Page 47 - ไทยศึกษา
P. 47
สงั คมไทย ๕-37
การยกเลกิ ระบบไพรท่ ี่สำ� เรจ็ ลลุ ว่ งใน พ.ศ. ๒๔๔๘ ช่วยให้ราษฎรท่ัวประเทศพ้นสถานะจากการ
เป็นไพร่ท่ตี ้องมีสงั กดั ถกู ควบคุมดแู ล เปิดโอกาสให้มอี สิ ระทีจ่ ะประกอบอาชพี ย้ายถน่ิ ทอ่ี ยู่ เดินทางไปยงั
ท่ีต่างๆ ได้ดังใจปรารถนาไม่ต้องอยู่ใต้การบังคับบัญชาของผู้ใดเพียงเพราะเกิดในชนชั้นไพร่ ไม่ต้องอยู่
อย่างไพร่อีกต่อไป ไม่ต้องรู้สึกเกรงกลัว ปิดบัง หรือต้องติดสินบน เมื่อละเมิดกฎเกณฑ์อันล้าสมัยของ
ระบบไพร่
นอกจากน้ันการขยายตัวทางการศึกษาในระบบโรงเรียนและระบบราชการแบบใหม่จากการ
ปรบั ปรงุ บา้ นเมอื งใหท้ นั สมยั ทำ� ใหเ้ รมิ่ มกี ารคดั เลอื กบคุ ลากรเขา้ รบั ราชการในบางระดบั ดว้ ยระบบคณุ วฒุ ิ
ทำ� ใหช้ อ่ งทางการยกระดบั ฐานะทางสงั คมของพวกชนชน้ั ลา่ งซง่ึ เปลย่ี นสถานะมาจากพวกไพรเ่ พม่ิ มากขน้ึ
ลูกหลานชาวนาที่ไดร้ บั การศึกษาดี มโี อกาสสมัครเขา้ รับราชการ สอบแขง่ ขนั ชิงทุนตา่ งๆ และเลือ่ นฐานะ
ของตนเขา้ สชู่ นชนั้ กลางได้ แมจ้ ะเปน็ การเลอ่ื นฐานะทกี่ อ่ ใหเ้ กดิ การเคลอื่ นไหวทางสงั คมเฉพาะบคุ คล และ
ไมม่ ผี ลตอ่ การเปลยี่ นแปลงโครงสรา้ งทางสงั คม แตก่ เ็ ปน็ การสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ คา่ นยิ มใหมใ่ นวถิ กี ารดำ� เนนิ ชวี ติ
กล่าวคือ ม่งุ หวงั ชวี ติ ท่ดี ขี นึ้ ในชาตินี้แทนการรอคอยโอกาสในชาตหิ นา้
การเปลยี่ นแปลงจากเศรษฐกจิ พอยงั ชพี มาเปน็ เศรษฐกจิ เงนิ ตรา ผลติ เพอื่ สง่ ออก กม็ สี ว่ นกระตนุ้
ใหเ้ กดิ กำ� ลงั ใจในการปรบั เปลยี่ นยกฐานะของตนใหด้ ขี นึ้ เชน่ กนั เพราะแรงงานทลี่ งไปสามารถผลติ สงิ่ ตา่ งๆ
เพ่ือขายได้ มีโอกาสสะสมความม่ังค่ังจากผลผลิตของตน ราษฎรเริ่มมีความเช่ือมั่นว่า การมีฐานะที่ดีข้ึน
มีความเปน็ ไปได้ พวกเขาสามารถเปลี่ยนแปลงไปสู่ฐานะทปี่ รารถนาได้ด้วย
อยา่ งไรกต็ าม การเคลอ่ื นทใี่ นแนวทางตง้ั ของชนชนั้ ลา่ งสว่ นใหญ่ โดยเฉพาะในระบบราชการการ
ปกครอง จะมขี ดี จำ� กดั อยรู่ ะดบั หนงึ่ นน่ั กค็ อื ระดบั ผนู้ ำ� ทกี่ ำ� หนดนโยบาย เนอ่ื งจากตำ� แหนง่ ในระดบั นอี้ ยู่
ภายใตก้ ารจดั สรรในหมชู่ นชน้ั นำ� เจา้ นายและขา้ ราชการทมี่ ตี ระกลู ชนชนั้ ลา่ งทไ่ี ตเ่ ตา้ มาจากระบบการศกึ ษา
หรอื การขยายตวั ทางเศรษฐกจิ จะพบว่า เมือ่ ท�ำงานถงึ ระยะหนึ่งพวกเขาจะไมส่ ามารถเล่ือนฐานะขน้ึ ไปได้
อกี เพราะตำ� แหนง่ ตา่ งๆ ทม่ี อี ยนู่ อ้ ยมผี คู้ รอบครองเสยี แลว้ เมอื่ การตอบสนองของฐานอำ� นาจหรอื ตำ� แหนง่
ตา่ งๆ ไมพ่ อเพยี งกบั ความตอ้ งการทเ่ี กดิ ขน้ึ และมเี พม่ิ ขน้ึ ความคบั ขอ้ งใจยอ่ มทวคี วามรนุ แรง และในทสี่ ดุ
กเ็ ปน็ สาเหตุหนง่ึ ของการเปลีย่ นแปลงการปกครองเปน็ ประชาธิปไตยใน พ.ศ. ๒๔๗๕9
๔. การรับวัฒนธรรมตะวันตก
การปรับปรุงบ้านเมืองให้ทันสมัยในรัชกาลท่ี ๕ มีอารยธรรมตะวันตกเป็นแบบอย่าง ด้วยเหตุนี้
นบั ตง้ั แตก่ ารเขา้ สู่ “สยามใหม่” เปน็ ตน้ มา สงั คมไทยไดร้ บั อทิ ธพิ ลวฒั นธรรมตะวนั ตกอยา่ งมาก โดยเรม่ิ
ในหมชู่ นชนั้ นำ� กอ่ นดงั ทไี่ ดก้ ลา่ วไวแ้ ลว้ ในเรอ่ื งที่ ๔.๒.๑ ความจำ� เปน็ จากทศั นคตขิ องชาวตะวนั ตกในสมยั
จกั รวรรดนิ ยิ มทมี่ องวฒั นธรรมซง่ึ แตกตา่ งจากของตนวา่ เปน็ วฒั นธรรมปา่ เถอ่ื น ไมเ่ ปดิ ทางเลอื กแกช่ นชนั้
นำ� ของไทยมากนกั นอกจากการยอมรบั แบบอยา่ งของวฒั นธรรมตะวนั ตกเขา้ มาผสานใหส้ อดคลอ้ งกลมกลนื
กับวฒั นธรรมไทยเทา่ ท่จี ะทำ� ได้ ในแนวทางการท�ำให้ทันสมัย หรือ modernization
9 เรียบเรียงตดั ตอนจาก สุมาลี บำ� รงุ สขุ . (๒๕๓๒). น. ๔๓๔-๔๓๕.
