Page 238 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 238
15-8 พฤติกรรมม นุษย์และจริยธรรมท างเศรษฐกิจแ ละธุรกิจ
กล่าวโดยสรุป เศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธเป็นแ นวทางเลือกท ี่ถูกน ำเสนอข ึ้นมาเพื่อเป็นแนวทางในแ ก้ไขป ัญหา
วิกฤตการณข์ องค วามส ัมพันธใ์นท ุกร ะดับข องม นุษย์ ไมว่ ่าจ ะเป็นค วามส ัมพันธร์ ะหว่างก ายแ ละจ ิตในต ัวม นุษย์ ความ
สัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ในสังคม รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ โดยเศรษฐศาสตร์นั้น
ไม่ใช่จุดหมายในตัวของมันเอง แต่กิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ ที่ดำเนินอยู่เป็นเพียงมรรค หรือเครื่องมือที่จะช่วย
สนับสนุนก ารม ีช ีวิตท ี่ด ีง าม เพื่อพ ัฒนาค น พัฒนาส ังคม รวมถ ึงร ักษาค ุณภาพข องส ิ่งแ วดล้อมไปพ ร้อมๆ กัน กิจกรรม
ทางเศรษฐกิจจ ึงไม่อ าจแยกขาดจ ากจริยธรรม ค่านิยม หรือคุณค่าทางจ ิตใจ
กิจกรรม 15.1.1
เศรษฐศาสตร์แนวพุทธมีความส ำคัญต ่อก ารศึกษาพฤติกรรมข องม นษุ ยใ์ นท างเศรษฐศาสตรอ์ ย่างไร
แนวตอบก ิจกรรม 15.1.1
สำหรบั เศรษฐศาสตรแ์ นวพ ทุ ธแ ลว้ เศรษฐศาสตรจ์ ะต อ้ งม คี วามเขา้ ใจเกยี่ วก บั ธ รรมชาตขิ องม นษุ ยห์ รอื
พฤตกิ รรมของมนุษย์เป็นฐานกอ่ น ถา้ เขา้ ใจธรรมชาตขิ องมนุษยผ์ ดิ พลาดแลว้ วทิ ยาการหรือศาสตรน์ ้นั ๆ จะไม่
สามารถเข้าถึงความจริงโดยครบถ้วนสมบูรณ์ และจะไม่สามารถแก้ปัญหาของมนุษย์ได้ หรืออาจจะก่อให้เกิด
ปัญหามากยิ่งข้ึน เศรษฐศาสตร์แนวพุทธเป็นแนวทางเลือกท่ีถูกนำเสนอข้ึนมาเพื่อเป็นแนวทางในแก้ไขปัญหา
วิกฤตการณ์ของความสัมพันธ์ในทุกระดับของมนุษย์ไม่ว่าจะเป็นความสัมพันธ์ระหว่างกายและจิตในตัวมนุษย์
ความสัมพันธร์ ะหวา่ งมนุษยก์ บั ม นุษยใ์นส งั คม รวมถ ึงความส ัมพนั ธ์ระหว่างม นษุ ยก์ ับธรรมชาติ
เร่อื งท่ี 15.1.2
หลกั ธรรมท ีส่ ำคญั ในเศรษฐศาสตรแ์ นวพ ุทธ6
เศรษฐศาสตร์แนวพุทธกับหลักธรรมในทางพุทธศาสนามีความเชื่อมโยงกันดังที่ได้กล่าวมาแล้วคือ ในด้าน
หนึ่งกิจกรรมต่างๆ ทางเศรษฐศาสตร์และจริยธรรมอันมีรากฐานมาจากหลักธรรมในทางศาสนานั้นมีความสัมพันธ์
และขึ้นต่อกันและกัน ในอีกด้านหนึ่ง เศรษฐศาสตร์แนวพุทธเป็นการนำเอาหลักธรรมทางพุทธศาสนาที่เห็นว่าเป็น
ประโยชนแ์ ละส ามารถน ำม าตคี วามต ามท ัศนะท างเศรษฐศาสตรไ์ดม้ าป ระยุกตใ์ช้ในก ารใหอ้ รรถาธิบายพ ฤติกรรมข อง
มนุษยใ์นท างเศรษฐศาสตร์ อย่างไรก ็ตาม เศรษฐศาสตรน์ อกจากจ ะม ผี ลเกีย่ วขอ้ งส ัมพันธก์ ับธ รรมในแ งข่ องจ ริยธรรม
6 การก ล่าวถ ึงห ลักธ รรมท ี่ส ำคัญในเศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธน ั้น ผู้เขียนได้ก ล่าวถ ึง “ธรรม” ในแ ง่ข อง “สัจธรรม” อันห มายถ ึง ธรรมชาติ
กฎข องธ รรมชาติ และก ารป ฏิบัติให้ส อดคล้องก ับก ฎข องธ รรมชาติ ซึ่งจ ะร วมถ ึงผ ลท ี่ต ามม าจ ากก รป ฏิบัตนิ ี้ด ้วย อย่างไรก ็ตามข อให้น ักศึกษาเข้าใจ
ว่า “ธรรม” ในมิติของ “ศีลธ รรมและจ ริยธรรม” นั้นเชื่อมโยงและไม่ได้แยกขาดก ับธรรมในแ ง่ข องส ัจธรรม นอกจากนี้ ในที่นี้ผู้เขียนไม่ได้ก ล่าว
ลงล ึกถ ึง “ธรรม” ในแ ง่ข อง “โลกุต ต ระ” มากน ัก แต่ให้ค วามส ำคัญก ับ “ธรรม” ในแ ง่ข อง “โลกียะ ” ที่เป็นการป ระยุกต์ใช้ในช ีวิตข องฆ ราวาสห รือ
บุคคลธ รรมดาม ากกว่า แต่ข อให้น ักศึกษาเข้าใจว ่า มิติข อง “โลกุต ต ระ” และ “โลกียะ ” ของธ รรมน ั้นมีความเชื่อมโยงแ ละไม่ส ามารถแ ยกขาดออก
จากก ัน
ลิขสทิ ธ์ขิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช
