Page 27 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 27

แนวคิด หลักการและกลวิธิีของการป้องกันโรค 2-25

ในทฤษฎี​แรง​จูงใจ​เพื่อ​การ​ป้องกัน​โรค​เชื่อ​ว่า แรง​จูงใจ​เพื่อ​การ​ป้องกัน​โรค​จะ​วัด​ได้​โดย​ใช้​ความ​ตั้งใจ​ที่​จะ​ปฏิบัติ
(Intension Behavior) จาก​การ​ที่​ทฤษฎี​แรง​จูงใจ​เพื่อ​การ​ป้องกัน​โรค​นั้น​พัฒนา​มา​จาก​ทฤษฎี​และ​งาน​วิจัย​ด้าน
​การ​ติดต่อสื่อสาร​ที่​กระตุ้น​ให้​เกิด​ความ​กลัว ซึ่ง​ทำให้​เกิด​การ​เปลี่ยนแปลง​ทัศนคติ และ​วิธี​วัด​พฤติกรรม​นั้น ใช้​
การ​เปลี่ยนแปลง​ทัศนคติ​เป็น​ตัว​วัด แต่​ใน​แนวคิด​ทฤษฎี​นี้​ใช้​ความ​ตั้งใจ​ทาง​พฤติกรรม​เป็น​ตัว​วัด มี​ข้อ​สังเกต​ว่า
ความ​ตั้งใจ​นั้น อาจ​ขึ้น​กับ​เงื่อนไข​ของ​กิจกรรม​ครั้ง​เดียว การ​ทำ​ซ้ำ หรือ​หลายๆ ครั้ง ทฤษฎี​แรง​จูงใจ​ใน​การ​ป้องกัน
​โรคเชื่อ​ว่า แรง​จูงใจ​เพื่อ​การ​ป้องกัน​โรค​จะ​สูงสุด​เมื่อ 1) บุคคล​เห็น​ว่า ความ​น่า​กลัว​ที่​เกิด​ขึ้น​กับ​สุขภาพ​นั้น​รุนแรง
2) บุคคล​รู้สึก​ถึง​อันตราย​นั้น 3) การ​ตอบ​สนอง​ที่​เหมาะ​สม​นั้น เป็น​วิธี​ที่​เหมาะ​สมใน​การ​เปลี่ยนแปลง​ความ​น่า​กลัว
​นั้น​ให้​ดี​ขึ้น​ได้ 4) บุคคล​มี​ความ​เชื่อ​มั่น​ว่า เขา​มี​ความ​สามารถ​พอที่​จะ​ตอบ​สนอง​ให้​เหมาะ​สม​ได้ 5) ผล​ดี​ที่​ได้​จาก
​การ​การ​ทำ​พฤติกรรม​ที่​ไม่​เหมาะ​สม​นั้น​มี​เล็ก​น้อย​มาก และ 5) ราคา​ค่า​ใช้​จ่าย​เพื่อ​การ​ตอบ​สนอง​ที่​เหมาะ​สม​นั้น​
มี​เพียง​เล็กน​ ้อย

       ปัจจัย​เหล่า​นี้​จะ​ทำให้​เกิด​แรง​จูงใจ​เพื่อ​การ​ป้องกัน​โรค​และ​จะ​ได้​ผล​ตาม​คือ ทำให้​เกิด​การ​ตอบ​สนอง
ที่​เหมาะ​สม​หรือ​การ​ตอบ​สนอง​ที่​ทน​ต่อ​สถานการณ์ ใน​ทฤษฎี​แรง​จูงใจ​เพื่อ​การ​ป้องกัน​โรค​นี้ ได้​ทำให้​เกิด​สมมุติฐาน​
เพิ่ม​ขึ้น​ภายใน​กระบวนการ​ประเมิน​คือ เมื่อ​รวม​องค์​ประกอบ​ที่​เกิด​ขึ้น​ระหว่าง​การ​ประเมิน​ความ​น่า​กลัว​และ​การ​ทน​
รับ​สถานการณ์​จะ​เกิด​ปฏิสัมพันธ์​ต่อ​กัน​ขึ้น ซึ่ง​สมมุติฐาน​นี้​คาด​เดา​ว่า ถ้า​ประสิทธิผล​ของ​การ​ตอบ​สนอง​และ/หรือ​
ประสิทธิผล​ของต​ นเอง​สูงแ​ ล้ว การเ​พิ่ม​ความ​รุนแรง และ/หรือ​อันตรายจ​ ะ​มีผ​ ล​ทางบ​ วกท​ ี่​สำคัญ​ต่อ​ความต​ ั้งใจ ใน​อีก​
ด้าน​หนึ่ง ถ้าป​ ระสิทธิผล​การ​ตอบ​สนองแ​ ละ/หรือป​ ระสิทธิผล​ของต​ นเองน​ ั้น​ต่ำ การเ​พิ่มค​ วาม​รุนแรงแ​ ละ/หรือ ความ​
เป็น​อันตราย​จะ​ไม่มี​ทั้ง​ผล หรือ​ผล​จาก​การ​สะท้อน​กลับ (Boomerang Effect) (ผล​จาก​การ​สะท้อน​กลับ เช่น คน​
สูบ​บุหรี่​อยู่ แล้ว​ตั้งใจ​จะ​เพิ่ม​การ​สูบ​บุหรี่ หรือ​คน​ดื่ม​เหล้า​อยู่​แล้ว​ตั้งใจ​จะ​เพิ่ม​การ​ดื่ม​เหล้า เป็นต้น) แต่​จะ​ลด​ความ​
ตั้งใจ​ที่​จะ​ยินยอม​ทำ​ตาม​การ​แนะนำ​ทาง​สุขภาพ ดัง​นั้น ทฤษฎี​นี้​จะ​คาด​เดา​ผลลัพธ์​ที่​ทำลาย​กระบวนการ​ตัดสิน​ใจ
โดยใช้​เหตุผล (Rational Decision Making Process) อย่าง​สมบูรณ์ มี​เงื่อนไข​อยู่ 2 เงื่อนไข​ที่​บุคคล​จะ​รู้สึก​ว่า
ไม่​สามารถ​จะ​ปกป้อง​ตนเอง​เมื่อ 1) การ​ตอบ​สนอง​การ​ทน​รับ​สถานการณ์​ที่​มี​อยู่​นั้น​ไม่มี​ผล (ประสิทธิผล​การ​ตอบ​
สนองต​ ่ำ) และ 2) ถ้าบ​ ุคคล​เชื่อ​ว่า​เขาไ​ม่​สามารถส​ ร้าง​การต​ อบ​สนอง การท​ นร​ ับ​สถานการณ์ท​ ี่​เหมาะ​สมไ​ด้ มีง​ านว​ ิจัย​
ที่​ยืนยัน​ปฏิสัมพันธ์​ที่​คาด​เดา​ได้​ระหว่าง​อันตราย​และ​ประสิทธิผล​ของ​การ​ตอบ​สนอง ถ้า​การ​ตอบ​สนอง​และ​การ​ทน
​ต่อ​สถานการณ์​ที่​แนะนำ​ให้​นั้น​มี​ผล​ต่อ​การ​ตอบ​สนอง​ทางการ​ป้องกัน​สูง จะ​ทำให้​เพิ่ม​ความ​เชื่อ​ใน​อันตราย ซึ่ง​ทำให้​
เพิ่ม​ความ​ตั้งใจ​ที่​จะ​ปฏิบัติ​ตาม แต่​ถ้า​เชื่อ​ว่า การ​ตอบ​สนอง​นั้น ไม่มี​ประสิทธิผล​จะ​เพิ่ม​ความ​รู้สึก​ว่า การ​มี​อันตราย
น​ ั้น​ลด​ลง ทำให้​ลด​ความ​ตั้งใจท​ ี่​จะย​ อมรับ​การ​ตอบ​สนอง ทำให้เ​กิด​ผลจ​ าก​การส​ ะท้อน​กลับ   

  กิจกรรม 2.1.4
         ทฤษฎ​ใี ด​ทเ​่ี ฮนเล สโ​นว์ ปาส​เตอร์ และ​ค​็อกซ​ต์ า่ ง​มท​ี รรศนะท​ ี​เ่ ห็นต​ รงก​ นั

  แนวต​ อบก​ จิ กรรม 2.1.4
         เฮนเล สโ​นว์ ปาสเ​ตอร์ และค​ อ​็ กซต​์ า่ งม​ ท​ี รรศนะท​ เ​่ี หน็ ต​ รงก​ นั ใ​นท​ ฤษฎเ​ี ชอ้ื โ​รค (Germ Theory) ซงึ่ เ​ปน็ ​

  ทฤษฎี​เกี่ยว​กับ​สาเหตุ​จำเพาะ​ของ​โรค​ที่​เป็น​ผล​มา​จาก​ส่ิง​ก่อ​โรค​ที่​ได้​รับ​การ​ค้นหา​โดย​การ​แยก​เช้ือ​และ​การ​เพาะ​
  เชอื้ จ​ ลุ นิ ทรยี จ​์ ากต​ ำแหนง่ ท​ เ​ี่ กดิ โ​รค (Sites) การท​ ดลองก​ ารแ​ พรเ​่ ชอื้ ข​ องจ​ ลุ นิ ทรยี เ​์ หลา่ น​ ้ี และก​ ารเ​ตบิ โตข​ องเ​ซลล​์
  บรเิ วณเ​นอ้ื เยอ่ื ท​ ​ี่ผิดป​ กต​ิของร​ ่างกาย (Lesion)

                              ลขิ สทิ ธ์ขิ องมหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32