Page 48 - สังคมมนุษย์
P. 48
3-38 สงั คมมนุษย์
โดยปกติต�ำแหน่งฐานันดรศักดิ์หรือศักดินานี้จะมีการสืบทอดโดยสายตระกูลแต่บางกรณีบุคคล
อาจเลอ่ื นฐานนั ดรศกั ดใิ์ หส้ งู ขนึ้ ได้ เชน่ การเขา้ รบั ราชการ หรอื อาสาออกไปรบแลว้ ไดร้ บั การแตง่ ตง้ั ใหเ้ ปน็
ขนุ นาง ดงั นนั้ จงึ เป็นระบบทไี่ มใ่ ช่สังคมปิดเพราะบุคคลสามารถเล่ือชนั้ ได้บา้ ง
ระบบฐานนั ดรนเี้ ปน็ ระบบทป่ี รากฏชดั ในยโุ รปสมยั กลางมกี ารจดั ชว่ งชนั้ ทางสงั คมในรปู ของระบบ
ศกั ดนิ าโดยถอื เอาการเปน็ เจา้ ของทด่ี นิ (Ownership of Land) เปน็ พนื้ ฐานมาตง้ั แตส่ มยั ดง้ั เดมิ ชน้ั ตา่ งๆ
ในระบบศกั ดนิ าเรียกว่า ฐานนั ดร (Estates) มี 3 ฐานันดร ดังนี้ (ฝา่ ยวิชาการ สำ� นักพมิ พ์โอเดียนสโตร,์
2546, น. 27)
ฐานันดรท่ี 1: ขนุ นาง (the Nobles) ไดแ้ ก่ พวกนักรบ พวกอัศวนิ
ฐานันดรท่ี 2: พระ (the Clergys) ได้แก่ นกั บวชในศาสนา
ฐานันดรท่ี 3: ชาวนา (the Peasants) ไดแ้ ก่ บุคคลธรรมดา พ่อคา้
อน่ึงในเวลาต่อมาฐานันดรท่ี 4 คอื นักหนังสือพมิ พ์
สิทธิ (Rights) และสิทธิพิเศษ (Privilege) ของแต่ละฐานันดรมีระบุไว้ในกฎหมายแม้จะมีการ
เล่อื นสถานภาพได้บ้างจากฐานันดรหนงึ่ ไปสอู่ ีกฐานันดรหน่งึ ระบบศักดินานี้ก็ยังเป็นระบบเปิดอยู่
ระบบชนชน้ั ตามระบบฐานนั ดรเปน็ ระบบของยโุ รปสมยั การปกครองตามระบบศกั ดนิ า ระบบนไ้ี ด้
เกิดข้ึนจากรูปแบบของการถือครองที่ดิน การถือครองท่ีดินเกิดข้ึนได้ก็ต่อเม่ือบุคคลได้รับใช้ในการทหาร
หรือราชการอื่นๆ ฐานะสูง/ต่ําของบุคคลจึงข้ึนอยู่กับความสัมพันธ์ที่มีอยู่กับผืนแผ่นดิน บุคคลที่อยู่ใน
ฐานันดรใดก็มีกฎหมายก�ำหนดสิทธิและหน้าที่ไว้ชัดเจน ระบบนี้บุคคลอาจเล่ือนฐานะของตนได้ เช่น
พระมหากษตั รยิ อ์ าจทรงใหบ้ รรดาศกั ดบิ์ คุ คลธรรมดาเปน็ ขนุ นางตามความสามารถได้ ระบบฐานนั ดรมกี าร
สบื ฐานนั ดรตามบรรพบุรุษของตน
ระบบศักดินาในยุโรปกระท�ำในรูปของสิทธิและหน้าท่ีที่เก่ียวกับที่ดิน ฐานันดรแบ่งออกเป็น
3 ประเภท ดังน้ี (ฝา่ ยวิชาการ ส�ำนกั พิมพ์โอเดียนสโตร์, 2546, น. 28)
1) เจ้าของทด่ี ินหรือขุนนาง (Landowners หรอื Nobility)
2) พวกโยแมนริ (Yeomanry) พวกกองอาสาสมัครของพระมหากษัตริย์อังกฤษมีความ
จงรักภักดีท�ำหน้าที่ปกป้องท่ีดิน และเป็นเจ้าของท่ีดินเพื่อแลกเปลี่ยนกับสิทธิอย่างใดอย่างหนึ่งท่ีจ�ำกัด
แนน่ อนในท่ีดินและผลผลิตทางเศรษฐกิจทีเ่ กิดจากที่ดนิ นั้น
3) ข้าแผ่นดิน (Serfs) ผู้มีสิทธิเหนือที่ดินอยู่ในขอบเขตจ�ำกัด แต่แน่นอนพวกข้าแผ่นดิน
ไมใ่ ช่ทาส พวกขา้ แผ่นดนิ ไม่สามารถละทง้ิ ทด่ี นิ ไดเ้ ช่นเดยี วกบั พวกขุนนาง และพวกโยแมนริ
นอกจากนยี้ งั พบระบบนใ้ี นประเทศญป่ี นุ่ ในสมยั โตกกู าวา (Tokugawa) ซง่ึ มอี ำ� นาจการปกครอง
เปน็ เวลา 26 ปี วธิ กี ารปกครองใชร้ ะบบเศรษฐกจิ เปน็ แบบศกั ดนิ ามกี ารแบง่ ชนชนั้ ออกเปน็ 4 ชนชน้ั ใหญๆ่
ดังนี้ (ฝ่ายวิชาการ สำ� นักพิมพ์โอเดียนสโตร,์ น. 26)
1) พวกซามูไรหรอื นักรบ
2) ชาวนา
3) พอ่ คา้
4) ช่างฝีมอื
