Page 44 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 44
5-34 วทิ ยาศาสตรเ์ ทคโนโลยแี ละสิ่งแวดล้อมเพอ่ื ชีวติ
(5) การใช้ยาต้องถูกเวลา ในการสงั่ ยาแพทยจ์ ะกำ� หนดเวลาในการกนิ ยาไวด้ ว้ ย ผปู้ ว่ ยตอ้ ง
ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด เพราะยาแต่ละชนิดมีสรรพคุณต่างกัน บางชนิดต้องการการดูดซึมในขณะท่ี
กระเพาะอาหารวา่ งตอ้ งกนิ กอ่ นอาหาร ยาบางชนดิ ดดู ซมึ ไดด้ พี รอ้ มกบั อาหารตอ้ งกนิ หลงั อาหาร ยาบางชนดิ
มฤี ทธทิ์ ำ� ใหเ้ กดิ การระคายเคอื งของกระเพาะอาหารตอ้ งกนิ หลงั อาหารทนั ทหี รอื กนิ ไปพรอ้ มกบั อาหารเลย
การกินยาก่อนอาหารต้องกินก่อนอาหารประมาณครึ่งช่ัวโมงถึง 1 ชั่วโมง ยาหลังอาหารต้องกินหลัง
อาหารประมาณ 15 นาที ถา้ ไม่ปฏบิ ัติตามยาจะถกู ดูดซึมเขา้ สู่ร่างกายไดไ้ มด่ พี อ ไม่เกิดผลดใี นการรักษา
และในกรณีท่ีต้องกินยาท่ีรักษาโรคต่างๆ พร้อมกันต้องแจ้งให้แพทย์ทราบเนื่องจากมียาบางชนิดเกิด
ปฏกิ ริ ิยาตอ่ กนั อาจออกฤทธเ์ิ สรมิ หรอื ต้านกนั หรืออาจทำ� ให้เกดิ ผลขา้ งเคยี งตอ่ รา่ งกาย เช่น ในรายมีโรค
เก่ียวกับต่อมลูกหมากมีอาการผิดปกติเก่ียวกับการปัสสาวะและมีโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจด้วยต้องกิน
ยาแก้แพ้ พบว่ายาแก้แพ้บางชนิดมีผลท�ำให้ทางเดินปัสสาวะติดขัดรุนแรงต้องหยุดกินยาแก้แพ้ชนิดนั้น
โดยทันที
2) วิธีการสังเกตเพ่ือหลีกเลี่ยงการใช้ยาท่ีหมดอายุ ยาทุกชนิดมีวนั หมดอายหุ มายถึง ยาน้นั จะ
ไมม่ ปี ระสทิ ธภิ าพในการรกั ษาโรคอกี ตอ่ ไป เนอ่ื งจากสารเคมใี นยาจะสลายตวั ไดเ้ มอ่ื เกบ็ ไวใ้ นชว่ งเวลาหนง่ึ
จงึ มกี ารระบวุ นั หมดอายขุ องยาไวท้ ข่ี า้ งขวด กลอ่ ง หรอื แผงยาอยา่ งชดั เจน โดยเขยี นเปน็ Exp.Date หรอื
Used Before ตามดว้ ยตัวเลขระบถุ งึ วัน เดอื น ปี
ยาปฏิชวี นะท่เี ป็นผง เมอ่ื นำ� มาผสมกับนํ้าแล้วใชก้ บั เด็กจะใชไ้ ดเ้ พยี ง 7 วัน ต้องเกบ็ ไวใ้ นตู้เยน็
ส่วนยาท่ีไม่ได้ก�ำหนดวันหมดอายุไว้ให้ดูจากวันท่ีผลิต เขียนเป็นภาษาอังกฤษว่า M.F.D. หรือ Mfd.
Date แลว้ ตามดว้ ยตวั เลขของวนั เดอื น ปี โดยทว่ั ไปยาจะมอี ายไุ ดน้ าน 3-5 ปี ยาเมด็ จะมอี ายกุ ารใชง้ าน
ได้ประมาณ 5 ปี ถา้ เก็บรักษาดี ส่วนยานํ้าจะมีอายุไม่เกิน 3 ปี
นอกจากขอ้ มลู วนั หมดอายแุ ลว้ อาจใชว้ ธิ สี งั เกตดลู กั ษณะภายนอกของยาทเ่ี ปลยี่ นแปลงไปเปน็ ตวั
บ่งชี้วา่ ยานนั้ เสื่อมสภาพแล้ว คอื การมีลกั ษณะต่อไปนี้
(1) ยานํ้าใส มตี ะกอนขุ่น ขึน้ รา
(2) ยานํ้าเชอ่ื ม มสี ี กลิ่น และรสชาตเิ ปลี่ยนไป
(3) ยาน้ําตะกอนลอยแขวน มีตะกอนจับเป็นก้อนแข็งท่ีก้นขวด ไม่สามารถกระจายตัวได้
เมอื่ เขยา่
(4) ยาอิมลั ชนี นํา้ ยาแยกชน้ั กลิ่น รสชาติ เปลี่ยนไป
(5) ยาเมด็ มรี อยแตก บนิ่ สซี ดี เปน็ จดุ ไมเ่ รยี บ กลน่ิ ไม่ดี
(6) ยาเมด็ เคลือบ แตก เยมิ้ เหลว ผวิ เป็นฝา้ ไม่มนั สีเปลีย่ นไป
(7) ยาแคปซลู แตก ปริ บวม ชนื้ หรือขึ้นรา
(8) ยาข้ีผึ้ง และยาครมี เยม้ิ เหลว เนอ้ื หยาบ แยกชัน้ กล่นิ เหม็น สเี ปลี่ยนไป
(9) ยาหยอดตา มคี วามขนุ่ ไม่ใส หรอื เปล่ยี นเปน็ สเี หลอื งหรอื นา้ํ ตาลอ่อน
ยาทเี่ สือ่ มคุณภาพสมควรนำ� ไปท้งิ ถา้ บรรจุอย่ใู นขวดควรเทยาทิง้ กอ่ นไม่ทิง้ คา้ งไว้ในขวดเพราะ
อาจมผี ไู้ มร่ นู้ ำ� ไปใชต้ อ่ แลว้ เกดิ อนั ตรายได้ และในกรณที มี่ ยี าทเี่ กบ็ ไวแ้ ลว้ สลากประกอบหายไปไมส่ ามารถ
ระบุว่าเป็นยาชนดิ ใด ควรน�ำไปทิ้งเพราะเกบ็ ไวก้ ็จะเกดิ อันตรายเพราะมคี วามเสีย่ งตอ่ การใชย้ าผิดได้
