Page 111 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 111
อาหารก ับกลุ่มอาการเมแ ทบอล ิก 9-47
เร่ืองท ี่ 9.4.3
การจ ดั การกับโรคเบาห วาน
เบาห วานเปน็ โรคเรือ้ รงั ท มี่ สี าเหตสุ ว่ นห นึง่ จ ากพ นั ธกุ รรม และอ กี ส ว่ นห นึง่ จ ากพ ฤตกิ รรมท ที่ ำใหเ้ กดิ ภ าวะอ ว้ น
ลงพุง เมื่อเกิดโรคเบาหวานแล้ว จะก ่อให้เกิดโรคแ ทรกซ้อนตามม า เพื่อให้เกิดความร ู้ ความเข้าใจในด้านการจ ัดการ
โรคให้เกิดผลดี จำเป็นต ้องม ีค วามรู้พ ื้นฐ าน ดังนี้
1) กลไกการค วบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
2) ภาวะแ ทรกซ้อนข องโรคเบาหวาน
3) หลักการรักษาโรคเบาหวาน
1. กลไกก ารค วบคุมระดบั น ้ำตาลในเลอื ด
1.1 ระดบั น ำ้ ตาลในเลอื ด ระดับน ้ำตาลในเลือดม ีก ารเปลี่ยนแปลงต ลอดเวลา ไม่ค งที่ข ึ้นอ ยู่ก ับอ าหารท ี่ได้ร ับ
และการสลายน ้ำตาลสะสมที่เก็บไว้ในตับ
1.1.1 นำ้ ตาลในเลอื ดได้มาจ ากอ าหาร การร ับประทานอ าหารทุกชนิด ไม่ว ่าจ ะเป็น แป้ง น้ำตาล ไขม ัน
โปรตนี อาหารแ ปง้ ทีร่ บั ป ระทาน เมือ่ ส ิ้นส ดุ ก ารย อ่ ย จะไดน้ ้ำตาลก ลโู คส ซึ่งถ ูกด ูดซ มึ ผ ่านผ นงั ล ำไส้ เข้าส ูก่ ระแสเลอื ด
ส่งไปย ังอ วัยวะต ่างๆ เพื่อใช้เป็นพลังงาน อาหารไ ขม ัน ถูกย ่อยและดูดซึมเข้าส ู่กระแสเลือดเป็นไขม ันไตรกลีเซอไรด์
มีกรดไขม ันบ างชนิด สามารถเปลี่ยนเป็นน้ำตาลได้ อาหารโปรตนี เมื่อย่อยแล้วได้หน่วยเล็กที่สุดเป็นกร ดอะมิโน ซึ่ง
กรดอ ะมิโนบางช นิดเปลี่ยนเป็นน ้ำตาลได้ เช่นเดียวกัน
ส่วนน้ำตาลที่ได้ร ับโดยตรง เช่น จากผ ลไม้ เข้าสู่วงจรก ารส ลายน้ำตาลในร่างกาย เช่นเดียวก ับน้ำตาล
ที่มาจ ากแป้งน ั้นเอง
1.1.2 นำ้ ตาลท ไ่ี ดจ้ ากก ารส ลายไกลโคเจนในต บั นำ้ ตาลส ว่ นท ไี่ มไ่ ดน้ ำไปเปน็ พ ลงั งาน ถกู เกบ็ ไวใ้ นส ภาพ
ไกลโคเจนในตับและกล้ามเนื้อ ไขมันส่วนเกินจะถูกเก็บไว้ในเซลล์ไขมัน หากมีความจำเป็นที่ร่างกายขาดกลูโคส
ไขม ันจ ะถ ูกน ำม าใชเ้ป็นพ ลังงาน แตผ่ ลจ ากก ารใชส้ ารไขม ัน จะเกิดเป็นกร ด หากม ปี ริมาณม ากจ ะท ำใหเ้กิดส ภาพเลือด
เป็นกร ด ทำใหเ้ซลล์ต ่างๆ ทำงานไม่ได้ต ามป กติ โปรตีนท ี่ถ ูกเก็บไวใ้นอ วัยวะต ่างๆ อาจจ ะถ ูกน ำม าสร ้างเป็นก ลูโคสได้
แต่จ ะเป็นแหล่งส ุดท้ายที่จ ะถ ูกเคลื่อนย้ายอ อกมา
1.2 ฮอร์โมนท ่เี ก่ียวก บั การใชน้ ้ำตาลในรา่ งกาย
1.2.1 ฮอร์โมนท ่ีล ดร ะดบั นำ้ ตาล
1) อินซูลิน เป็นฮอร์โมนที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการลดระดับน้ำตาลในเลือด อินซูลินมาจาก
เซลล์เบต้าข องไอส์เล็ตส์ออฟลังเงอร์ฮันส์ (Islet of Langerhan) ที่อ ยู่ในตับอ ่อน
การทำงานของอินซูลิน จะเริ่มหลั่งออกมาเพื่อตอบสนองต่อระดับน้ำตาลในเลือด ถ้าบริโภค
น้ำตาลม าก อินซูลินจ ะห ลั่งม ากต ามไปด ้วย เพื่อน ำน ้ำตาลเข้าไปส ูเ่ซลล์ เปรียบเทียบอ ินซูลินเสมือนร ถบ รรทุกน ำส ินค้า
ไปยังท ี่หมาย ที่ผ นังเซลล์จะมีตัวร ับอินซูลิน ซึ่งจ ะเปิดท างให้กลูโคสเข้าส ู่เซลล์ นำไปใช้เป็นพ ลังงาน
ผู้ที่บริโภคน้ำตาลมาก เป็นเวลานาน น้ำตาลส่วนเกินจะจับกับกรดไขมัน กลายเป็นไขมัน
ไตรกลีเซอไรด์ นำไปเก็บไว้ในเซลล์ไขม ันใต้ผ ิวหนัง และไขมันช่องท ้องทำให้เกิดโรคอ้วน
ลิขสทิ ธ์ิของมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช
