Page 261 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 261
เศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธก ับจ ริยธรรมในทางเศรษฐกิจแ ละธ ุรกิจ 15-31
ผู้อื่น เป็นรากฐานที่ส ำคัญ การย ึดม ั่นในหลักก ารของก ารพึ่งตนเองได้บนฐานข องความพ อประมาณ ความม ีเหตุม ีผ ล
และความซื่อสัตย์มีคุณธรรม อันเป็นสาระสำคัญของแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง ถือเป็นการนำเอาเศรษฐศาสตร์
แนวพุทธมาประยุกต์ใช้ในการพิจารณาการดำเนินชีวิต เนื่องจากหลักการพื้นฐานของเศรษฐกิจพอเพียงที่ประกอบ
ด้วย ความพ อเพียงห รือพ อป ระมาณนั้นส อดคล้องก ับห ลัก “มัตตัญญุต า” ที่ไม่ฟ ุ่มเฟือยแ ต่ก ็ไม่จ ำเป็นต ้องก ระเบียด-
กระเสียนจนเกิดความเดือดร้อน นั่นก็คือ การดำเนินไปตามหลัก “มัชฌิมาปฏิปทา” หรือ “ทางสายกลาง” ของ
เศรษฐศาสตร์แนวพุทธ ส่วนความมีเหตุมีผ ล ไม่โลภ ซื่อสัตย์สุจริต และไม่เอาเปรียบผ ู้อื่นซึ่งเป็นหลักการพ ื้นฐานทาง
จริยธรรมในการดำเนินชีวิตในท ุกๆ ด้านของพ ุทธศ าสนาในรูปแบบข อง “ศีล” จึงอาจกล่าวได้ว่าเศรษฐกิจพอเพียงก็
คือเศรษฐกิจศ ีลธรรมร ูปแบบห นึ่ง
ภาพท่ี 15.7 แ นวคิดเศรษฐกจิ พ อเพยี ง 3 หว่ ง 2 เงื่อนไข
ที่มา: สำนักงานคณะก รรมการพ ัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแ ห่งชาติ
นอกจากน ี้ ประเวศ วะสี (2542) ยังพ ิจารณาว ่า แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงย ังเป็นแนวคิดการพ ัฒนาประเทศ
ที่สร้างความเข้มแข็งของฐานล่างของครอบครัวและชุมชนให้พึ่งตนเองก่อนสอดคล้องกับหลักสำคัญของพุทธศาสนา
ที่ว่า “อัตตาหิ อัตตโน นาโถ” ซึ่งในแ ง่ห นึ่งก็ค ือ ความส ามารถในการพ ึ่งตนเองได้ทุกระดับ เพื่อความไม่ต้องเป็นภาระ
แก่ผ ู้อื่นห รือหมู่ค ณะ เนื่องจากก ารพ ึ่งต นเองได้ค ือความเข้มแข็ง นั่นเอง
การพิจารณาแนวคิดของเศรษฐกิจพอเพียงยังเป็นการมองแบบเชื่อมโยง และเป็นบูรณาการทั้งเรื่องของ
เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และส ิ่งแ วดล้อม เนื่องจากไม่ได้ให้ความสำคัญก ับม ิติทางเศรษฐกิจโดยเฉพาะก ารเติบโต
ทางเศรษฐกิจแ ต่เพียงอ ย่างเดียว การม องแ บบเชื่อมโยงน ี้ส อดคล้องก ับห ลักธ รรมส ำคัญข องเศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธท ี่
เรยี กว า่ “อทิ ปั ป จั จยต า” หรอื ก ารม องค วามส มั พนั ธแ์ บบเชือ่ มโยงต ลอดส ายเปน็ อ งคร์ วม ดงั ท ปี่ รชี า เปีย่ มพ งศส์ านต แ์ ละ
คณะ (2549) พิจารณาว ่าค วามร ู้ท ี่ป รากฏ ในง านว ิจัยเกี่ยวก ับก ารนำเอาเศรษฐกิจพ อเพียงม าป ระยุกต์ใช้น ั้นค รอบคลุม
มติ ติ า่ งๆ ในก ารด ำรงอ ยขู่ องม นษุ ย์ ไมว่ า่ จ ะเปน็ ค วามร ทู้ างเทคนคิ ห รอื เรือ่ งศ ลี ธ รรม ความร รู้ ะดบั อ ภปิ รชั ญา หรอื ความร ู้
เชิงจ ิตวิญญาณ-จริยศาสตร์ ทำให้เศรษฐกิจพ อเพียงมีล ักษณะเป็นส หว ิทยาการ (interdisciplinary)
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
