Page 45 - สังคมมนุษย์
P. 45
มนุษย์กับสถาบันสงั คมและการจดั ชว่ งช้นั ทางสังคม 3-35
1. ความหมายของการจัดช่วงช้ันทางสังคม (Social Stratification)
ค�ำวา่ “Social Stratification” มีผู้แปลค�ำน้เี ปน็ ภาษาไทยไวห้ ลากหลาย ไดแ้ ก่ การจัดระดับช้นั
ทางสงั คม การจดั ล�ำดับชัน้ ทางสังคม การแบง่ ช่วงชัน้ ทางสังคม การแบ่งชน้ั ทางสงั คม ช่วงชน้ั ทางสังคม
การจัดช่วงชัน้ ทางสงั คม
แต่ในท่ีนี้จะขอใช้ค�ำว่า “การจัดช่วงชั้นทางสังคม” ซ่ึงตามพจนานุกรมศัพท์สังคมวิทยา ฉบับ
ราชบัณฑติ ยสถาน (2532, น. 385) ได้ให้ความหมายไว้ว่าหมายถงึ การแบ่งคนในสังคมออกเป็นชว่ งชั้น
สงู /ต่าํ ต่างกันไป และเปน็ ทร่ี ู้ สังเกตได้ อาจเรยี กเป็น ชน้ั วรรณะ ฐานันดร เป็นต้น
บรูมและเซลช์นิค (Broom and Selznick, 1955) ให้ความหมายการจัดช่วงชั้นทางสังคม
หมายถงึ รูปแบบที่แสดงถงึ ความไม่เทา่ เทียมกันของของบุคคลในชน้ั ตา่ งๆ ของสังคม
อารง สุทธาศาสน์ (2549, น. 95) กล่าวไวว้ า่ กลุ่มของความแตกต่างของกลมุ่ คนในแตล่ ะสงั คม
เราเรียกว่า “ช่วงชั้นทางสังคม” (Social Stratification) อย่างไรก็ตาม เม่ือเราพูดถึงค�ำว่าช่วงชั้นทาง
สังคมเรามักจะหมายถึงเฉพาะความแตกต่างในแง่ของล�ำดับขั้นสูง/ตํ่า หรือบางกลุ่มอยู่ในระดับตํ่า บาง
กลุ่มอยูใ่ นระดบั สูง หรอื บางกล่มุ อยู่ในระดับตาํ่ คอ่ นขา้ งสูงเหลา่ น้แี ล้วแต่เราจะเรยี ก
จ�ำนงค์ อดิวัฒนสิทธิ และคณะ (2548, น. 79) ไดใ้ ห้ความหมายของการจดั ลำ� ดับชั้นทางสังคม
ไวว้ า่ เปน็ การแบง่ ระดบั ของคนในสงั คมออกเปน็ กลมุ่ ทมี่ ฐี านะไมเ่ ทา่ เทยี มกนั ความไมเ่ ทา่ เทยี มกนั ระหวา่ ง
กลมุ่ คนในสงั คมเป็นปรากฏการณท์ ่ีมมี าแตโ่ บราณ และด�ำรงอยจู่ นถงึ ปจั จุบนั ดังนน้ั การจดั ล�ำดับชนั้ ทาง
สังคม จงึ เปน็ การจัดระเบียบทางสงั คมดา้ นหนึง่ คือ เปน็ กฎเกณฑท์ ่เี ก่ียวกบั การแยกคนในสงั คมออกเปน็
กลมุ่ ท่ีมรี ะดบั สูง/ต่ําตามฐานะทางเศรษฐกิจ อำ� นาจ และเกียรติหรือศักดิ์ศรี สงั คมส่วนใหญ่ประกอบด้วย
สมาชิกท่ีสามารถแยกออกได้เป็นระดับขั้นลดหล่ันกัน ระดับชั้นหน่ึงก็คือคนกลุ่มหน่ึงท่ีมีทรัพย์สมบัติ
ยศถาบรรดาศกั ด์ิ หรอื ฐานะทางสงั คมเทา่ ๆ กัน หรอื ใกลเ้ คียงกนั กลุม่ คนเหล่านอี้ าจเรียกว่าชนชั้นหรือ
วรรณะ หรอื ฐานันดรแล้วแต่กฎเกณฑห์ รือระบบของการจัดลำ� ดับชั้นในสงั คมหนง่ึ ๆ
ไพฑูรย์ เครือแก้ว ณ ล�ำพูน (2523, น. 123) ไดก้ ล่าวถงึ การแบ่งชว่ งชัน้ ทางสังคมว่าหมายถึง
การจัดแบ่งสมาชิกของสังคมออกเป็นล�ำดับชั้นอันแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของบุคคลหรือกลุ่มบุคคล
โดยมีระบบของอันดับที่ช้ีให้เห็นว่าคนท่ีอยู่ในต�ำแหน่งหรือฐานะน้ันมีเกียรติหรือได้รับการยกย่องว่าอยู่ใน
อันดบั ท่สี ูงกวา่ เทา่ กัน หรอื ต่าํ กว่าบคุ คลหรือกลุ่มบุคคลทีอ่ ยใู่ นฐานะอื่นๆ ในสังคมเดยี วกนั
สรุป การจัดชว่ งช้นั ทางสงั คม หมายถงึ การแบง่ บุคคลในสงั คมออกเปน็ ชั้น (Class) หรอื ล�ำดบั
ขน้ั (Grade) โดยมรี ะบบของอนั ดบั ชใี้ หเ้ หน็ วา่ บคุ คลทอ่ี ยใู่ นต�ำแหนง่ (Position) หรอื สถานภาพ (Status)
นน้ั ๆ มเี กียรตหิ รือได้รบั การยกยอ่ งอยู่ในระดับเท่ากนั สูงกวา่ หรือตํ่ากว่าบคุ คล หรอื กลุม่ บคุ คลทอี่ ยู่ใน
ฐานะอนื่ ๆ ในสงั คมเดยี วกนั และสถานภาพของบุคคลน้ชี ใี้ หเ้ ห็นความแตกต่างของบคุ คลหรอื กลุ่มบุคคล
ในสิทธหิ นา้ ที่ ความรับผดิ ชอบ อ�ำนาจ อทิ ธพิ ล แบบแผนของชวี ิต สงั คม ความสะดวกสบาย และความ
มศี กั ดิศ์ รีในสงั คม
