Page 259 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 259
เศรษฐศาสตร์แนวพุทธกับจริยธรรมในท างเศรษฐกิจแ ละธ ุรกิจ 15-29
เร่ืองท่ี 15.3.1
กรณีศึกษาก ารประยกุ ตใ์ ช้เศรษฐศาสตรแ์ นวพุทธในแ นวคดิ
เศรษฐกจิ พ อเพยี ง
แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง เป็นแนวคิดที่ได้รับการนำเสนอให้เป็นทางเลือกหนึ่งเพื่อปรับทิศทางการพัฒนา
ประเทศไทย เนือ่ งจากก ารพ ฒั นาป ระเทศต ามแ ผนพ ฒั นาเศรษฐกจิ แ ละส งั คมแ หง่ ช าตทิ เี่ ริม่ ต ัง้ แตแ่ ผนพ ฒั นาเศรษฐกจิ
แห่งชาติฉ บับท ี่ 1 ใน พ.ศ. 2504 เป็นต้นมาจนถึงก ่อนการเกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจใน พ.ศ. 2540 นั้น มุ่งเน้นก าร
ก่อให้เกิดก ารข ยายต ัวท างเศรษฐกิจเป็นส ำคัญ โดยเน้นก ารพ ัฒนาเมืองแ ละภ าคอ ุตสาหกรรมเป็นห ลัก และแ ม้ว่าก าร
ขยายต ัวท างเศรษฐกิจข องป ระเทศจ ะม ีอ ัตราก ารเติบโตอ ย่างร วดเร็ว โดยในช ่วง พ.ศ. 2531-2534 เศรษฐกิจไทยข ยาย
ตัวในอ ัตราเฉลี่ยสูงก ว่าร้อยละ 10 อย่างไรก ็ตามปัญหาส ำคัญท ี่เกิดข ึ้นจากแ นวทางก ารพ ัฒนาแบบน ี้ก็ค ือ ปัญหาช่อง
ว่างข องก ารกร ะจ ายร ายได้ทีไ่มเ่ท่าเทียมก ันร ะหว่างป ระชาชนก ลุ่มต ่างๆ ในส ังคม ปัญหาค วามเสื่อมโทรมข องธ รรมชาติ
รวมถ ึงปัญหาเศรษฐกิจฟ องส บู่ในช่วง พ.ศ. 2540
แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง มีจุดเริ่มต้นเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระบรมราโชวาทแก่
นิสิตม หาวิทยาลัยเกษตรศาสตรเ์มื่อว ันท ี่ 18 กรกฎาคม 251712 มีส าระส ำคัญอ ยู่ท ี่ “ความพ อม ีพ อก ิน” โดยม ีท ี่มาจ าก
ประสบการณข์ องก ารป ฏบิ ตั กิ ารท เี่ ปน็ จ รงิ ผ า่ นโครงการอ นั เนือ่ งม าจ ากพ ระร าชดำรติ า่ งๆ อยา่ งไรก ต็ ามแ นวคดิ เศรษฐกจิ
พอเพียงนี้ไม่ได้มีการนำมาประยุกต์ใช้อย่างกว้างขวางในสังคมไทย หรือถือเป็นแนวทางเลือกในการพัฒนาประเทศ
จวบจ นเกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจที่เรียกว่า วิกฤตการณ์ต้มยำกุ้ง ใน พ.ศ. 2540 สืบเนื่องจากกระแสพระราชด ำรัส
ที่พ ระราชทานไว้เนื่องในว โรกาสเฉลิมพระชนมพรรษา เมื่อวันท ี่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2540 ณ ศาลาด ุสิดาล ัย ที่ว่า
“ทำไมเกิดว ิกฤตการณ์ข ึ้นได้ เราเป็นเมืองอ ุดมส มบูรณ์ และเราก ็ได้ช ื่อว ่าก ำลังก ้าวหน้าไปส ู่เมืองท ี่เป็น
มหาอำนาจทางการค้า ความจริงว ิกฤตการณ์น ี้เห็นม าแล้ว แต่ไม่รู้ตัวมาก 40 กว่าป ี”
“การเปน็ เสอื น ัน้ ไมส่ ำคญั สำคญั อ ยทู่ เี่ ราม เี ศรษฐกจิ แ บบพ อม พี อก นิ แบบพ อม พี อก นิ น ัน้ ห มายความว า่
อุ้มชูต ัวเองได้ ให้ม ีพ อเพียงก ับตัวเอง ความพ อเพียงน ี้ไม่ได้ห มายความว ่าทุกค รอบครัวจะต ้องผลิตอาหารข อง
ตัวเอง จะต้องทอผ้าใส่เอง อย่างนั้นมันมากเกินไป แต่ว่าในหมู่บ้านหรือในอำเภอ จะต้องมีความพอเพียงพอ
สมควร บางสิ่งบางอย่างผลิตได้มากกว่าความต้องการ ก็ขายได้ แต่ขายในที่ไม่ห่างไกลเท่าไหร่ ไม่ต้องเสียค่า
ขนส่งม ากน ัก”
“เศรษฐกิจพ อเพียง แปลว ่า Sufficiency Economy คำว่า Sufficiency Economy นี้ ไม่มีในตำรา
เศรษฐกิจ จะมีได้อ ย่างไรเพราะว่าเป็นทฤษฎีใหม่
Sufficiency Economy นั้น ไม่มีในตำรา เพราะว่าหมายความว่า เรามีความคิดใหม่ และโดยที่
ผู้เชี่ยวชาญสนใจ ก็หมายความว่า เราก็สามารถที่จะไปปรับปรุง หรือไปใช้หลักการเพื่อที่จะให้เศรษฐกิจของ
ประเทศและของโลกพ ัฒนาดีขึ้น”
พระร าชด ำรสั ของพ ระบาทสมเด็จพ ระเจา้ อยหู่ ัว
วนั ที่ 4 ธนั วาคม 2540
12 “การพัฒนาประเทศจำเป็นต้องทำตามลำดับขั้น ต้องสร้างพื้นฐาน คือ ความพอมี พอกิน พอใช้ ของประชาชนส่วนใหญ่เบื้องต้น
ก่อน โดยใช้ว ิธีการแ ละอุปกรณ์ที่ประหยัดแต่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เมื่อได้พื้นฐานค วามม ั่นคงพร้อมพอสมควรแ ละป ฏิบัติได้แล้ว จึงค ่อยสร้าง
ความเจริญและฐานะเศรษฐกิจขึ้นส ูงโดยลำดับต ่อไป”
ลขิ สิทธขิ์ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช
