Page 18 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน
P. 18
6-8 ความรเู้ บื้องตน้ การส่อื สารชุมชน
ความชอบธรรมของอ�ำนาจและการเมืองนัน้ จึงประกอบดว้ ยการยอมรับจากประชาชน 3 ข้นั ตอน
ก็คือ 1) ทีม่ าของอ�ำนาจเปน็ ท่ยี อมรบั 2) มีจดุ หมายในการใชอ้ ำ� นาจเป็นท่ียอมรบั 3) มวี ิธีการของการใช้
อ�ำนาจในการยอมรับ ท้ังน้ีเพราะอ�ำนาจเป็นประเด็นท่ีเกี่ยวโยงกับความสัมพันธ์ทางสังคม ซ่ึงจะมีความ
สัมพันธใ์ นหลายมิตทิ เี่ รยี กว่า “ความสัมพันธ์ทางอ�ำนาจ”
เสกสรรค์ ประเสริฐกุล (2555) กล่าวถึง “ความสัมพันธ์ทางอ�ำนาจ” ที่ปรากฏอยู่ในสังคมก็คือ
ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งผทู้ มี่ อี ำ� นาจกบั ผไู้ มม่ อี ำ� นาจ ผมู้ อี ำ� นาจมากกบั ผทู้ ม่ี อี ำ� นาจนอ้ ยหรอื ระหวา่ งผทู้ อี่ ำ� นาจ
เท่าเทียมกัน ในบางมิติอาจพิจารณาได้ว่า ความสัมพันธ์ทางสังคมก็คือ ความสัมพันธ์ทางอ�ำนาจ โดย
ประเดน็ พิจารณาทท่ี ำ� ให้เห็นวา่ สงิ่ ทีท่ ำ� ให้ “อำ� นาจ” ไมเ่ ท่าเทียมกัน ในทางรฐั ศาสตร์นั้นค�ำส�ำคญั คำ� หนึง่
คือค�ำว่า “ทรัพยากรแห่งอ�ำนาจ” ซึ่งหมายถึงท่ีผู้คนที่เป็นเจ้าของสามารถแปรไปสู่ส่ิงที่ตนเองสามารถท่ี
จะแปรไปสูส่ ่งิ ที่ตนปรารถนาตามเจตจ�ำนงของตนได้ เช่น บารมี การศึกษา ชาตวิ ุฒิ สถานภาพทางสังคม
การทม่ี สี งิ่ เหลา่ นไี้ มเ่ ทา่ กนั สง่ ผลใหม้ อี ำ� นาจทไี่ มเ่ ทา่ เทยี มกนั เชน่ เดยี วกบั ผคู้ นทมี่ าจากหลากหลายอาชพี
เช่น ชาวนา กลุ่มชาติพนั ธุ์ ผใู้ ชแ้ รงงาน
ความสมั พนั ธท์ างอำ� นาจ อนั มาจากความสมั พนั ธท์ เ่ี ปน็ ทางการและไมเ่ ปน็ ทางการ หลายกรณจี งึ
พบความพยายามในการสร้างสมดุลอำ� นาจใหม่ขึ้นมา เชน่ การกระจายอำ� นาจเพื่อปรบั ความสัมพนั ธ์ทาง
อำ� นาจให้แกผ่ ทู้ ่มี ีอำ� นาจดอ้ ยกวา่
อย่างไรก็ตามอ�ำนาจเป็นความสัมพันธ์ท่ีมีเหตุผลรองรับและด�ำรงอยู่ในวัฒนธรรมหน่ึง โดยจะ
ยอมรับอ�ำนาจมากน้อยแค่ไหนก็ขึ้นอยู่กับชุดความคิด เช่น การเป็นคนไทยมีการยอมรับอ�ำนาจของผู้น�ำ
ศาสนา บดิ ามารดา หรอื เจา้ หนา้ ทรี่ ฐั กม็ คี วามชอบธรรมในการใชอ้ ำ� นาจ โดยผใู้ ชอ้ ำ� นาจกจ็ ะพจิ ารณากรอบ
ทางวฒั นธรรมมาประกอบการตดั สนิ ใจเพอ่ื ทจี่ ะใชอ้ ำ� นาจนน้ั เพราะหากเลยกรอบไปมาก อำ� นาจนน้ั กอ็ าจ
จะไม่สามารถท�ำงานไดอ้ ยา่ งทรงประสทิ ธภิ าพ แทนทจ่ี ะไดร้ ับการสยบยอม กลับอาจได้รับความกระด้าง
กระเดื่องหรือต่อตา้ น แทนที่จะสามารถครอบงำ� ได้กลับเป็นการสร้างความเคียดแคน้ ชิงชังเขา้ แทน ในที่
นี้บรบิ ททางสงั คมจึงมีความส�ำคัญอย่างมากในการเข้ามากำ� หนดสมั พันธข์ องแตล่ ะสงั คม
โดยสรปุ ในเบอ้ื งตน้ ประเดน็ การศกึ ษาเรอ่ื งอำ� นาจและการเมอื ง ประกอบดว้ ยองคป์ ระกอบทสี่ ำ� คญั
ที่ต้องท�ำความเข้าใจ 4 ประการ คือ 1) อ�ำนาจ 2) ความชอบธรรม 3) ความเห็นพ้องต้องกัน และ
4) ความสัมพันธ์ทางอ�ำนาจ โดยแต่ละองค์ประกอบต่างสัมพันธ์กันอย่างแนบแน่นที่จะเอ้ือให้อ�ำนาจทาง
การเมืองมีความสมบูรณ์
กิจกรรม 6.1.1
จงสรุปท่มี าของอำ� นาจในทางการเมือง
แนวตอบกิจกรรม 6.1.1
อำ� นาจ คอื ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งมนษุ ยก์ บั มนษุ ย์ ทบี่ คุ คลบคุ คลหนง่ึ สามารถจะทำ� ใหบ้ คุ คลหนงึ่
กระท�ำบางอย่างตามเจตจ�ำนงของตน โดยอ�ำนาจมีองค์ประกอบท่ีส�ำคัญก็คือ อ�ำนาจ ความชอบธรรม
ความเหน็ พอ้ งต้องกนั และความสัมพันธ์ทางอ�ำนาจ
