Page 24 - การผลิตสัตว์
P. 24
8-22 การผลิตสัตว์
ภาพท ี่ 8.17 แสดงอาการข องการเปน็ ส ดั และระยะเวลาผ สมในโค
1.3 ข้อค วรป ฏิบัตเิพื่อป ้องกันก ารผ สมไ มต่ ิดในโค การผ สมพ ันธุโ์คจ ะป ระสบค วามส ำเร็จ ผ สมต ิดห รือไมจ่ ะ
ขึน้ อ ยกู่ บั ป ัจจัยห ลายอ ย่าง ตั้งแตพ่ ่อพ นั ธุ์ กระบวนการผ ลิตน ำ้ เชื้อ การเก็บร ักษาน ้ำเชื้อ การข นส่งน ้ำเชือ้ การผ สมเทยี ม
และส ภาพร่างกายค วามสมบูรณ์ข องแ ม่โค พอส รุปได้ดังนี้
1.3.1 พ่อพ ันธุ์ต ้องแ ข็งแรง ไม่เป็นโรคแ ท้งต ิดต่อ
1.3.2 ตัวอสุจิต้องแข็งแรง หางไม่คดงอ วิ่งเร็ว ตรงไปข้างหน้า ไม่วิ่งวนไปมา เพราะถ้าตัวอสุจิวิ่งวน
ไปมาห รือวิ่งช้า ก็จะไม่สามารถไปเจาะไข่ได้
1.3.3 ตัวอ สุจไิมท่ นต ่อแ สงแดด (UV) ดังน ั้น ห้ามโดนแ สงแดดโดยตรง เห็นไดบ้ ่อยว ่าเวลาเคลื่อนย ้าย
น้ำเชื้อมักไม่ค่อยร ะวัง
1.3.4 การเก็บรักษาต้องเก็บในไนโตรเจนเหลว (-196 องศาเซลเซียส) ตลอดเวลา และต้องให้ท่วม
หลอดเก็บน้ำเชื้อเสมอ
1.3.5 แม่โคต้องมีสุขภาพสมบูรณ์ ไม่เป็นหมัน ควรตรวจสอบว่ามดลูกอักเสบหรือไม่ มีประวัติการ
แท้งหรือไม่ และเป็นส ัดจริงห รือไม่
1.3.6 การผสมเทียมมีข้อควรระวังดังนี้
1) ระยะเวลาต้องเหมาะสม ช่วงเวลาที่เหมาะคือ 18-22 ชั่วโมง หลังการเป็นสัด หรือช่วงเวลา
ใกล้ร ะยะหมดส ัด ถ้าโคเป็นส ัดยาว ก็ต ้องร อจนกว่าใกล้จ ะถ ึงร ะยะหมดส ัด
2) น้ำเชื้อต ้องแ ช่น ้ำอ ุ่น 35-37 องศาเซลเซียส อย่าให้เย็นห รือร ้อนเกินไป
3) เมื่อผ สมเสร็จแล้ว อย่าให้แม่โคตากแ ดด ให้อยู่ในร ่ม
1.4 การต รวจก ารต ั้งท ้องของแม่โค หลังจากผสมพันธุ์ไปแล้ว ควรมีการตรวจการตั้งท้องของแม่โคว่าผสม
ติดห รือไม่ และต ั้งท ้องแล้วห รือยัง ซึ่งในการตรวจการต ั้งท ้องสามารถท ำได้ ดังนี้
1.4.1 การตรวจการกลับสัด โดยปกติแล้วหากแม่โคผสมติดจะไม่กลับมาเป็นสัดอีก แต่หากผสม
ไม่ติดจะกลับมาเป็นสัดอีกครั้งหลังจากผสมไปแล้วเฉลี่ยประมาณ 21 วัน หากแม่โคไม่เป็นสัดหลังจากผสมไปแล้ว
21 วันซ ึ่งผู้เลี้ยงควรจ ะสังเกตอีกท ุกๆ 21 วันถัดไป (ครั้งที่สองป ระมาณ 42 วันหลังก ารผ สม) หากไม่พบแ สดงอาการ
เป็นส ัดอีกก็แ สดงว ่าแม่โคผ สมติดแ ละต ั้งท้องแ ล้ว
ลิขสิทธข์ิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
