Page 41 - อารยธรรมมนุษย์
P. 41
อารยธรรมเอเชียตะวันออกเฉยี งใต้ 4-31
ศรีวิชัยได้ขยายอ�ำนาจทางการปกครองจากทิศตะวันตกเฉียงเหนือไปยังช่องแคบมะละกา และ
ทางทศิ ตะวนั ออกเฉยี งใตไ้ ปยงั ชอ่ งแคบซนุ ดา อนั เปน็ อาณาบรเิ วณระหวา่ งอาณาจกั รทย่ี ง่ิ ใหญค่ อื จนี และ
อินเดีย ภายหลังเม่ือควบคุมช่องแคบดังกล่าวน้ีได้แล้ว ศรีวิชัยจึงมีความรุ่งเรืองทางการค้าในหมู่เกาะ
อนิ โดนเี ซยี สามารถรักษาอำ� นาจของตนไวไ้ ดน้ านหลายรอ้ ยปี ทั้งยงั มีการสันนิษฐานวา่ ศรวี ชิ ัยได้ขึ้นมามี
อ�ำนาจเหนือแคว้นไทรบุรีบนแหลมมลายูได้ด้วยในระหว่าง ค.ศ. 685-68943 โดยนักวิชาการบางส่วน
สนั นษิ ฐานวา่ ศรวี ชิ ยั มขี อบเขตตง้ั แตเ่ มอื งไชยาของประเทศไทย ลงไปตามแหลมมลายู จนถงึ เกาะสมุ าตรา
สนั นษิ ฐานวา่ ผกู้ อ่ ตงั้ อาณาจกั รนม้ี าจากอนิ เดยี มาขน้ึ บกทตี่ ะกวั่ ปา่ แลว้ เดนิ ขา้ มแหลมมลายเู พอ่ื เขา้ ครอบ-
ครองเมืองไชยา หลังจากน้ันได้ตั้งตนเป็นใหญ่ และได้สถาปนาเป็น พระเจ้าไศเลนทร กษัตริย์ราชวงศ์
ไศเลนทรในระยะแรกนับถือศาสนาพราหมณ์ฮินดู อีกทั้งเป็นศูนย์กลางของวัฒนธรรมอารยธรรมฮินดู
ต่อมาจึงกลายเป็นศูนย์กลางของพุทธศาสนา และเจริญรุ่งเรืองจนพระภิกษุจีนที่จะเดินทางไปศึกษาใน
อินเดยี จะต้องมาศึกษาที่ศรวี ชิ ยั กอ่ น
กษัตริย์ในราชวงศ์ไศเลนทรเป็นนักจักรวรรดินิยมท่ียิ่งใหญ่ กล่าวคือ มีการรวบรวมอาณาจักร
น้อยใหญ่ และขยายขอบเขตของศรวี ชิ ยั ออกไป จนถึงในคริสตศ์ ตวรรษท่ี 8 อาณาจักรตา่ งๆ ทงั้ ในเกาะ
สมุ าตรา ชวา มลายู บาหลี บอรเ์ นยี ว และใกลเ้ คยี ง ลว้ นตกอยใู่ นอำ� นาจของกษตั รยิ ข์ องราชวงศไ์ ศเลนทร
แห่งศรีวิชัยทั้งหมด จนมีข้อสันนิษฐานว่าในสมัยที่เจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุดนั้นศรีวิชัยได้ขยายอ�ำนาจไปถึง
ปลายสุดของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาพความยิ่งใหญ่ของราชวงศ์ไศเลนทรน้ีมิได้มีเฉพาะการขยาย
อำ� นาจทางการเมอื งเทา่ นน้ั แตย่ งั คงสรา้ งอารยธรรมทย่ี งิ่ ใหญบ่ นเกาะชวา ทงั้ พทุ ธานสุ รณบ์ โุ รพทุ โธศาสน
สถานในพุทธศาสนาที่ย่ิงใหญ่44 ร่องรอยของราชวงศ์ไศเลนทรของศรีวิชัยมิได้มีเพียงศิลปกรรมเท่านั้น
ยงั ปรากฏทง้ั วรรณกรรมในรปู ของจารกึ ทใี่ ชภ้ าษาสนั สกฤตทส่ี วยงามตามหลกั ไวยากรณ์ และมกี ารรงั สรรค์
ถ้อยค�ำอยา่ งวิจิตรบรรจง
ศรวี ชิ ยั ไดร้ บพงุ่ กบั ชวาหลายครัง้ จนในปลายครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 10 ชวากเ็ ริม่ รกุ คืบเขา้ มาเพ่ือหวัง
จะยดึ ชอ่ งแคบในการเดนิ เรอื อนั เปน็ จดุ สำ� คญั ทางการคา้ ผลจากการตอ่ สคู้ รง้ั นท้ี ำ� ใหศ้ รวี ชิ ยั เรม่ิ เสอื่ มอำ� นาจ
ลง และเปน็ ผลใหท้ มฬิ เรมิ่ เขา้ รกุ ศรีวชิ ัย ตลอดระยะเวลาหลายปที ่ีศรวี ชิ ัยตอ่ สกู้ ับทมฬิ จากข้อมลู ทีพ่ บใน
ตน้ คริสต์ศตวรรษที่ 13 แม้ว่าศรวี ชิ ยั ยงั คงรักษาอ�ำนาจเหนอื อาณาจักรตา่ งๆ ในเกาะสมุ าตรา และแหลม
มลายไู วไ้ ดก้ ต็ าม แตใ่ นชว่ งปลายครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 13 เมอื่ อาณาจกั รตา่ งๆ บนเกาะสมุ าตราและแหลมมลายู
เริ่มแยกตัวออกไป และไม่อยู่ภายใต้การปกครองของศรีวิชัย45 ปัจจัยท่ีท�ำให้ศรีวิชัยเสื่อมอย่างรวดเร็ว
มาจากการคา้ ทพ่ี อ่ คา้ ชาวจนี เรม่ิ เดนิ ทางไปคา้ ขายโดยตรงกบั เมอื งตา่ งๆ โดยไมแ่ วะพกั ทศี่ รวี ชิ ยั ซงึ่ เปรยี บ
เสมือนเมอื งทา่ ทคี่ อยแลกเปลย่ี นสนิ คา้ กนั และปจั จยั ทางดา้ นการเมอื งทมี่ อี าณาจกั รอนื่ ดงั เหน็ ไดจ้ ากการที่
มชั ปาหติ เข้าริดรอนและแผข่ ยายอำ� นาจมาสดู่ ินแดนที่ศรวี ชิ ยั เคยครอบครองอยู่
43 สุภัทรดศิ ดิศกลุ , หมอ่ มเจา้ . เรอื่ งเดียวกนั . น. 37-38.
44 สมคดิ ศรีสงิ ห์. เรอ่ื งเดยี วกัน. น. 175.
45 วิไลเลขา บุรณศิริ และสริ ริ ตั น์ เรอื งวงษว์ าร. เร่ืองเดียวกัน. น. 73-74.
