Page 43 - ภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร
P. 43
ศิลปะการใช้ภาษา ๑๒-33
เรื่องท่ี ๑๒.๓.๑
ศิลปะการใช้ภาษาในระดับค�ำ
ศลิ ปะการใชภ้ าษาในระดบั คำ� มอี ยมู่ ากในคำ� ประพนั ธไ์ ทย และพบวา่ มกี ารใชภ้ าษาอยา่ งหลากหลาย
วธิ ี ในท่นี จี้ ะยกตวั อย่างเพยี งบางวิธที ไี่ มย่ ากเกินไปเทา่ นน้ั ดงั รายละเอียดต่อไปน้ี
๑. ใช้ค�ำที่มีเสียงพยัญชนะเสียงเดียวกัน ดังตัวอย่าง “กลบทอักษรล้วน แบบท่ี ๑” จากเร่ือง
นิราศสุพรรณของสุนทรภ่ทู ่ีมกี ารเล่นคำ� ซ่งึ เป็นเสียงพยัญชนะเดยี วกันทุกคำ� ในแต่ละบาท (กรมศิลปากร,
๒๕๔๓, น. ๑๘๘) ดงั นี้
“แจว้ แจว้ จกั ระจน่ั จ้า จบั ใจ
หริ่งหรง่ิ เร่ือยเรไร รำ�่ รอ้ ง
แซ้งแซวส่งเสียงไส ทราบโสต
แหนงนง่ิ นกึ นุชน้อง น่ิมเนื้อนวลนาง”
ส่วน “กลบทอักษรล้วน แบบที่ ๒” เล่นเสียงค�ำ ๓ ค�ำที่มีพยัญชนะเสียงเดียวกันและอยู่ชิดกัน
ดงั ตัวอยา่ งจากเรอ่ื งนิราศสุพรรณของสุนทรภู่ (กรมศลิ ปากร, ๒๕๔๓, น. ๑๕๖) ดังนี้
“จ�ำรา้ งหา่ งน้องนกึ นา่ สวน
สองฝ่ายชายหญงิ ยวน ยว่ั เยา้
หวังชายฝา่ ยหญิงชวน ชน่ื เชน่ เหนเอย
กลเชน่ เลน่ ซกั เสร้า เสพเพ่อื นเฟอื นเกษม”
นอกจากนี้ ยังมีการเล่นเสียงพยัญชนะเสียงเดียวกันในค�ำที่ ๔ และ ๕ ในวรรคหน้าของบาท
ซง่ึ เรยี กว่า “กลบทซอ้ นดอก” ในเรื่องนิราศสุพรรณของสนุ ทรภู่ (กรมศลิ ปากร, ๒๕๔๓, น. ๑๗๗) ดังนี้
“เหลียวซา้ ยฝา่ ยฝ่งั เฟื้อย เฟือยไสว
พงไผ่ไม้รำ� ไร รอบคุ้ง
แลขวาป่าแฝกไฟ ฟอนเร่ียน เกรียนแฮ
ลบิ ลิ่วทิวท้องถ้งุ ถิ่นกว้างวางเวง”
นอกเหนือจากน้ี ยังเล่นค�ำท่ีมีพยัญชนะเสียงเดียวกันระหว่างค�ำที่ ๕ กับ ๖ ในบาทเดียวกัน
ดังตัวอยา่ งจากเรอ่ื งลิลิตโองการแช่งน�้ำ (ชลดา เรืองรักษ์ลิขิต, ๒๕๕๓, น. ๑๑๑) ดังน้ี
