Page 42 - ไทยศึกษา
P. 42
๙-32 ไทยศึกษา
เปน็ ปกึ แผน่ เชน่ ในปจั จบุ นั มเี มอื งและเจา้ เมอื งปกครองเปน็ อสิ ระแกก่ นั เมอื งใดเขม้ แขง็ กจ็ ะมอี าํ นาจเหนอื เมอื ง
ทีอ่ อ่ นแอกวา่
ลิลิตตะเลงพ่าย สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรสทรงนิพนธ์ด้วยลิลิตสุภาพ
เปน็ เรอ่ื งสดุดีวีรกรรมของสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราช และพระอนชุ าคอื สมเด็จพระเอกาทศรถในการสู้ศกึ
พมา่ ทรงชนะในการยทุ ธหตั ถกี บั พระมหาอปุ ราชา นายทพั ฝา่ ยพมา่ เมอื่ พ.ศ. ๒๑๓๕ กวบี รรยายเนอื้ เรอื่ ง
ตามที่บันทึกไว้ในพงศาวดาร และได้ทรงค้นคว้าเพิ่มเติมรายละเอียดต่างๆ เกี่ยวกับกระบวนการจัดทัพ
ตามตําราพิชัยสงคราม ทั้งยังทรงเพ่มิ สาํ นวนนริ าศอนั เปน็ บทคร่�ำครวญถงึ นางอนั เป็นทีร่ ักในบทพระมหา
อปุ ราชา ครวญถงึ พระสนม ลลิ ติ ตะเลงพา่ ยเปน็ วรรณกรรมแบบฉบบั ทป่ี ระณตี ในเชงิ วรรณศลิ ป์ เปน็ แหลง่
ความรู้ในเรื่องการจัดทัพสมัยก่อน พระจริยาวัตรของพระมหากษัตริย์ การดําเนินเรื่องชวนติดตาม ให้
อารมณ์ความรสู้ ึกแกผ่ อู้ า่ น ตะเลงพ่ายจงึ เป็นวรรณกรรมที่ให้ทัง้ ความรแู้ ละความบนั เทงิ
วรรณกรรมยอพระเกียรติหรือเฉลิมพระเกียรติ วรรณกรรมประเภทนี้มีอยู่มากเป็นวรรณกรรม
ที่เกิดข้ึนจากการท่ีผู้ประพันธ์มุ่งจะแสดงความจงรักภักดี มีความช่ืนชมประทับใจในพระบุญญาธิการ
พระปรชี าสามารถในการบาํ เพญ็ พระกรณยี กจิ ตา่ งๆ ของพระมหากษตั รยิ ์ คาํ “ยอพระเกยี รต”ิ มคี วามหมาย
เชน่ เดยี วกบั “เฉลมิ พระเกยี รต”ิ คอื นาํ พระเกยี รตนิ น้ั มาแสดงใหป้ รากฏเปน็ ทป่ี ระจกั ษแ์ จง้ แกค่ นทง้ั หลาย
ไมไ่ ดม้ คี วามหมายถงึ การยอในลกั ษณะสอพลอ ดงั นน้ั วรรณกรรมประเภทนจ้ี งึ มคี วามสาํ คญั ในเชงิ ประวตั ิ
ทําใหผ้ ู้อา่ นได้รู้ เร่อื งราวและเหตุการณ์ในสมัยต่างๆ จึงเปน็ แหลง่ ความรทู้ เ่ี ปน็ ประโยชนอ์ ยา่ งย่ิง
โคลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนารายณ์ เปน็ งานนพิ นธข์ องพระศรมี โหสถสดดุ พี ระเกยี รตคิ ณุ
สมเด็จพระนารายณ์มหาราช บรรยายถึงการไดช้ ้างเผอื กมาสู่พระบารมี เหตุการณ์สาํ คัญต่างๆ เช่น การ
ชนะสงครามเชยี งใหม่ ความสงา่ งามของพระราชวงั ทเี่ มอื งลพบรุ ี การมนี ำ�้ ประปาใชท้ ล่ี พบรุ ี การคลอ้ งชา้ ง
และพระราชพธิ คี ชกรรม เรอ่ื งจบลงดว้ ยการขอพรจากพระผเู้ ปน็ เจา้ ใหค้ มุ้ ครองสมเดจ็ พระนารายณม์ หาราช
โคลงยอพระเกียรติพระเจ้ากรุงธนบุรี ของนายสวน มหาดเล็ก แต่งขึ้นประมาณ พ.ศ. ๒๓๑๔
ผปู้ ระพันธ์ ไดเ้ ห็นพระอจั ฉรยิ ภาพและพระวริ ิยภาพของสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ซง่ึ ทรงกอบกูบ้ ้านเมือง
และสร้างความเป็นปึกแผน่ ใหแ้ กบ่ ้านเมือง ดว้ ยการปราบกก๊ ตา่ งๆ ให้ราบคาบบ้านเมืองไมแ่ ตกแยก ทรง
งานอย่างหนักเพ่ือให้บ้านเมืองมีความสงบสุขในระยะท่ีราษฎรเพ่ิงผ่านพ้นความทุกข์ยาก หลังจากท่ีเสีย
กรุงศรอี ยุธยาแกพ่ ม่า เมอื่ พ.ศ. ๒๓๑๐ วรรณกรรมเรื่องน้บี นั ทึกเรื่องราวสมัยกรงุ ธนบรุ ไี วห้ ลายประการ
จดั เปน็ แหล่งความรู้ได้อกี เร่ืองหนงึ่
วรรณกรรมประเภทยอพระเกียรติหรือเฉลิมพระเกียรตินี้ยังอีกหลายฉบับ เช่น โคลงดั้น
เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ของพระยาตรังคภูมิบาล และมีโคลงยอ
พระเกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลศิ หลา้ นภาลยั อกี ฉบบั เปน็ พระราชนพิ นธข์ องพระบาทสมเดจ็ พระนงั่ -
เกล้าเจ้าอยู่หัว หม่ืนพรหมสมพัตร (นายมี) เขียนเพลงยาวสรรเสริญพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระนั่ง-
เกล้าเจ้าอยู่หัว คุณพุ่มกวีหญิง เขียนเพลงยาวยอพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระน่ังเกล้าเจ้าอยู่หัวและ
พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั เปน็ ตน้
