Page 46 - สังคมมนุษย์
P. 46
4-36 สงั คมมนุษย์
โดยปกติบรรทัดฐานทางสังคม แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท คือ
1.1 วิถีประชาหรอื วีถีชาวบ้าน (folkways)
1.2 จารีตหรอื กฎศลี ธรรม (mores)
1.3 กฎหมาย (Laws)
1.1 วิถีประชาหรือวิถีชาวบ้าน (folkways) ในสารานกุ รม บรเิ ทนนกิ า้ (Encyclopedia Britan-
nica) ไดร้ ะบวุ ่า เปน็ แนวคดิ ที่วลิ เลยี่ ม แกรแฮม ซมั เนอร์ (William Graham Sumner) นกั สังคมวทิ ยา
ชาวอเมรกิ า เปน็ คนคดิ ขน้ึ (www.britannica.com/EBchecked/topic/212312/folkway สบื คน้ เมอื่ 29
พฤศจกิ ายน 2557) และหมายถงึ สง่ิ ทบ่ี คุ คลกระทำ� เปน็ ประจำ� จนเคยชนิ จนเปน็ นสิ ยั สว่ นในพจนานกุ รม
ศพั ทส์ ังคมวิทยา ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน (2532, น. 153) ไดอ้ ธบิ ายวา่ วิถชี าวบ้าน คอื ลักษณะนสิ ยั
หรือแบบอย่างประเพณีที่นิยมกันว่า เป็นส่ิงท่ีดีงาม ถ้าผู้ใดฝ่าฝืน ก็จะมีการลงโทษอย่างไม่เป็นแบบพิธี
เช่น กนั ออกไปนอกพวกหลีกเลย่ี งและไม่ยอมคบคา้ สมาคมดว้ ย
วิถีประชาจึงเป็นบรรทัดฐานทางสังคมประเภทหน่ึงที่เป็นสิ่งท่ีมนุษย์ปฏิบัติจนเคยชิน ในชีวิต
ประจ�ำวัน เช่น การทานอาหารดว้ ยช้อน ส้อม การสวมเส้ือผ้า การอาบนำ้� แปรงฟนั การยกมอื ไหว้ ผู้ใหญ่
เปน็ ตน้ หากบคุ คลใดฝา่ ฝนื ไมป่ ระพฤตปิ ฏบิ ตั ติ ามวถิ ปี ระชากจ็ ะมผี ลกระทบตอ่ สว่ นรวมนอ้ ย และไมม่ บี ท
ลงโทษสำ� หรบั ผู้ทฝ่ี ่าฝนื อย่างชดั เจน เชน่ การที่ทุกคนต้องสวมรองเทา้ เมื่อออกจากบา้ น ซ่งึ น้ีถอื เป็นวถิ ี
ประชา หากมผี ใู้ ดฝา่ ฝนื ไมป่ ฏบิ ตั ติ าม คอื ไมส่ วมรองเทา้ ออกจากบา้ น ผลกระทบตอ่ สว่ นรวมกม็ นี อ้ ย อาจ
จะมผี ลกระทบตอ่ ตวั ผทู้ ไี่ มใ่ สร่ องเทา้ เอง อาจจะไดร้ บั บาดเจบ็ เปน็ ตน้ แตก่ ารไมส่ วมรองเทา้ ไมม่ คี วามผดิ
และไม่มีบทลงโทษ แตอ่ าจจะถกู เพ่ือนหรอื ผคู้ นท่ีพบเหน็ ไมก่ ลา้ คบหาด้วย
ดงั นน้ั ลักษณะทัว่ ไปของวิถปี ระชา กค็ อื
ประการแรก เป็นพฤติกรรมท่ีมนุษย์ปฏิบัติจนเกิดความเคยชิน หรือการกระท�ำท่ีกระท�ำจนเป็น
นสิ ัย
ประการที่สอง เปน็ เร่ืองยากท่ีจะบอกท่ีมา หรือเกิดขน้ึ มาได้อยา่ งไร ใครเป็นคนคดิ เพราะเปน็
เรอ่ื งทปี่ ฏบิ ตั ติ อ่ ๆ กนั มา
ประการท่ีสาม เปน็ สง่ิ ทีส่ ังคมยอมรับและคาดหวังวา่ สมาชิกของสงั คมตอ้ งปฏบิ ตั ิตาม
ประการท่ีส่ี บทลงโทษของผู้ที่ฝ่าฝืนวิถีประชา ไม่ชัดเจนและไม่รุนแรงมากนัก เช่น อาจจะถูก
เยาะเยย้ นินทา ต�ำหนิ แตไ่ มถ่ อื เป็นความผดิ ทีร่ ้ายแรง
1.2 จารีตหรือกฎศีลธรรม (mores) จารตี กเ็ ปน็ แนวคดิ ทว่ี ลิ เลย่ี ม แกรแฮม ซมั เนอร์ (William
Graham Sumner) คดิ ขนึ้ เชน่ กนั และหมายถงึ หลกั ความประพฤตทิ ถี่ อื กนั วา่ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของบรรทดั ฐาน
ของสงั คมและเปน็ สง่ิ สง่ เสรมิ ความผาสกุ สวสั ดแี ละความสงบเรยี บรอ้ ยของสงั คม เชน่ ลกู ตอ้ งมคี วามกตญั ญู
กตเวทตี อ่ พ่อแม่ จารีตถือว่า เปน็ พื้นฐานของศลี ธรรม การฝา่ ฝนื จะถูกลงโทษอยา่ งจริงจงั และรนุ แรงกว่า
การฝา่ ฝนื แบบอยา่ งธรรมเนยี มชาวบา้ นทว่ั ๆ ไป (พจนานกุ รม ศพั ทส์ งั คมวทิ ยา ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน,
2532, น. 235)
