Page 36 - การผลิตสัตว์
P. 36
8-34 การผลิตสัตว์
เรอื่ งที่ 8.2.1
พันธ์ุก ระบือและก ารคดั เลอื ก
1. พันธุก์ ระบือ
กระบือเป็นส ัตว์ท ี่ม ีก ระดูกส ันห ลัง เลี้ยงล ูกด ้วยน ้ำนม มีก ีบค ู่ และม ีส ี่ก ระเพาะเช่นเดียวก ับโค กระบือท ี่เลี้ยง
กันอ ยทู่ ่ัวไปส ามารถจำแนกไดเ้ ป็น 2 ตระกลู ใหญๆ่ คือ กระบอื ป ลัก (Swamp buffalo) และกระบือแ ม่นำ้ (River buf-
falo) โดยท ั้งส องป ระเภท อยู่ใน genus เดียวกันค ือ Bubaline และม ีชื่อว ิทยาศาสตร์เหมือนก ัน คือ Bubalus bubalis
แต่ กระบือป ลักจะม ีจ ำนวนโครโมโซม 2n = 48 ส่วนก ระบือแม่น้ำจ ะมีจำนวนโครโมโซม 2n = 50
1.1 กระบือปลัก เป็นกระบือที่นิยมเลี้ยงมากในแถบประเทศจีนตอนล่าง หรือประเทศในแถบเอเชีย-
ตะวันอ อกเฉียงใต้ เช่น ไทย เวยี ดนาม ลาว กัมพูชา มาเลเซยี ฟลิ ิปปินส์ อินโดนเี ซยี สว่ นใหญจ่ ะเปน็ การเลี้ยงเพือ่ ใชง้ าน
เป็นห ลัก และเมื่อเลิกใช้ง านห รือใช้แ รงงานไม่ไหวแ ล้วก ็จ ะถ ูกส ่งเข้าโรงฆ ่าส ัตว์ เพื่อใช้เนื้อเป็นอ าหาร นอกจากนี้ย ังพ บ
ว่ามีการเลี้ยงในบริเวณตอนเหนือของประเทศออสเตรเลียโดยจะเลี้ยงแ บบปล่อยฝูง โดยเลี้ยงเพื่อใช้เนื้อเป็นอาหาร
ลักษณะท ั่วไปข องกระบือป ลักคือ จะม ีลำต ัวใหญ่ห นา รูปร่างล่ำสัน เตี้ย โครงก ระดูกเล็กเมื่อเทียบก ับขนาด
ของร ่างกาย หน้าผ ากเรียบ จมูกก ว้าง เพศผู้จ ะม ีห นอกห รือก ้อนเนื้อที่น ูนข ึ้นม าบ ริเวณห ัวไหล่ และม ีข นาดต ัวใหญ่ก ว่า
เพศเมีย สีผิว ส่วนใหญ่ก ระบือปลักจ ะมีผ ิวส ีเทาด ำห รือสีเทาเข้ม ส่วนกระบือสีข าว ซึ่งเรียกว ่า กระบือเผือก ผิวหนัง
จะม ีส ีชมพูอ ่อน ขนส ีข าว บางตัวจะม ีจุดสีด ำกระจายอยู่ กระบือเผือกจะม ีจำนวนข นน้อยกว่าก ระบือดำ เมื่อเทียบก ับ
จำนวนพ ื้นที่ผิวหนังข นาดเดียวกัน
ลกั ษณะเดน่ ข องกระบือปลัก
1) มีข นสีข าวร ูปต ัววี (V) ขวางต รงส ่วนค อต่อกับส่วนห น้าอก และบางต ัวอ าจม ีที่ใต้คางห รือมีข นสีขาว
ที่ข้อเท้าท ั้งสี่และท ี่ป ลายหางด ้วย
2) เขา กระบือป ลักจ ะม โีคนเขาใหญ่ และเรียวเล็กจ นเป็นป ลายแ หลม โคนเขาจ ะม รี ่องข วาง ซึ่งส ามารถ
ทำนายอ ายุได้ เขาจะโค้งเป็นวงก ว้าง หรือรูปค รึ่งว งกลม บางต ัวม ีเขาส ั้นเรียกว่า “เขาท ุย” หรือ ภาคอีสานจะเรียกว่า
“เขาตู้”
3) ขวัญ เป็นล ักษณะท ี่ส ำคัญข องก ระบือเพราะใช้ข วัญเป็นเครื่องหมายก ำหนดร ูปพ รรณป ระจำต ัวข อง
สัตว์ สำหรับขึ้นท ะเบียนตามกฎหมาย และจ ะใช้เป็นข้อพิจารณาถ ึงล ักษณะท ี่ด ีห รือไม่ดีของกระบือ ขวัญจะพ บได้ท ั่ว
ร่างกาย แต่จ ะพบมากบริเวณส ่วนห ัว ลำตัวแ ละหลัง
4) กีบ มีล ักษณะเรียบย าว และก ีบแบบก ะลา มีลักษณะอ ุ้งกีบกว้างค ล้ายกับก ะลา
5) ฟัน กระบือมีฟัน 2 ชุด คือ ฟันน้ำนม 20 ซี่ และฟ ันแท้ 32 ซี่ โดยม ีฟ ันบ น 12 ซี่ และฟ ันล่าง 20 ซี่
สามารถป ระมาณอ ายุข องกระบือโดยด ูได้จากฟัน
6) พฤติกรรม กระบือเปน็ ส ตั วท์ ีเ่ชื่องม าก หากน ำม าเลีย้ งด ใูกลช้ ดิ จ ะไมท่ ำร้ายแ ละข ึ้นข หี่ ลังได้ สามารถ
ฝึกเพื่อใช้ท ำงานได้ง ่าย เชื่อฟังค ำสั่ง แต่จ ะมีส ัญชาตญาณในการต ่อสู้เพื่อป้องกันตัวสูง โดยเฉพาะเพศผู้ และกระบือ
แมล่ ูกอ ่อน กระบือม พี ฤติกรรมช อบน อนป ลัก จึงเรียก ก ระบือป ลัก ชอบท ีม่ นี ้ำแ ฉะๆ จะล งน อนเกลอื กก ลิง้ ท ำแ อ่งห รือ
นอนแ ช่ปลัก กระบือยังช อบเสี้ยมเขาก ับต้นไม้หรือเนินดิน ชอบเอาต ัวส ีกับต ้นไม้และเสาค อก
ลิขสิทธิข์ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช
