Page 44 - สังคมมนุษย์
P. 44
3-34 สงั คมมนษุ ย์
เร่ืองที่ 3.2.1
ความหมาย วิวัฒนาการ รูปแบบ ความส�ำนึกทางชนช้ัน และประโยชน์
ของการจัดช่วงชั้นทางสังคม
ความแตกต่างของมนุษย์ดูเหมือนจะเป็นเรื่องธรรมชาติและเป็นสิ่งท่ีหลีกเลี่ยงไม่ได้ เน่ืองจากว่า
มนุษย์ทุกคนมีธรรมชาติหรือแรงจูงใจท่ีไม่อยากซํ้ากับใครอยากจะมีหรืออยู่เหนือคนอ่ืนๆ ไม่อยากให้คน
อน่ื เทยี บเทา่ ตนเองไมว่ า่ จะเปน็ ในดา้ นใด ถา้ หากแบง่ มนษุ ยเ์ หลา่ นอ้ี อกเปน็ พวกๆ โดยรวมคนทม่ี ลี กั ษณะ
คล้ายกันเป็นพวกเดียวกัน หรือให้อยู่ในหมวดหมู่เดียวกัน สังคมท้ังสังคมก็จะแบ่งเป็นกลุ่มๆ หรือเป็น
พวกๆ หลายแบบ หลายประเภท หลายขนาด และหลายชั้น กลมุ่ ของความแตกตา่ งของกล่มุ คนในแต่ละ
สงั คมเหลา่ นเี้ รยี กวา่ ชว่ งชน้ั ทางสงั คม (Social Stratification) ซงึ่ เรามกั จะหมายถงึ เฉพาะความแตกตา่ ง
ในแง่ของล�ำดับชั้นสูง ต่ํา คือบางกลุ่มอยู่ในระดับต่ํา บางกลุ่มอยู่ในระดับสูง หรือบางกลุ่มอยู่ในระดับต่ํา
คอ่ นขา้ งสูงซง่ึ แลว้ แต่ว่าจะเลือก
สังคมทุกสังคมท้ังในอดีตและปัจจุบันล้วนมีลักษณะการแบ่งเป็นช่วงชั้นท้ังส้ิน ซ่ึงหมายความว่า
เกดิ ความเหลอื่ มลา้ํ ไมเ่ ทา่ เทยี มกนั ในเรอื่ งฐานะ การศกึ ษา ภมู ปิ ญั ญา อาชพี เกยี รติ อทิ ธพิ ล อำ� นาจ และ
อ่ืนๆ อีกมากมายทั้งๆ ท่ีได้มีความพยายามจากนักศาสนา หรือนักมนุษยธรรมหลายยุค หลายสมัย ใน
อดตี ทจี่ ะใหเ้ กดิ สงั คมทเี่ สมอภาค และเทา่ เทยี มกนั โดยใชก้ ระบวนการและวธิ กี ารตา่ งๆ แตก่ ไ็ มส่ ำ� เรจ็ ชว่ ง
ชั้นในสังคมยังคงยืนหยัดคู่เคียงอยู่กับสังคมตลอดจนในที่สุดเราจะต้องยอมรับว่าการแบ่งช่วงช้ันเป็น
ธรรมชาติของสงั คมทุกสังคม ถา้ ปราศจากการแบ่งช่วงชั้นแล้วก็ไม่แนใ่ จไดว้ ่าสงั คมนน้ั จะอยไู่ ด้ อาจกลา่ ว
ไดว้ า่ ชว่ งชน้ั ทางสงั คมเปน็ เสมอื นวถิ ชี วี ติ ของบคุ คลเพราะมอี ทิ ธพิ ลตอ่ รปู แบบของทศั นคติ คา่ นยิ ม ความคดิ
ทางการเมืองและพฤตกิ รรมของบคุ คลในสังคม
การจดั ช่วงช้ันทางสงั คมจึงถอื เป็นวฒั นธรรมสากล (Universal Culture) อย่างหน่งึ ที่ปรากฏอยู่
ในทุกสังคมไม่ว่าจะเป็นสังคมเกษตรกรรม หรือสังคมอุตสาหกรรม และไม่ว่าจะเป็นอดีตหรือปัจจุบัน
(บรรพต วรี ะสยั , 2526, น. 365)
อยา่ งไรกต็ ามลกั ษณะและวธิ กี ารแบง่ ชว่ งชน้ั ของคนในสงั คมแตล่ ะสงั คมนนั้ ไมเ่ หมอื นกนั แมก้ ระทง่ั
จ�ำนวนของชัน้ ของคนในสังคมแต่ละสงั คมก็ไมเ่ ท่ากนั
สรปุ สงั คมทกุ สงั คมมกั จะมคี วามเหลอ่ื มลา้ํ ของสมาชกิ สงั คมนนั้ ๆ เสมอ สงั คมโดยทว่ั ไปมลี กั ษณะ
การแบ่งออกเป็นช้ันๆ เป็นส่ิงที่หลีกเล่ียงไม่พ้นถ้าจะต้องมีการจัดล�ำดับชั้นทางสังคมไม่ว่าเราจะต้องการ
หรือไม่ก็ตาม
ดังนั้นเพื่อให้เข้าใจเก่ียวกับการจัดช่วงช้ันทางสังคม ผู้เขียนจึงใคร่จะขอกล่าวถึงความหมาย
วิวัฒนาการ รูปแบบ ความส�ำนึกทางชนชนั้ และประโยชน์ของการจัดชว่ งชั้นทางสงั คม ดังน้ี
