Page 74 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 74
5-64 วิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและสงิ่ แวดลอ้ มเพือ่ ชวี ติ
4. สารเคมีจากการใช้ยานพาหนะและการจราจร
มลพษิ ทางอากาศจากการใชย้ านพาหนะสว่ นใหญเ่ กดิ ขนึ้ จากเครอื่ งยนต์ มกี ารเผาไหมไ้ มส่ มบรู ณ์
และปลอ่ ยสารที่มีผลกระทบต่อสุขภาพอนามยั ออกมาสบู่ รรยากาศ มลพิษทส่ี �ำคญั ได้แก่
4.1 คาร์บอนมอนอกไซด์ (Carbon monoxide) เมื่อหายใจเอาคาร์บอนมอนอกไซด์เข้าไป
คารบ์ อนมอนอกไซดจ์ ะรวมตวั กบั ฮโี มโกลบนิ (Haemoglobin) ในเมด็ เลอื ดแดงเปน็ คารบ์ อกซฮี โี มโกลบนิ
(Carboxy-haemogloblin) ซง่ึ ไมส่ ามารถนำ� ออกซเิ จนไปเลยี้ งรา่ งกายได้ การขาดออกซเิ จนเปน็ อนั ตราย
ต่อระบบประสาทส่วนกลาง ผลเฉียบพลันที่ปรากฏขึ้นกับความเข้มข้นของคาร์บอนมอนอกไซด์ในอากาศ
หากได้รบั ทร่ี ะดับ 0.10-0.12% เปน็ เวลา 1 ชั่วโมง จะหมดสตแิ ละเป็นอนั ตรายตอ่ ชีวติ แต่ถา้ ระดับสงู ถงึ
0.35% จะตายในเวลานอ้ ยกวา่ 1 ช่ัวโมง
อาการอยา่ งหนงึ่ ทปี่ รากฏในผปู้ ว่ ยจากพษิ คารบ์ อนมอนอกไซด์ คอื ผวิ มสี แี ดงเรอ่ื เนอ่ื งจากสขี อง
คารบ์ อกซฮี โี มโกลบนิ จากการศกึ ษาพบวา่ ระดบั คารบ์ อกซฮี โี มโกลบนิ ในเลอื ดคนทไี่ มส่ บู บหุ รม่ี คี า่ ประมาณ
0.5% หากพบในอตั รา 10% จะมผี ลกระทบตอ่ ระบบการเรยี นรู้ ความจำ� เสอื่ ม และถา้ สงู ถงึ 60% จะเสยี ชวี ติ
ไดท้ นั ที
4.2 ไฮโดรคาร์บอน เนอื่ งจากสารประกอบไฮโดรคารบ์ อนมหี ลายชนดิ บางชนดิ กอ่ ใหเ้ กดิ อาการ
ระคายเคืองต่อระบบทางเดินหายใจ และเป็นสารที่ก่อให้เกิดมะเร็ง นอกจากน้ีไฮโครคาร์บอนสามารถท�ำ
ปฏกิ ริ ยิ ากบั ออกไซดข์ องไนโตรเจน กอ่ ใหเ้ กดิ สภาพของหมอกควนั ทศั นวสิ ยั การมองเหน็ ตา่ํ เปน็ อนั ตราย
ต่อการใช้รถใชถ้ นนอาจกอ่ ใหเ้ กดิ อุบัติเหตุได้
4.3 ออกไซด์ของไนโตรเจน ที่ส�ำคัญคือ ไนตริกออกไซด์ (Nitric oxide) และไนโตรเจน-
ไดออกไซด์ (Nitrogen dioxide) เกิดข้ึนในขณะเผาไหม้ที่อุณหภูมิสูง โดยท่ีก๊าซไนตริกออกไซด์จะถูก
ปล่อยออกเป็นไอเสียเม่ือรวมตัวกับออกซิเจนกลายเป็นไนโตรเจนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นก๊าซที่มีกลิ่นเหม็น
ก่อให้เกิดความระคายเคืองตอ่ ระบบทางเดินหายใจ แต่เน่อื งจากละลายนาํ้ ไดน้ อ้ ย จงึ ไม่ถูกดูดซบั ไว้ตั้งแต่
ทางเดนิ หายใจตอนบน ทำ� ใหส้ ามารถเขา้ ไปทำ� ลายไดล้ กึ จนถงึ บรเิ วณในสดุ ของปอด เกดิ การเปลยี่ นแปลง
โครงสร้างเน้ือเย่ือในปอด หากมีความเข้มข้นสูงมากกว่า 150 ส่วนในล้านส่วน (ppm) ในอากาศ จะก่อ
ให้เกิดการระคายเคืองตาและระบบทางเดินหายใจเกิดอาการหืดหอบ ในรายท่ีมีอาการรุนแรงอาจเกิด
ปอดบวมนา้ํ และตายได้
4.4 ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ถา้ หายใจเอาซลั เฟอร์ไดออกไซดเ์ ข้าไปจะทำ� ใหห้ ลอดลมหดตวั หากมี
ความเข้มข้นสงู จะทำ� ให้เกดิ อาการไอ หายใจขัด เยื่อจมกู อกั เสบ แสบตา นํ้าตาไหล ตาแดง ปอดบวมนา้ํ
ตกเลอื ดในปอด และมเี ลอื ดคง่ั ในอวยั วะภายใน ถา้ ไดร้ บั อยา่ งตอ่ เนอื่ งจะทำ� ใหเ้ ยอื่ บตุ า่ งๆ อกั เสบ หลอดลม
อักเสบ และเป็นโรคหดื หอบได้ เป็นอันตรายต่อเย่อื หมุ้ ปอด หลอดเลอื ดมีความต้านทานสงู ขน้ึ อันน�ำไปสู่
ภาวะความดนั โลหิตสงู ได้
4.5 สารตะก่ัว เป็นมลพษิ ทเี่ กดิ จากการเติมสารตะกวั่ เตตระเอธิล (Tetraethyl lead) ในนํา้ มนั
เบนซนิ เพอ่ื เพมิ่ คา่ ออกเทน สารตะกว่ั จะเขา้ สรู่ า่ งกายทางการหายใจและดดู ซมึ ทางผวิ หนงั เนอื่ งจากละลาย
ในไขมนั จงึ เขา้ ไปสะสมในรา่ งกายได้ มผี ลตอ่ ระบบตา่ งๆ เชน่ กระเพาะอาหาร ลำ� ไส้ ระบบประสาทสว่ นกลาง
เลอื ด ไตและกระดกู ท�ำให้เกดิ อาการปวดศรี ษะ เหน่ือย ปวดทอ้ ง เบ่ืออาหาร คลื่นไส้ โลหติ จาง ในกรณี
