Page 23 - เมื่อวัยใสเขียนเรื่องภูมิปัญญาไทย

รองศาสตราจารยนภาลัย สวุ รรณธาดา

๒) อุปลักษณ (metaphor) เปนการกลาวเปรียบเทียบอีกวิธีหนึ่ง
แตไมเปรียบตรงๆ ใชวิธีกลาวเปนนัยๆ ใหเขาใจเอาเอง เชน

ชาวนากับงเู หา ขี่ชางจับตั๊กแตน ตำน้ำพริกละลายแมน้ำ
เหงื่อกูที่สูกิน จึงกอเกิดมาเปนคน (จิตร ภมู ิศักดิ์)

ตกเหวรักจะดิ้นรนไปจนตาย (นายมี)

๓) อธิพจน (hyperbole) และอนุพจน (under-statement) อธิพจน
เปนการกลาวเปรียบเทียบอยางเกินจริง ตรงขามกับ อนพุ จน ซึ่งเปนการกลาว
นอยกวาความจริง สวนใหญกวีจะใชอธิพจนมากกวาอนุพจน

อธิพจน ตัวอยางเชน

เรียมร่ำน้ำเนตรถวม ถึงพรหม (ศรีปราชญ)

ครืนครืนใชฟารอง เรียมครวญ (พระเยาวราชเชียงใหม)

ถนัดดั่งไมรอยออม ทาวทาวทับทรวง (ลิลิตพระลอ)

อนุพจน ตัวอยางเชน

เสียไฟเปาหิ่งหอย แรงปูนี้รูนอย
เผือไปรูเลยนอ (ลิลิตพระลอ)

๔) ปฏิพจน (paradox) เปนการเปรียบเทียบสิ่งที่ตรงขามกัน หรือ

ขัดแยงกัน เชน

รักยาวใหบั่น รักสั้นใหตอ (สุภาษิตโบราณ)

เมื่อแรกเชื่อวาเนื้อทับทิมแท มาแปรเปนพลอยหุงไปเสียได
(ขุนชางขุนแผน)

๑๕