Page 25 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร

ประวตั ศิ าสตร์ 2-15

เร่ืองที่ 2.1.3
สมัยก่อนพระนคร

1. ฟูนัน

ฟูนันไม่ใช่จักรวรรดิหรืออาณาจักรขนาดใหญ่ แต่เป็นรัฐซ่ึงเกิดจากการรวมตัวของชุมชนและ
บ้านเมืองน้อยใหญ่ในบริเวณดินดอนสามเหล่ียมปากแม่น้าโขงในเขตประเทศกัมพูชาและเวียดนามใน
ปัจจุบัน และเป็นรัฐทม่ี ีเอกภาพอย่างหลวมๆ หรืออาจจะมีการแข่งอานาจกนั เองในบ้านเมืองต่างๆ ด้วย
(Vickery, 1998: 18-19; Vickery, 2003-2004: 136; Stark, 2006b: 151-152)

Houen-t’ien ซ่ึงได้ชื่อว่าเป็นผู้ปกครองคนแรกของฟูนันนั้นไม่ใช่โกณฑินยะ และคาว่า
Houen/Hun นนั้ เปน็ ตาแหน่งหรืออาจจะเป็นชื่อตระกูล (clan) ของพวกออสโตรนเี ซยี นหรือมอญ-เขมร
ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ผู้ปกครองทม่ี ีตาแหนง่ Houen/Hun หรือเป็นพวกตระกลู Houen/Hun ปกครอง
ชมุ ชนในฟนู นั อยู่ราว 2 ศตวรรษกอ่ นท่จี ะถูกแทนท่ดี ว้ ยพวก Fan ในคริสต์ศตวรรษที่ 3 (Vickery, 2003-
2004: 103, 108, 109) ซ่ึงเป็นช่วงเวลาที่การค้านานาชาติทางทะเลที่เชื่อมโยงเอเชียตะวันออก เอเชีย
ตะวันออกเฉยี งใต้ และเอเชียใต้ทวคี วามสาคัญขนึ้ อยา่ งมาก (Manguin, 2004: 292)

ทูตจากจีนคณะแรกซึ่งเดินทางเข้ามาเยือนฟูนันในระหว่าง ค.ศ. 245-250 (Vickery, 2003-
2004: 105) บันทึกไว้ว่าผู้ปกครองท่ีใช้ชื่อตาแหน่งว่า Houen/Hun หรือเป็นพวกตระกูล Houen/Hun
ถูกแทนที่ด้วย Fan Man หรือ Fan Shih-man (Cœdès, 1975: 38) ไมเคิล วิคเกอรี เสนอว่า Fan
ในเอกสารจีนตรงกับคาว่า “โปญ” ซึ่งเป็นคาในภาษาตระกูลมอญ-เขมร (Vickery, 1998: 190-204,
446)11 และใช้เป็นคาเรียกตาแหนง่ ผู้ปกครอง ดินแดนในอานาจของ “โปญ” มักจะคือหมู่บ้านขนาดใหญ่
หรือหมู่บ้านหลายแห่งที่รวมเข้าด้วยกันซึ่งมีประชากรหลายร้อยคนหรือพันคน บางชุมชนมี “โปญ”
หลายคน โดยท่ี “โปญ” แตล่ ะคนปกครองชมุ ชนหมู่บ้านแตล่ ะแห่งและมี “โปญ” คนหนงึ่ ทม่ี ีอานาจเหนือ
“โปญ” ที่เหลือ “โปญ” สืบเชื้อสายมาจากตระกูลทเี่ ป็นแกนหลักของชุมชน การสืบทอดอานาจในฐานะ
“โปญ” เป็นการสบื ทอดผ่านทางฝ่ายแม่ (Vickery, 1998: 19)

11 คาว่า “โปญ” ปรากฏในจารึกสมยั คริสตศ์ ตวรรษท่ี 7 โดยใช้เปน็ คาเรยี กตาแหนง่ ขุนนางระดับท้องถ่นิ