Page 29 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 29
แนวคิด หลักการและกลวิธิีของการป้องกันโรค 2-27
เรอื่ งท่ี 2.2.1
การป อ้ งกนั โรค
เป้าหมายของการแพทย์คือ การส่งเสริม รักษา พื้นฟูสภาพและกำจัดความทุกข์ทรมานของผู้ป่วย แม้ว่า
แพทย์จ ะใช้เวลาส่วนใหญ่ไปในก ารวินิจฉัยแ ละรักษาโรค การป ้องกันโรคยังเป็นห น้าที่สำคัญข องแ พทย์และบุคลากร
ทางการแพทย์ จากเรื่องที่ 2.1.1 ที่กล่าวไว้ว่า การป้องกันโรคที่เป็นที่ทราบกันดีอาจแบ่งได้เป็นสามระดับคือ การ
ป้องกันโรคระดับปฐมภูมิ การป้องกันโรคระดับทุติยภูมิและการป้องกันโรคระดับตติยภูมิ ตัวอย่างของการป้องกัน
ทางการแพทย์พื้นฐานประกอบด้วยการทำความสะอาดและการให้ภูมิคุ้มกัน การดูแลแบบป้องกันอาจรวมถึงการ
ตรวจทางการแพทย์และการตรวจคัดกรองที่เหมาะสมกับอายุ สุขภาพ และประวัติครอบครัว เช่น ผู้ที่มีประวัติ
ครอบครัวที่เป็นมะเร็ง หรือโรคอื่นๆ จะเริ่มด้วยการตรวจคัดกรองในช่วงอายุน้อยๆ และ/หรือมักจะปรากฏอาการ
ได้มากกว่าผู้ที่ไม่มีประวัติครอบครัว ศูนย์มะเร็งคาลิฟอร์เนียเหนือ (Northern California Cancer Center) ได้
ประยุกต์งานวิจัยทางวิทยาการระบาดเพื่อค้นหาแนวทางการป้องโรคโดยได้เพิ่มการป้องกันโรคจตุรภูมิ ซึ่งอาจสรุป
ได้ด ังตารางที่ 2.2
ตารางท่ี 2.2 สรปุ ก ารปอ้ งกันโรคท พี่ จิ ารณาจากท ้งั แพทย์และผู้ป ว่ ย
ระดับการปอ้ งกนั (Prevention Levels) ดา้ นแพทย์ (Doctor’s Side)
การเปน็ โรค (Disease)
ด้านผู้ป่วย การเจ็บป่วย การไม่เจ็บป่วย การไม่มีโรค (Disease Absent) การมีโรค
(Patient’s Side) (Illness) (Illness Absent) (Disease Present)
การป้องกันระดับปฐมภูมิ การป้องกันระดับทุติยภูมิ
(Primary Prevention) (Secondary Prevention)
การไม่เจ็บป่วย การไม่มีโรค การไม่เจ็บป่วย การมีโรค
(Illness Absent (Illness Absent
Disease Absent) Disease Present)
การมีการเจ็บป่วย การป้องกันระดับจตุรภูมิ การป้องกันระดับตติยภูมิ
(Illness Present) (Quaternary Prevention) (Tertiary Prevention)
การมีการเจ็บป่วย การมีโรค
การมีการเจ็บป่วย การไม่มีโรค (Illness Present
(Illness Present Disease Present)
Disease Absent)
ลขิ สิทธข์ิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช
