Page 68 - ความรู้เบื้องต้นการสื่อสารชุมชน
P. 68
6-58 ความรูเ้ บอ้ื งตน้ การสื่อสารชมุ ชน
อยา่ งไรกด็ ี คาสเทล มีจุดยืนทไ่ี มไ่ ด้ปฏเิ สธเรื่องชนชนั้ ไปเสยี ทีเดยี ว หากแตก่ ารเคลอ่ื นไหวแบบ
ใหม่ๆ มีความหลากหลายทางอัตลักษณ์และเพศสภาวะ ท่ีระดมมาได้นอกเหนือจากเรื่องชนชั้น ท�ำให้
ไม่ได้มองว่าต้องแบ่งแยกการเคลอ่ื นไหวทาง “การเมือง” กบั “วัฒนธรรม” แยกออกจากกัน
เจอร์เก็น ฮาเบอร์มาส (Jurgen Habermas) นักปรัชญาชาวเยอรมันผู้นี้ เสนอว่าผู้กระท�ำการ
หลกั ของสงั คมไดเ้ ปล่ียนไปแลว้ รวมถงึ การตอ่ สูก้ ็ไดเ้ ปลยี่ นไปแลว้ เช่นกนั แนวคิดเร่อื งขบวนการแรงงาน
ทเ่ี ปน็ ฐานรากของการเปลยี่ นแปลง ไมไ่ ดเ้ ปน็ อยา่ งทเี่ คยเชอื่ ถอื อกี ตอ่ ไป เพราะการเปลย่ี นแปลงทางสงั คม
ทแ่ี รงงานไดถ้ กู ผนวกเขา้ กบั ระบบการเมอื ง โดยมพี รรคแรงงานและสหภาพแรงงานเปน็ หวั หอกสำ� คญั ซง่ึ
กลายเปน็ กลไกสำ� คญั ทมี่ ายบั ยงั้ การตอ่ สขู้ องขบวนการแรงงาน ในทนี่ ค้ี วามหมายของความขดั แยง้ ของทนุ
และแรงงานได้แปลงไปสู่ประเด็นสิทธิแรงงานท่ีสามารถต่อสู้กันได้ภายใต้ระบบกฎหมาย (Habermas,
1987: 356 อ้างใน มณีมยั ทองอย:ู่ 153)
ขบวนการทางสังคมแบบใหม่ต้องยืนยันในระบบเหตุผลของการสื่อสาร เพ่ือต่อต้านการ
บิดเบือน การรุกรานของระบบ ขบวนการจะต้องสร้างพ้ืนท่ีใน Life world ที่ท�ำให้สามารถถกเถียงกัน
อย่างมีอิสระ ทั้งยังตั้งค�ำถามต่อความชอบธรรมและความรับผิดชอบของระบบ ซึ่งขบวนการทางสังคม
รูปแบบใหมจ่ ะตอ้ งพยายามรักษาประชาธิปไตยให้อยู่ได้ทา่ มกลางความทันสมัย
ขบวนการทางสงั คมในทัศนะของฮารเ์ บอร์มาส มบี ทบาทหลัก 2 ประการคอื
ประการแรก การปอ้ งกนั โลกสงั คมจากการรกุ รานของโครงสรา้ ง โดยพยายามรกั ษาฉนั ทามตแิ ละ
บรรทัดฐานทางสังคมเอาไว้ โดยที่สามารถที่จะแปรเปล่ียนไปตามระบบเหตุผลผ่านการส่ือสาร (Com-
municative rationality) ในสังคม ได้เปลีย่ นมาสคู่ วามทันสมยั
ประการทส่ี อง คอื ประเดน็ วา่ ดว้ ยเปา้ หมายและความตอ้ งการของขบวนการทางสงั คมรปู แบบใหม่
นน้ั ใหค้ วามสำ� คญั ตอ่ ประเดน็ การผลติ ซำ้� ทางวฒั นธรรม (Cultural production) การบรู ณาการทางสงั คม
(Social integration) และการขัดเกลาทางสงั คม (Socialization) ขบวนการทางสงั คมแบบใหม่ต้องให้
ความส�ำคัญเร่อื งของคฯุ ภาพชวี ิต การมีส่วนรว่ มและรกั ษาอตั ลกั ษณ์
ข้อสังเกตท่ีส�ำคัญก็คือ ขบวนการทางสังคมรูปแบบใหม่มักมีอุดมการณ์ร่วมกันในการวิพากษ์
วจิ ารณก์ ารเตบิ โตทางเศรษฐกจิ โดยมขี บวนการสง่ิ แวดลอ้ มและสนั ตภิ าพเปน็ แกนกลาง ซง่ึ ประเดน็ เหลา่ น้ี
เป็นประเด็นใหม่ของสังคม การพ่ึงพารฐั หรือพรรคการเมืองจึงมีความเป็นไปได้น้อยมาก โดยประเด็นทั้ง
หลายทห่ี ยิบยกขน้ึ มาล้วนมีผลต่อความเปน็ ธรรมในสังคมทนุ นิยมแบบกา้ วหน้าท่ีถูกมองข้ามไป
กิจกรรม 6.3.1
จงอธบิ ายการสื่อสารทางการเมอื งของชมุ ชนรปู แบบใหม่
