Page 255 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 255
เศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธก ับจ ริยธรรมในทางเศรษฐกิจแ ละธ ุรกิจ 15-25
เร่ืองท ี่ 15.2.3
เศรษฐศาสตรแ์ นวพุทธก บั ก ารผลติ
การผลิตเป็นกิจกรรมที่สำคัญสำหรับมนุษย์ ในการพิจารณาการผลิตโดยทั่วไปในทางเศรษฐศาสตร์จะ
พิจารณาถึงกิจกรรมที่ผู้ผลิตในฐานะผู้ประกอบการเป็นผู้รวบรวมนำเอาปัจจัยการผลิตในรูปแบบต่างๆ คือ ที่ดิน
แรงงาน และทุน มาประกอบกันท ำการผลิตผ ่านก ระบวนการผ ลิตโดยม ีผลผลิตใหม่ออกมาเมื่อเสร็จส ิ้นกระบวนการ
ดังก ล่าว ดังภาพท ี่ 15. 6
ปัจจัยการผลิต กระบวนการผลิต ผลผลติ
ภาพที่ 15. 6 ภาพก ระบวนการผ ลติ
กระบวนการผ ลิตท ี่เกิดข ึ้นน ี้ นอกจากเป็นกร ะบ วนก ารท ี่ทำการผ ลิตผลผ ลิตอ อกม าเมื่อเสร็จส ิ้นก ระบวนการ
แล้ว ยังมีการพิจารณาเพิ่มเติมว่า ในการผลิตทุกครั้งยังต้องมีของเสียที่เกิดจากกระบวนการผลิตออกมาสู่ภายนอก
ด้วย การผลิตสำหรับเศรษฐศาสตร์จึงเป็นการส ร้างให้เกิดผลผ ลิตใหม่ๆ ในขณะเดียวกันก็ต้องมีของเสียเกิดข ึ้นจาก
กระบวนการน ี้ด้วย กิจกรรมก ารผ ลิตในทางเศรษฐศาสตร์จ ึงเป็นกิจกรรมท ี่ต ้องดำเนินไปอย่างมีป ระสิทธิภาพ กล่าว
คือ ในการผลิตที่ใช้ป ัจจัยก ารผลิตต ่างๆ ในปริมาณเท่าก ัน การผลิตน ั้นจะต ้องให้ได้ผ ลผลิตออกม ามากท ี่สุด หรือผ ู้
ผลิตสามารถผลิตผลผลิตออกมาในปริมาณเท่ากันโดยใช้ปัจจัยการผลิตต่างๆ ในปริมาณน้อยที่สุด โดยมีข้อสมมติ
ว่าสิ่งท ี่จ ูงใจให้ผู้ประกอบการทำการผลิตคือผ ลกำไร
อย่างไรก ็ตาม สำหรับเศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธ การผลิตไม่ได้พิจารณาว ่าเป็นการผ ลิตผลผลิตหรือท ำให้เกิด
สิ่งใหม่อ อกมา แต่พ ิจารณาว ่า การผลิตเป็นการแปรส ภาพ คือ แปรส ภาพอ ย่างหนึ่งไปเป็นอีกอย่างห นึ่ง จากว ัตถุอ ย่าง
หนึ่งไปเป็นวัตถุอีกอย่างหนึ่ง การแปรสภาพนี้เป็นการทำให้เกิดสภาพใหม่โดยทำลายสภาพเก่า เพราะฉะนั้น ในการ
ผลิตตามปกติจึงมีการทำลายล้างด้วยเสมอ แม้ว่าการผลิตแทบทุกครั้งจะมีการทำลายตามมาด้วยเสมอ การทำลาย
ในร ูปข องก ารผลิตบ างก รณีเป็นสิ่งจ ำเป็นที่เรายอมรับได้ แต่การท ำลายบ างอ ย่างในรูปของการผ ลิตก็เป็นส ิ่งที่ยอมรับ
ไม่ได้ และในบางกรณีการงดเว้นการผลิตนั้นกลับเป็นกิจกรรมที่เสริมคุณภาพชีวิตมากกว่าด้วย เช่น การผลิตอาวุธ
และสารเสพติด เป็นต้น
การพิจารณาการผลิตในทัศนะของเศรษฐศาสตร์แนวพุทธจึงเหมือนกับการกิจกรรมอื่นๆ ที่พิจารณาว่า
การผลิตเป็นเพียงเครื่องมือ เมื่อคิดว่าการผลิตเป็นเพียงเครื่องมือหรือวิถีทาง และเป้าหมายของผู้ประกอบการ
กไ็มไ่ดพ้ ิจารณาแ ตผ่ ลก ำไรเท่านั้น โดยเป้าห มายท ีส่ ำคัญก ค็ ือ การส ร้างค ุณภาพช ีวิตข องม นุษย์ สังคม และส ิ่งแ วดล้อม
การพ ิจารณาก ารผ ลิตก ็ต ้องส อบท านว ่าเป็นไปอ ย่างส อดคล้องก ับเป้าห มายน ี้หรือไม่ ด้วยเหตุน ี้ การพ ิจารณาก ารผ ลิต
สำหรับเศรษฐศาสตร์เชิงพ ุทธ จะต ้องพ ิจารณาแ ยกอ อกอ ย่างน ้อยเป็น 2 ประเภท คือ การผ ลิตท ี่ม ีค ่าเท่ากับก ารท ำลาย
เช่น การผ ลิตท ี่เป็นการท ำลายท รัพยากร และท ำให้ส ภาพแ วดล้อมเสียไป แต่ม ีค วามจ ำเป็นต ้องท ำการผ ลิตเพราะม ีผ ล
ในการเสริมคุณภาพชีวิตของมนุษย์และสังคม กับการผลิตเพื่อการทำลายทรัพยากรและทำให้สภาพแวดล้อมเสียไป
และไม่จ ำเป็นต ้องท ำการผลิต เพราะม ีผลในการทำลายค ุณภาพชีวิตของม นุษย์และสังคม
ลขิ สทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช
