั รายละเอียดต่อไปน้ี
2.1.1 เคร่ืองส�ำอางประเภทบ�ำรุงรักษา ใช้กับร่างกาย 3 ส่วนคือ เส้นผม ใบหน้า และ
ล�ำตวั ตวั อย่าง เครอ่ื งสำ� อางในกล่มุ นี้คอื
1) น้ํายานวดผม มกั ใชห้ ลงั สระผมแลว้ เนอื่ งจากแชมพทู ว่ั ไปมสี ารทำ� ความสะอาดเปน็
สารลดแรงดงึ ผวิ พวกทมี่ ปี ระจลุ บ และยงั คงมปี ระจไุ ฟฟา้ เหลอื อยู่ ทำ� ใหเ้ สน้ ผมฟกู ระจายไมเ่ ขา้ รปู ทรง เมอ่ื
ใชน้ ํา้ ยานวดผมขย้ใี ห้ทั่วศรี ษะแล้วลา้ งออกจะทำ� ให้ผมลืน่ หวีจดั เขา้ ทรงง่าย ทง้ั นเี้ พราะในนา้ํ ยานวดผมมี
สารหลกั เปน็ ประจบุ วกทสี่ ามารถหกั ลา้ งประจลุ บทหี่ ลงเหลอื อยไู่ ด้ และคา่ pH ของนา้ํ ยานวดผมมกั มคี า่ ตา่ํ
มสี ภาพเปน็ กรดเพอ่ื ขจดั ตะกอนทอี่ าจเกดิ จากนาํ้ กระดา้ ง รวมถงึ ผมเปน็ ดา่ งจากแชมพทู ย่ี งั หลงเหลอื อยทู่ ่ี
เสน้ ผมทำ� ให้เกิดการปรบั สภาพเข้าสสู่ ภาวะเดิมได้
2) ครมี และโลชน่ั ลา้ งหนา้ มสี มบตั สิ ามารถชำ� ระลา้ งเครอ่ื งสำ� อางและคราบสงิ่ สกปรก
ทอ่ี ดุ ตนั อยตู่ ามรขู มุ ขนไดส้ ะอาดหมดจดมากกวา่ การใชส้ บแู่ ละนา้ํ ทง้ั นเี้ พราะมสี ว่ นประกอบหลกั เปน็ พวก
นํ้ามัน ไขมัน และขี้ผ้ึง จากพืชและสัตว์หรือจากการสังเคราะห์ หลังใช้จะเหลือส่วนผสมของสารหล่อล่ืน
เป็นฟลิ ์มบางๆ อยบู่ นผิวหนา้ แต่การใช้ควรระมดั ระวงั เน่อื งจากอาจเกิดการแพ้ไดจ้ ึงตอ้ งเลือกใช้ประเภท
ท่ีเหมาะสมกับผิวหน้าแตล่ ะคน
3) สารท�ำให้ผิวสดช่ืนและสารสมานผิว เป็นสารที่ท�ำให้ผิวสดช่ืนและสมานผิว
สารน้ีมีลักษณะเป็นของเหลว เวลาใช้ต้องใช้ส�ำลีชุบสารเช็ดให้ทั่วใบหน้าเพื่อก�ำจัดคราบเครื่องแต่งหน้า
สว่ นประกอบทีส่ �ำคัญคือแอลกอฮอล์และสารกระชับรขู ุมขนเป็นตวั ทำ� ให้รขู มุ ขนเลก็ ลง ผิวหน้านุ่มนวล
4) โลช่ันและครีมฮอร์โมนทาผิว เปน็ สารหลอ่ ลน่ื ทำ� ใหผ้ วิ ชมุ่ ชนื้ ปอ้ งกนั และบรรเทา
ความแหง้ ของผวิ หนงั ทำ� ใหผ้ วิ หนงั นมุ่ นวล ทงั้ นเี้ พราะการทผี่ วิ หนงั แหง้ เนอื่ งจากการขาดนาํ้ ตามธรรมชาติ
ของผวิ หนงั แตผ่ วิ หนงั มสี ารทช่ี ว่ ยอมุ้ นาํ้ ทผ่ี ลติ ตามธรรมชาตซิ ง่ึ ประกอบดว้ ยกรดอะมโิ นและสสารอน่ื ๆ แต่
เมอ่ื อายุมากขนึ้ สารดังกล่าวลดนอ้ ยลงจึงมกี ารสงั เคราะหส์ าร เลียนแบบสารธรรมชาติ เชน่ ลาโนลนิ และ
อนุพันธข์ องลาโนลนิ รวมกับสารฮอร์โมนที่ใช้ชะลอความแก่ลบรอยเหี่ยวยน่ บนใบหนา้ ได้
