Page 240 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 240
15-6 อาหารแ ละโภชนบ ำบัด
แ ละส อดคล้องก ับว ิถชี ีวิตข องผ ู้ป ่วย เป็นผ ลใหภ้ าวะโภชนาการแ ละส ุขภาพข องผ ู้ป ่วยด ีข ึ้น เช่น การก ำหนดให้การด ูแล
โรคต า่ งๆ ในโรงพ ยาบาลม ักจ ะใชท้ ีมท างการแ พทยห์ ลายๆ สาขา หรือท ีเ่ รียกก นั ว า่ สหส าขาว ชิ าชพี (Health care team)
ดูแลผ ู้ป ่วยร ่วมก ัน ที่เกี่ยวข้องได้แก่ แพทย์ เภสัชกร พยาบาล และนักโภชนาการ โดยแ พทย์จ ะทำหน้าที่เป็นท ี่ป รึกษา
นักโภชนาการน อกจากด ูแลอ าหารส ำหรับผ ูป้ ่วยในโรงพ ยาบาลแ ล้ว ยังม บี ทบาทร ่วมก ำหนดแ ผนการร ักษาท ีเ่กี่ยวเนื่อง
กบั โภชนาการอ ยา่ งม รี ะบบแ ละต ่อเนือ่ ง เชน่ การป ระเมนิ ส ภาวะโภชนาการข องผ ปู้ ว่ ย การใหค้ ำป รกึ ษาเกี่ยวก ับแ นวทาง
การรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะทุพโภชนาการ หรือการให้คำแนะนำในการป้องกันภาวะโภชนาการด้วยอาหารทั่วไป อาหาร
ทางการแพทย์ อันเป็นผ ลให้การด ูแลผู้ป่วยเป็นอ ย่างมีป ระสิทธิภาพแ ละป ระสิทธิผลด ีที่สุด เช่น โรคเบาหวานเป็นโรค
ที่ปัจจุบันต้องอาศัยทีมงานในการที่จะช่วยดูแลผู้ป่วยให้ได้ผลเต็มที่มากที่สุด ซึ่งเป้าหมายในการรักษาโรคเบาหวาน
ให้ได้ผลเต็มที่ ก็คือ การที่ชะลอหรือป้องกันการเกิดโรค นั่นเอง การที่จะบรรลุเป้าหมายได้ต้องอาศัยบุคลากร ซึ่ง
ประกอบด้วยวิทยากรจากทีมสหสาขาวิชาชีพดังกล่าวข้างต้น นอกจากนี้ ยังอาจต้องใช้บุคลากรซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญ
เฉพาะ เช่น ผู้เชี่ยวชาญให้ความร ู้โรคเบาห วาน ผู้เชี่ยวชาญในด้านก ารดูแลเท้า ผู้เชี่ยวชาญในด้านก ารอ อกกำลังกาย
เป็นต้น บุคลากรเหล่าน ี้จะท ำหน้าที่เป็นผ ู้ให้ค วามร ู้ในเรื่องส าเหตุข องโรค รวมท ั้งโรคแ ทรกซ้อนต่างๆ รวมท ั้งสอนใน
การด ้านก ารปฏิบัติท ี่จ ะให้ผ ู้ป ่วยส ามารถดูแลห รือป้องกันต นเองได้
นักกำหนดอาหารหรือนักโภชนาการ จะเป็นผู้ที่สอนความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับอาหาร สามารถตรวจสอบ
พฤติกรรมก ารร ับประทานอ าหารข องผ ู้ป่วยแ ต่ละร าย และส ามารถให้ค ำแ นะนำในเรื่องอ าหารส ำหรับผ ู้ป่วยแ ต่ละค น
ซึ่งอาจจะมีความผิดปกติของร่างกาย ค่าของผลเลือด และมีประวัติของโรคแตกต่างกันออกไป นอกจากนักกำหนด
อาหารจะต ้องเป็นผ ู้ท ี่ม ีความเชี่ยวชาญในการก ำหนดอ าหารให้แก่ผู้ป่วยให้เหมาะส มก ับโรค เช่น โรคไต โรคเบาห วาน
โรคคข าดส ารอ าหาร โรคมะเร็ง ฯลฯ และสภาวะค วามต ้องการอ าหารของร ่างกาย เช่น หญิงม ีครรภ์ ผู้ส ูงอายุ ฯลฯแ ล้ว
ยงั ต อ้ งเปน็ ผ ทู้ มี่ คี วามเขา้ ใจถ งึ อ ทิ ธพิ ลข องอ าหารท มี่ กี ารร กั ษาผ ปู้ ว่ ยท างโภชนบ ำบดั เพราะก ารร กั ษาท างอ าหารน อกจาก
จะเป็นการให้โภชนบำบัดแ ล้ว ยังส ามารถป้องกันโรคได้อ ีกด้วย
2. คลินกิ โภชนาการ
ผู้ป่วยท ี่ม ีปัญหาด ้านโภชนาการซึ่งเคยรับไว้รักษาในโรงพยาบาล และจำเป็นต ้องม าร ับบริการต ิดตามผ ลการ
รักษาด ้านโภชนาการอ ย่างต ่อเนื่อง แพทยแ์ ละน ักก ำหนดอ าหารม ักจ ะน ัดผ ูป้ ่วยม าต รวจท ีค่ ลินิกโภชนาการ (Nutrition
clinic) สำหรับผู้ป ่วยน อกเป็นระยะๆ คลินิกโภชนาการ (ภาพที่ 15.1) เป็นส ถานท ี่ที่ให้บริการป ระเมินภ าวะโภชนาการ
ให้คำแนะนำการต รวจรักษาและแก้ไขป ัญหาทุพโภชนาการขาดและเกิน เช่น โรคขาดสารอาหาร โรคเรื้อรังที่ส ัมพันธ์
กับอ าหาร ให้แก่ผ ู้ป ่วยก ่อนและหลังบำบัดร ักษาโรคปฐมภูม ิอ ื่นๆ ทางอ ายุรกรรมหรือศัลยกรรม และให้คำป รึกษาก ับ
ผู้ป่วยจากหน่วยง านอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องท ี่ต้องการค ำแนะนำท างโภชนาการ
ลิขสิทธข์ิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธิราช
