Page 29 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 29

แนวคิด หลักการและกลวิธิีของการป้องกันโรค 2-27

เรอื่ ง​ท่ี 2.2.1
การป​ อ้ งกนั ​โรค

       เป้า​หมาย​ของ​การ​แพทย์​คือ การ​ส่ง​เสริม รักษา พื้น​ฟู​สภาพ​และ​กำจัด​ความ​ทุกข์​ทรมาน​ของ​ผู้​ป่วย แม้ว่า
แพทย์จ​ ะ​ใช้​เวลา​ส่วนใ​หญ่ไ​ป​ในก​ าร​วินิจฉัยแ​ ละ​รักษา​โรค การป​ ้องกัน​โรค​ยัง​เป็นห​ น้าที่​สำคัญข​ องแ​ พทย์​และ​บุคลากร​
ทางการ​แพทย์ จาก​เรื่อง​ที่ 2.1.1 ที่​กล่าว​ไว้​ว่า การ​ป้องกัน​โรค​ที่​เป็น​ที่​ทราบ​กัน​ดี​อาจ​แบ่ง​ได้​เป็น​สาม​ระดับ​คือ การ​
ป้องกัน​โรค​ระดับ​ปฐม​ภูมิ การ​ป้องกัน​โรค​ระดับ​ทุติย​ภูมิ​และ​การ​ป้องกัน​โรค​ระดับ​ตติย​ภูมิ ตัวอย่าง​ของ​การ​ป้องกัน​
ทางการ​แพทย์​พื้น​ฐาน​ประกอบ​ด้วย​การ​ทำความ​สะอาด​และ​การ​ให้​ภูมิคุ้มกัน การ​ดูแล​แบบ​ป้องกัน​อาจ​รวม​ถึง​การ​
ตรวจ​ทางการ​แพทย์​และ​การ​ตรวจ​คัด​กรอง​ที่​เหมาะ​สม​กับ​อายุ สุขภาพ และ​ประวัติ​ครอบครัว เช่น ผู้​ที่​มี​ประวัติ​
ครอบครัว​ที่​เป็น​มะเร็ง หรือ​โร​คอื่นๆ จะ​เริ่ม​ด้วย​การ​ตรวจ​คัด​กรอง​ใน​ช่วง​อา​ยุ​น้อยๆ และ/หรือ​มัก​จะ​ปรากฏ​อาการ​
ได้​มากกว่า​ผู้​ที่​ไม่มี​ประวัติ​ครอบครัว ศูนย์​มะเร็ง​คา​ลิ​ฟ​อร์​เนีย​เหนือ (Northern California Cancer Center) ได้​
ประยุกต์​งาน​วิจัย​ทาง​วิทยาการ​ระบาด​เพื่อ​ค้นหา​แนวทาง​การ​ป้อง​โรค​โดย​ได้​เพิ่ม​การ​ป้องกัน​โรค​จตุรภูมิ ซึ่ง​อาจ​สรุป​
ได้ด​ ัง​ตาราง​ที่ 2.2

                       ตาราง​ท่ี 2.2 สรปุ ก​ าร​ปอ้ งกันโ​รคท​ พี่​ จิ ารณา​จากท​ ้งั ​แพทย​์และ​ผู้ป​ ว่ ย

ระดับการปอ้ งกนั (Prevention Levels)         ดา้ นแพทย์ (Doctor’s Side)
                                               การเปน็ โรค (Disease)

ด้านผู้ป่วย การเจ็บป่วย การไม่เจ็บป่วย การไม่มีโรค (Disease Absent)      การมีโรค

(Patient’s Side) (Illness) (Illness Absent)                              (Disease Present)

                                             การป้องกันระดับปฐมภูมิ      การป้องกันระดับทุติยภูมิ
                                             (Primary Prevention)        (Secondary Prevention)
                                             การไม่เจ็บป่วย การไม่มีโรค  การไม่เจ็บป่วย การมีโรค
                                             (Illness Absent             (Illness Absent
                                             Disease Absent)             Disease Present)

                    การมีการเจ็บป่วย การป้องกันระดับจตุรภูมิ             การป้องกันระดับตติยภูมิ
                    (Illness Present) (Quaternary Prevention)            (Tertiary Prevention)
                                                                         การมีการเจ็บป่วย การมีโรค
                                    การมีการเจ็บป่วย การไม่มีโรค         (Illness Present
                                    (Illness Present                     Disease Present)
                                    Disease Absent)

                    ลขิ สิทธข์ิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช
   24   25   26   27   28   29   30   31   32   33   34