Page 25 - วิถีไทย
P. 25
วถิ ีไทยกับความหลากหลายทางสงั คมและวัฒนธรรม 2-15
ชมุ ชนอ่ืน รวมทั้งการขยายตัวชุมชนไปในบริเวณใกล้เคยี ง การต่อสหู้ รือขจัดข้อพพิ าทรว่ มกนั ที่จะพัฒนา
เปน็ สงครามสรู้ บระหวา่ งชมุ ชนและระหวา่ งรฐั ตอ่ รฐั ในเวลาตอ่ มา ชมุ ชนในลกั ษณะนเ้ี มอื่ ผา่ นระยะเวลาหนง่ึ
กจ็ ะพฒั นาตอ่ มาสกู่ ารเมอื งการปกครองในรปู แบบ “รฐั ” (State) หรอื “อาณาจกั ร” (Kingdom) เนอื่ งจาก
มวี ฒั นธรรมและระบบเศรษฐกิจการเมืองอันเปน็ พื้นฐานพรอ้ มมูล
ระบบเศรษฐกิจการค้านานาชาติในระยะแรกเร่ิม
นอกจากการเพาะปลกู ในเขตชมุ่ ชน้ื กง่ึ แหง้ แลง้ แลว้ การคา้ กบั ชมุ ชนตา่ งถน่ิ ยงั เปน็ อกี ปจั จยั สำ� คญั
ที่ส่งผลต่อการเกิดการจัดองค์กรทางสังคม เพ่ือประโยชน์ในการติดต่อแลกเปลี่ยน ก�ำหนดอัตราราคา
ซอื้ ขายสนิ คา้ ร่วมกัน ซึ่งสามารถท�ำได้เพราะมเี สน้ ทางแมน่ ำ้� ลำ� คลองเช่ือมโยงติดตอ่ กนั เป็นเครือขา่ ยการ
คมนาคมก่อนออกสู่ทะเล ในภมู ภิ าคนี้พบรอ่ งรอยการคา้ ขายทางไกลมาตั้งแตย่ ุคกอ่ นประวตั ศิ าสตร์
สง่ิ ทบ่ี ง่ บอกคอื บรรดาเครอ่ื งประดบั เปลอื กหอยทพ่ี บในเขตชมุ ชนภายในภมู ภิ าคในสมยั พทุ ธกาล
พบหลักฐานท่ีแสดงถึงระบบการแลกเปลี่ยนระหวา่ งดินแดนทอ่ี ยหู่ า่ งไกลกนั อยา่ งเช่น กลองมโหระทึกใน
วฒั นธรรมดองซอน (Dong S’on) ท่อี ยู่ในเขตเวยี ดนามกลาง เครอ่ื งประดับจากวฒั นธรรมสา่ ทูนห์ (Sa
Huynh) ตา่ งหูลิงลงิ โอทมี่ ีลกั ษณะเป็นรปู สัตวส์ องหวั เป็นต้น21
โบราณวตั ถเุ หลา่ นพ้ี บแพรก่ ระจายอยตู่ ามภาคพน้ื ทวปี เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ รวมทง้ั ในดนิ แดน
ประเทศไทย แสดงให้เห็นว่าระบบการแลกเปลี่ยนนี้ได้ขยายจากเครือข่ายคมนาคมแม่น�้ำล�ำคลองมายัง
การคา้ ทางทะเล ทงั้ นเี้ ปน็ ไปไดว้ า่ อาจเปน็ ระบบการแลกเปลย่ี นทอี่ าศยั ชมุ ชนหลายชมุ ชนและกลมุ่ คนหลาย
กลุ่มในการส่งต่อวัตถุจากที่แหล่งหน่ึงไปยังอีกแหล่งต่อๆ กันมา มากกว่าจะเป็นการติดต่อส่งตรงมาจาก
แหลง่ ผลิตไปยงั ชมุ ชนท่พี บวตั ถเุ หลา่ นี้
ระบบการแลกเปลย่ี นแบบนน้ี อกจากสรา้ งเครอื ขา่ ยความสมั พนั ธท์ เ่ี ชอ่ื มหลากหลายชมุ ชนเขา้ ดว้ ยกนั
แลว้ ยงั ก่อใหเ้ กดิ การถา่ ยโอน หยบิ ยมื และแลกเปลี่ยนวทิ ยาการความรู้และวฒั นธรรมระหว่างกันอกี ดว้ ย
ระบบการแลกเปลยี่ นภายในภมู ภิ าคจงึ หมายถงึ “เครอื ขา่ ยทางสงั คม” ระหวา่ งชมุ ชนในภมู ภิ าค ดว้ ยเหตุ
นก้ี ารพบโบราณวตั ถจุ ากวฒั นธรรมดองซอนและสา่ ทนู ห์ จงึ ไมน่ า่ จะเปน็ สนิ คา้ ทวั่ ไป หากแตเ่ ปน็ สง่ิ ทบี่ รรจุ
คณุ คา่ ทางสังคมและวัฒนธรรมไวใ้ นรปู แบบสญั ลกั ษณ์ โบราณวตั ถเุ หล่านี้จงึ เปรียบเสมือนเครื่องมือสรา้ ง
พันธะความสัมพันธ์ทางสังคมระดับชุมชน และเป็นสิ่งบ่งบอกความเป็นส่วนหนึ่งในเครือข่ายทางสังคมท่ี
ประกอบด้วยชุมชนหลายแห่ง22
นอกจากนี้หลักฐานอีกชนิดท่ีบ่งบอกว่าดินแดนประเทศไทยโดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
และภาคเหนอื ในสมยั โบราณเปน็ แหลง่ ผลติ สนิ ค้าส่งออกทสี่ ำ� คัญ คือ “เกลือสนิ เธาว”์ และ “เหลก็ ” ซง่ึ
เปน็ ทรพั ยากรทมี่ คี า่ เปน็ ทต่ี อ้ งการของผคู้ นหลากหลายทงั้ ในชมุ ชนและดนิ แดนหา่ งไกล สนิ คา้ บรโิ ภคและ
อุปโภคท้ังสองอย่างนีพ้ บแหล่งผลติ หลายแหง่ ในภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือและภาคเหนอื ของไทย23
21 วัณณสาสน์ นุ่นสุข. (2550). สยามประเทศ การตดิ ต่อโลกภายนอกและพฒั นาการของบ้านเมือง. กรงุ เทพฯ: สถาบนั
พพิ ิธภัณฑ์การเรยี นรแู้ ห่งชาติ. น. 8.
22 เรอื่ งเดียวกนั . น. 8.
23 เร่อื งเดยี วกัน. น. 12.
