Page 54 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน
P. 54
6-44 ความรู้เบ้อื งต้นการสอื่ สารชมุ ชน
ภายใต้เง่ือนไขท่ีเอื้อต่อบรรยากาศท่ีเน้นการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ภายใต้เงื่อนไขของทุนนิยม
แมจ้ ะเปน็ ระบอบการเมอื งแบบประชาธปิ ไตย แตก่ พ็ บวา่ ไดท้ ำ� หนา้ ทใ่ี นพทิ กั ษผ์ ลประโยชนข์ องคนบางกลมุ่
ทม่ี งุ่ เนน้ การสนบั สนนุ การขยายตวั ทางเศรษฐกจิ หรอื อตั ราเพม่ิ ขนึ้ ของผลติ ภณั ฑม์ วลรวมภายในประเทศ
(GDP) น�ำไปสคู่ วามตอ้ งการทรพั ยากรจำ� นวนมหาศาลทีจ่ ะต้องสนับสนนุ ระบบดงั กล่าว เชน่ ระบบน�้ำใน
งานอุตสาหกรรม ระบบเหมืองแร่เพื่อสนับสนุนวัตถุดิบในงานอุตสาหกรรม พลังงานไฟฟ้าเพ่ือหล่อเลี้ยง
เมืองและโรงงาน อตุ สาหกรรมเกษตรเชงิ เดย่ี ว พ้ืนท่ีเพาะปลกู และเกษตรกรรมแบบอุตสาหกรรม ซงึ่ ต้อง
ได้มาจากการสรา้ งเข่ือน โรงไฟฟ้า เหมืองแร่ ทีด่ นิ จ�ำนวนมหาศาลตอ้ งขยายไปสู่พนื้ ที่ชนบท การขยาย
ตัวเช่นนี้ส่วนหนึ่งน�ำไปสู่เดือดร้อนของผู้คนในชนบท เช่น การถูกเวนคืนท่ีดินท�ำกิน เพ่ือสร้างเขื่อนหรือ
เขตเศรษฐกจิ แบบพเิ ศษ
ภายใต้ช่องว่างของระบอบประชาธิปไตยแบบตัวแทน ท่ีไม่สามารถตอบโจทย์หรือแก้ไขปัญหา
ความเดอื ดรอ้ นโดยเฉพาะกลมุ่ คนยากคนจน ชาวไรช่ าวนา ทงั้ หลาย ทำ� ใหค้ นทเ่ี ดอื ดรอ้ นกจ็ ะใชว้ ธิ ที สี่ ดุ ขว้ั
และออกแบบมาเพอื่ เรยี กรอ้ งความสนใจ ใหผ้ กู้ มุ อำ� นาจหนั มามองวา่ มผี เู้ ดอื ดรอ้ นไดร้ บั ปญั หา จงึ เปน็ ทมี่ า
ของ “การเมืองภาคพลเมือง” แต่เน่ืองจากการเมืองภาคพลเมืองเช่นน้ี เป็นกระบวนการท่ีซ้อนพ้ืนท่ี
การเมอื งภาคตัวแทนทำ� ให้บางส่วนรบั ไมไ่ ด้ ผลการถอดบทเรยี นการต่อสูท้ ีผ่ า่ นมากพ็ บวา่ การเมอื งภาค
ประชาชนจงึ แพม้ ากกวา่ ชนะ แตจ่ ะหยดุ สกู้ ไ็ มไ่ ดเ้ พราะปญั หาไมห่ มดไป ดงั นน้ั เมอื่ แพม้ ากกวา่ ชนะ บางสว่ น
ก็ถอดใจ เมื่อถึงยุคแบ่งสี ก็ฝากความหวังไว้กับขบวนที่ใหญ่กว่าซึ่งก็กลายเป็นส่วนหน่ึงของการช่วงชิง
อ�ำนาจระดบั ชาติ ซึ่งก็ไม่ผิดแต่ท�ำใหก้ ารต่อสอู้ ยา่ งอสิ ระของประชาชนเลก็ และออ่ นแอลง”
แล้ว “การเมืองภาคพลเมือง” ท่ีเก่ียวโยงกับ “การสื่อสารของภาคพลเมือง”อย่างไร เสกสรรค์
(เรอ่ื งเดยี วกนั ) อธบิ ายวา่ เมื่อภาคประชาชนต้องการเคล่ือนหรือน�ำเสนอปัญหาของตนเองให้สังคมและ
ผู้กุมอ�ำนาจรับรู้ ก็มีความจ�ำเป็นต้องสื่อสารโลกนอกกลุ่มของตนเอง เพราะการเมืองเป็นเร่ืองของ
ฉันทานมุ ัติ ดังน้นั ใครทเ่ี ขา้ มาในกรอบนี้กต็ อ้ งบอกกับโลกว่าตนเองคิด มเี หตุผล มีขอ้ ดขี ้อเสยี อย่างไรให้
โลกเหน็ ดว้ ย แต่ก็พบวา่ ขบวนการเคล่อื นไหวเพือ่ เรียกรอ้ งให้รัฐบาลแกป้ ญั หา กลบั ไมส่ ามารถทีจ่ ะใช้สอื่
กระแสหลักเพือ่ ส่งข่าวสารหรืออธบิ ายส่ิงเหลา่ นีไ้ ด้ อนั น่าจะมสี าเหตุมาจากหลายประการคือ
1) เพราะมนั เปน็ เรือ่ งเดียวกนั กับรัฐไทยเนน้ เรอื่ งการเติบโตธุรกจิ และเศรษฐกิจ
2) ส่อื กระแสหลักกอ็ งิ อยูก่ บั การเติบโตของธรุ กิจ สปอนเซอร์มาจากธุรกจิ
3) ประเดน็ ผลประโยชนท์ างชนชนั้ ผบู้ รโิ ภคสว่ นใหญเ่ ปน็ คนชน้ั กลางมฐี านะดี มจี รติ ของชนชน้ั กลาง
ทสี่ อ่ื กเ็ สนอในสง่ิ ทต่ี อบสนองความสนใจคอื เรอ่ื ง เรา้ ใจ เรา้ อารมณ์ บนั เทงิ ความรกั ทำ� ใหเ้ รอ่ื งการทำ� เหมอื ง
รุกล�้ำชีวิต ส่ิงแวดล้อมเน่าตามนิคมอุตสาหกรรม ชาติพันธุ์จะรักษาวัฒนธรรมตนเองได้รับสัดส่วนในส่ือ
กระแสหลกั นอ้ ยมาก เพราะมนั ขายไม่ได้
4) ความเปน็ เจา้ ของสอื่ ภาคพลเมอื งถา้ ไมม่ สี อ่ื ของตนเองกไ็ มม่ โี อกาสบอกกบั โลกหรอื รอเมตตา
หรือต้องกระทำ� บางอย่างซง่ึ กลายเป็นตกอยกู่ ับแนวทางทส่ี อื่ หลกั สนใจเช่นทำ� เรอื่ งอือ้ ฉาวหรอื แปลกๆ ให้
สอื่ สนใจ ดงั ทเ่ี คยปรากฏในการประทว้ งของกลมุ่ ชาวไรชาวนา เชน่ ปนี กำ� แพงทำ� เนยี บรฐั บาลใหเ้ จา้ หนา้ ท่ี
รฐั จับกุม น�ำอจุ จาระรดตัวซึ่งนยั หน่งึ ถูกมองว่าเปน็ การลดทอนศกั ด์ศิ รีของความเปน็ มนุษยอ์ ยา่ งมาก
