Page 30 - การวิจัยเบื้องต้นทางสารสนเทศศาสตร์
P. 30
8-20 การวจิ ยั เบือ้ งต้นทางสารสนเทศศาสตร์
เรื่องที่ 8.2.1
แนวคิดการวิจัยเชิงทดลองทางสารสนเทศศาสตร์
1. ความหมายของการวิจัยเชิงทดลองทางสารสนเทศศาสตร์
การวจิ ยั เชงิ ทดลอง (experimental research) เปน็ กระบวนการศกึ ษาคน้ หาความรู้ โดยใชว้ ธิ กี าร
ทางวิทยาศาสตร์ท่ีมีการจัดสภาพการทดลอง (treatment) กับกลุ่มทดลองอย่างมีแบบแผนรัดกุม และ
ควบคมุ ตวั แปรต่างๆ เพอ่ื พสิ ูจนผ์ ลของตวั แปรทศ่ี กึ ษาจากสาเหตไุ ปหาผล โดยพยายามควบคุมตัวแปรท่ี
เกย่ี วขอ้ งซงึ่ ไมต่ อ้ งการใหม้ ผี ลกบั การวจิ ยั นน้ั ออกไป แลว้ สงั เกตหรอื วดั ผลการทดลองดว้ ยเครอื่ งมอื ตา่ งๆ
เพ่ือค้นหาความสัมพันธ์เชิงเหตุและผลของปรากฏการณ์ต่างๆ เปรียบเทียบความแตกต่างของตัวแปรที่
เปลยี่ นแปลงไป ระหว่างปรากฏการณ์ทีเ่ กิดข้นึ ในสภาพปกตกิ ับที่เกิดข้นึ ในสภาพท่ีได้รบั การควบคมุ ตาม
เงื่อนไขต่างๆ ด้วยวิธีการทางสถิติ ในบางกรณีผู้วิจัยอาจสามารถสร้างสถานการณ์และเง่ือนไขเพ่ือใช้ใน
การทดลองได้เพียงบางประเด็น และควบคุมตัวแปรที่เก่ียวข้องซึ่งไม่ต้องการให้มีผลกับการวิจัยได้เพียง
บางส่วน และสามารถกระท�ำซา้ํ เพื่อพสิ จู นผ์ ลการวิจยั อกี ได้ โดยทว่ั ไปประเด็นปัญหาวจิ ยั ของการวจิ ัยเชิง
ทดลองมกั เปน็ การศกึ ษาเปรยี บเทยี บความแตกตา่ งทเี่ กดิ ขน้ึ จากการจดั กระทำ� ดว้ ยการใหส้ งิ่ ทดลอง (treatment)
ท่ีแตกตา่ งกนั (Campbell & Stanley, 1966; Christensen, 1991)
ในงานดา้ นสารสนเทศพบวา่ ปญั หาดา้ นสารสนเทศศาสตรม์ ผี ทู้ เี่ ลอื กศกึ ษาดว้ ยการวจิ ยั เชงิ ทดลอง
ไมม่ ากนกั เชน่ การศกึ ษาประเดน็ เกย่ี วกบั การอา่ น เปน็ การอา่ นเพอ่ื พฒั นาทกั ษะดา้ นตา่ งๆ ของกลมุ่ เปา้ หมาย
เชน่ การวจิ ยั เชงิ ทดลองอา่ นหนงั สอื เพอื่ พฒั นาจรยิ ธรรมในกลมุ่ นกั เรยี นชนั้ ประถมศกึ ษา (กชกร จนิ ตนสถติ ย,์
2550) และการวัดประสิทธิภาพของการสืบค้นข้อมูลจากฐานข้อมูลด้วยวิธีต่างๆ (Machill, Beiler, &
Neumann, 2007) เปน็ ตน้
2. ลักษณะส�ำคัญของการวิจัยเชิงทดลองทางสารสนเทศศาสตร์
การวิจัยเชิงทดลองที่ใช้ศึกษาปัญหาทางสารสนเทศศาสตร์ แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ
1) เปน็ การวจิ ยั เชงิ ทดลองทม่ี จี ดุ มงุ่ หมายเพอ่ื ศกึ ษาความสมั พนั ธเ์ ชงิ เหตผุ ลระหวา่ งตวั แปรอสิ ระกบั ตวั แปรตาม
และ 2) เปน็ การวจิ ัยเชงิ ทดลองทเ่ี ปน็ ส่วนหนงึ่ ของการวิจัยเชงิ วจิ ัยและพฒั นา ท่มี จี ุดมงุ่ หมายหลกั คือเพอ่ื
สร้างแบบจ�ำลองหรือชิ้นงาน โดยต้องใช้การวิจัยเชิงทดลองพิสูจน์ส่ิงท่ีสร้างข้ึน มีลักษณะส�ำคัญ
เชน่ เดยี วกบั ลกั ษณะการวจิ ยั เชงิ ทดลองในสาขาวชิ าอนื่ คอื มสี งิ่ ทดลองหรอื มกี ารจดั กระทำ� มกี ารควบคมุ
ตัวแปร มีการสงั เกต และมกี ลมุ่ เปรียบเทียบ ดังนี้
2.1 มีสิ่งทดลองหรือมีการจัดกระท�ำ (manipulation) การวจิ ยั เชงิ ทดลองจะตอ้ งมกี ารจดั กระทำ�
หรอื มกี ารทดลอง เพอ่ื ใหเ้ กดิ ผลการทดลองขนึ้ ภายหลงั เปน็ การจดั กระทำ� กบั ตวั แปรทที่ ดลอง และควบคมุ
ตวั แปรอนื่ ทค่ี าดวา่ จะมอี ทิ ธพิ ลทำ� ใหก้ ารสรปุ ผลการวจิ ยั ผดิ พลาด มนั่ ใจไดว้ า่ ตวั แปรตน้ มอี ทิ ธพิ ลทำ� ใหเ้ กดิ
