Page 17 - ลักษณะภาษาไทย
P. 17
วลแี ละอนปุ ระโยคในภาษาไทย 4-7
หน่วยสร้างวงใน (endocentric construction) คือ หน่วยสร้างที่ประกอบด้วยหน่วยหลักและ
หน่วยขยาย เชน่ รา้ นนี้ เป็นหน่วยสรา้ งนามวลี มี ร้าน เปน็ หน่วยหลกั และ นี้ เป็นหนว่ ยขยาย
หน่วยสร้างวงนอก (exocentric construction) คือ หน่วยสร้างที่ประกอบด้วยส่วนประกอบที่
ทาหน้าท่ีต่างกันและมีความสาคัญเท่ากัน เช่น หน้าร้าน เป็นหน่วยสร้างบุพบทวลี ประกอบด้วย
คาบุพบท หน้า และคานาม รา้ น จะเห็นได้ว่า หน้า คาเดยี วไม่สามารถเปน็ หน่วยสร้างบุพบทวลไี ด้ หรอื
ร้าน คาเดยี วก็ไม่สามารถเป็นบพุ บทวลีได้ ท้งั 2 คาจึงทาหนา้ ที่ต่างกันและมีความสาคญั เท่ากัน
หน่วยหลักหรือส่วนหลกั (head) คือ หน่วยสาคัญที่จะต้องปรากฏเสมอ เช่น ในวลี ร้านน้ี ถือว่า
ร้าน เป็นหนว่ ยหลัก
หน่วยขยายหรือส่วนขยาย (modifier) คือ หน่วยท่ีทาหน้าที่ขยายหน่วยหลัก ซ่ึงอาจมีหรือไม่มี
ก็ได้ เช่น ในวลี รา้ นนี้ ถอื วา่ นี้ เป็นหน่วยขยายของ ร้าน
กลุ่มนาม (nominal group) คือ หน่วยสร้างท่ีประกอบด้วยคานามหรือคาสรรพนามกับคาอื่นๆ
ข้างหน้าหรือข้างหลังรวมกัน อาจเป็นคานามกับคานาม คาสรรพนามกับคาสรรพนาม คานามกับคา
สรรพนาม คาสรรพนามกับคานาม ระหว่างคานามกับคาสรรพนามท่ีประกอบกันอาจมีคาเช่ือมสมภาค
อยู่ด้วยหรือไม่ก็ได้ และทาหน้าท่ีเสมือนเป็นคานามเดี่ยวเหมือนคานามท่ัวไป เช่น เด็กสองคน ใน
ประโยค เดก็ สองคนน้ีเป็นลูกฉัน หรอื แดงกบั ดา ในประโยค แดงกบั ดานัน้ เป็นลูกของฉัน เป็นกลุ่มนาม
ซ่ึงเปน็ สว่ นหน่ึงของนามวลี เดก็ สองคนนี้ และ แดงกบั ดาน้นั ตามลาดับ
คากริยาเรียง (serial verb) คือ คากริยาตั้งแต่ 2 คาข้ึนไปปรากฏเรียงต่อกันในประโยคเดียวกัน
โดยมีความหมายเป็นเอกภาพ กล่าวคือ มีความหมายเหมือนเป็นการกระทาเดียวกัน คากริยาเรยี งไม่มี
คาเชอ่ื ม เช่น น่งั กนิ , ไปหาซ้อื , เดนิ ไปซ้อื กิน บางครัง้ คากรยิ าเรยี งอาจมีนามวลีปรากฏระหว่างคากริยา
ได้ เช่น เขาเดนิ ไปซอื้ ข้าวกนิ
คาเช่ือมสมภาค คือ คาเชื่อมท่ีใช้เช่ือมหน่วยทางภาษาต้ังแต่ 2 หน่วยข้ึนไปเป็นหน่วยภาษา
เดียวกนั และตอ้ งเชือ่ มหนว่ ยของภาษา (linguistics unit) ประเภทเดียวกนั อาจเปน็ คานามกับคานาม
คาสรรพนามกับคาสรรพนาม คานามกับคาสรรพนาม นามวลีกับนามวลี ปริมาณวลีกับปริมาณวลี
วิเศษณ์วลีกับวิเศษณ์วลี อนุประโยคกับอนุประโยค เป็นต้น เช่น หมากับแมวเป็นคู่กัดกนั ในประโยคน้ี
คาเช่ือมสมภาคได้แก่คาว่า กับ เป็นคาเชื่อมสมภาคระหว่างคานาม หมา กับคานาม แมว คาเชื่อม
สมภาคนีใ้ นไวยากรณด์ ั้งเดมิ เรียกวา่ สันธาน
หน่วยประธาน (subject) คือ หน้าท่ีของนามวลเี มื่อเป็นส่วนประกอบของโครงสร้างประโยคหรือ
อนุประโยค หน่วยประธานในภาษาไทยโดยมากทาหน้าที่เป็นผู้กระทา มีตาแหน่งอยู่หน้ากริยาวลี เช่น
มา้ ว่ิง หน่วยประธานของประโยค คือ ม้า
