Page 40 - การผลิตสัตว์
P. 40
8-38 การผลิตสัตว์
1) ควรให้กระบือทำงานบ้างเพื่อเป็นการอ อกกำลังกายจะทำให้ก ระบือคลอดลูกง่าย แต่อย่าให้ทำงาน
หนักเกินไ ป
2) ไม่ควรให้ก ระบือท้องผูกอ าจม ีผลทำให้กระบือค ลอดลูกย าก
3) ไม่ค วรให้ก ระบือเดินไกลๆ หรือวิ่งเร็วๆ เพราะอ าจแท้งล ูกได้
4) ไม่ควรนำเข้าไปรวมฝูงกับกระบือแ ท้งลูก
5) เมื่อแม่ก ระบือท ้องแก่ใกล้คลอดควรแยกไปข ังไว้ต่างห าก เพื่อจะได้ดูแลได้อย่างใกล้ชิด
2.1 การส ังเกตอาการของแม่กระบือที่จ ะค ลอดลูก เมื่อกระบือพ ร้อมที่จะค ลอดลูกผู้เลี้ยงควรแ ยกออกจาก
ฝูงเพื่อจ ะได้ดูแลอ ย่างใกล้ช ิด โดยกระบือที่พร้อมจะคลอดลูกน ั้นส ามารถส ังเกตได้ดังนี้
1) โดยป กติก่อนคลอดส องถึงส ามวันเต้าน มกระบือจ ะเต็มแ ละขยายใหญ่ขึ้น มีน้ำนมไหลเวลาบ ีบ
2) แนวท้องของก ระบือจะห ย่อน
3) อวัยวะเพศของกระบือบวม
4) กระบือจะแสดงอาการทุรนทุราย แสดงอาการปวดท้อง โดยทั่วไปแม่กระบือจะคลอดลูกเองใน
ลักษณะยืนค ลอด ใช้เวลาประมาณ 1–2 ชั่วโมง
5) โดยป กติ กระบอื จ ะข บั ร กอ อกภ ายใน 4 ชวั่ โมงห ลงั คล อด หากน านเกนิ ไปถ อื วา่ ผ ดิ ป กตหิ รอื เกดิ ร กค า้ ง
2.2 การจ ัดการเมื่อแม่กระบือค ลอดลูกแล้ว ให้ปฏิบัติ ดังนี้
1) เช็ดท ำความสะอาดตัวลูกกระบือ
2) ตัดส ายสะดือลูกก ระบือ
3) รกภ ายในตัวแ ม่ต ้องอ อกภายใน 4 ชั่วโมง ถ้าไม่ออกจะต้องต ามสัตวแพทย์ม าทำการแ ก้ไขโดยเร็ว
4) ถ้าล ูกแ สดงอาการแน่น ิ่ง ให้ช ่วยโดยด ึงลิ้นออกจากป ากแล้วจับขายกให้หัวห ้อยลง
5) เมื่อลูกกระบือหายใจได้แล้ว ควรช่วยให้ลูกกระบือกินนมแม่ที่เป็นน้ำนมเหลืองโดยเร็ว ซึ่งปกติ
ทั่วไปควรให้ล ูกกระบือได้ร ับน้ำนมเ หลืองภายใน 3 ชั่วโมงห ลังคลอด
6) แม่ก ระบือเมื่อค ลอดแล้วให้กินห ญ้าอ่อนๆ และพักผ่อน
7) แม่กระบือท ี่ให้นมลูกอาจจะขาดธาตุแคลเซียม หรือเรียกว่า “ไข้นม” ควรแก้ไขโดยฉีดแคลเซียม
กลูโคเนตให้กับแ ม่ก ระบือ
3. การเล้ียงดูลูกก ระบอื กอ่ นหยา่ นม
เมื่อลูกกระบือคลอดแล้วจะปล่อยให้อยู่กับแม่ในระยะนี้เป็นระยะที่สำคัญมากที่สุด จะต้องดูแลลูกกระบือ
เป็นอ ย่างดี และจ ะต้องให้ลูกก ินน ้ำนมเหลืองจ ากแ ม่ในระยะ 3 วันแ รก เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันโรคเช่นเดียวกับก รณีก าร
เลี้ยงล ูกโคเนื้อ ควรให้ลูกกินนมแม่จ นอ ายุถ ึง 3–4 สัปดาห์ หากแ ม่กระบือม ีน ้ำนมไม่พอ ก็หานมเทียมม าให้ล ูกกระบือ
กินเสริมหรือแทนได้ ดังนั้น ควรมีก ารจัดการเลี้ยงด ูลูกก ระบือก่อนห ย่านม ดังนี้
3.1 กระเพาะล ูกก ระบือจ ะสมบูรณ์เมื่ออ ายุ 4 เดือนข ึ้นไป ซึ่งลูกก ระบือส ามารถก ินห ญ้าได้บ้างแ ล้ว แต่จ ะให้
ลูกก ระบือกินน มแม่ต่อไปจนถึงอ ายุ 6 เดือน โดยป กติล ูกก ระบือจะหย่านมได้เองเมื่ออายุ 7–8 เดือน
3.2 ทำเครื่องหมายประจำตัวลูกกระบือ สำหรับกรณีที่เลี้ยงหลายตัวสามารถทำได้หลายวิธี เช่น ใช้โซ่ห้อย
คอแขวนป้ายพลาสติก การส ักเบอร์หู การตีตราท ี่เขา และสะโพก
3.3 จดบันทึกพันธุ์ประวัติ
3.4 ตอนก ระบือเพศผู้ท ี่ไม่ต้องการเก็บไว้ทำพันธุ์
ลขิ สิทธ์ิของมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช
