Page 37 - การผลิตสัตว์
P. 37
การผลิตโคเนื้อและกระบือ 8-35
1.2 กระบือแ ม่น้ำ กระบือแม่น้ำจ ัดเป็นกระบือให้นม เนื่องจากจ ะให้น ้ำนมมากกว่าก ระบือปลักม าก จึงเลี้ยง
ไว้เพื่อรีดนมเป็นหลัก แต่ก็สามารถใช้แรงงานได้ดี และให้เนื้อดีด้วย กระบือประเภทนี้จะพบมากในประเทศอินเดีย
ปากีสถาน อียิปต์ อิตาลี บราซิล เป็นต้น กระบือแม่น้ำแบ่งได้หลายพ ันธุ์คือ พันธุ์มูร่าห ์ (Murrah) พันธุ์ นีลี-ราวี (Nili-
Ravi) พันธุ์เซอร์ต ี (Surti) พันธุ์เมซานา (Mehsana) พันธุ์กุนด ี (Kundi) พันธุ์ยาฟฟาร าบ าด ี (Jaffarababi) กระบือ
อียิปต์ กระบือเมดิเตอร์เรเนียน เป็นต้น ลักษณะทั่วไป กระบือแม่น้ำจ ะม ีร ูปร ่างใหญ่ อกล ึก เหนียงยาน คอส ั้น ผิวหนัง
สีเทาเข้มห รือด ำทั้งต ัวไม่มีข นขาวที่ค าดคอ และไม่มีลักษณะเผือก หน้าผ ากน ูน เขาส่วนใหญ่ม้วนงอและไม่ได้อยู่แ นว
เดียวกับห น้าผ าก เต้านมใหญ่เห็นได้ชัดเจน ถุงอ ัณฑะหย่อนยานกว ่าของก ระบือปลัก
พฤติกรรมช อบน้ำใสส ะอาด ไม่ชอบล งโคลน กระบือแม่น้ำเป็นกร ะบือที่ให้น้ำนมปริมาณมาก น้ำนมก ระบือ
มีลักษณะข้นกว่าน้ำนมโค มีเปอร์เซ็นต์ไขมันสูงกว่าในโค จึงให้พลังงานมากกว่า โปรตีนในน้ำนมกระบือมีปริมาณ
เคซ ีน อัลบ ูมิน และโกล บูล ิน มากกว่าในน ้ำนมโค น้ำนมก ระบือส ามารถน ำไปท ำผ ลิตภัณฑ์ต ่างๆ ได้เช่นเดียวก ับน้ำนม
โค เช่น ทำเนย น้ำมันเนย ไอศกรีม โยเกิร์ต เนยแข็ง เนยที่ทำจ ากน ้ำนมก ระบือจะมีส ีข าวเพราะข าดค าโรท ีนแ ต่จะม ี
วิตามินเอสูง ส่วนปริมาณการให้น้ำนมของกระบือแม่น้ำจะขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ อาหาร การเลี้ยงดู เช่น กระบือพันธุ์
มูร ่าห์ให้น ้ำนมเฉลี่ยว ันละ 5-8 กิโลกรัม กระบือพันธุ์นีลี-ราวี จะให้น้ำนมเฉลี่ยวันล ะ 7 กิโลกรัม เป็นต้น
2. การค ัดเลือกกระบือ
สำหรับการคัดเลือกกระบือเพื่อจุดประสงค์ในการเลี้ยงเป็นกระบือเนื้อนั้นสามารถใช้หลักเกณฑ์ในการ
คัดเลือกเช่นเดียวกับการคัดเลือกโคเนื้อ ซึ่งได้กล่าวไว้แล้วใน เรื่องที่ 8.1.1 ในที่นี้จะกล่าวถึงการคัดเลือกกระบือ
เฉพาะท ี่แตกต ่างจากโคเท่านั้น
2.1 การประมาณอ ายุก ระบือ ในการประมาณอายุกระบือก็ใช้หลักเดียวกับการประมาณอายุโค แต่ระยะใน
การงอกข องฟ ันกระบือจะต่างกัน ดังนี้
ฟันคู่ท ี่ 1 จะง อกให้เห็นเมื่อก ระบืออายุป ระมาณ 3 ปี
ฟันคู่ท ี่ 2 จะงอกให้เห็นเมื่อกระบืออายุประมาณ 3 ปี 9 เดือน
ฟันค ู่ท ี่ 3 จะงอกให้เห็นเมื่อกระบืออายุป ระมาณ 4 ปี 4 เดือน
ฟันค ู่ที่ 4 จะงอกให้เห็นเมื่อกระบืออายุป ระมาณ 6 ปี
2.2 การคัดเลือกกระบือเพ่ือใช้เป็นพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ โดยทั่วไปแล้วในการคัดเลือกกระบือมาใช้เป็น
พ่อแ ม่พนั ธุ์ ควรเป็นกร ะบือท ี่มีลักษณะที่ด ี มีการเจริญเติบโตและประสิทธิภาพก ารใช้อ าหารด ี มีรูปร่างส มส่วน มีอายุ
2.5–3 ปี เพศผ สู้ ูงไมน่ ้อยก ว่า 130 เซนติเมตร รอบอ กไมน่ อ้ ยก ว่า 190 เซนตเิ มตร เพศเมยี ส งู ไมน่ อ้ ยก วา่ 125 เซนติเมตร
รอบอ กไม่น้อยก ว่า 185 เซนติเมตร ซึ่งต ามหลักวิชาการโดยทั่วไปแล้ว ควรพิจารณาค ัดเลือกกระบือมาเป็นพ่อพันธุ์
และแม่พ ันธุ์ ดังนี้
1) มีพ ันธุ์ป ระวัติมาจากพ่อพันธุ์แ ละแ ม่พันธุ์ที่ดี
2) ทำการท ดสอบล ูกหลาน พ่อพ ันธุ์แ ละแม่พ ันธุ์ตัวใดให้ลูกที่ม ีลักษณะดีก็คัดไว้ทำพันธุ์
3) คัดเลือกโดยการตัดสินจากการประกวด ส่วนมากจะให้เป็นระดับคะแนนตามปกติ กระบือให้ลูก
ปีละต ัวห รือ 3 ปี 2 ตัว ถ้าก ระบือให้ลูกต่ำกว่าร้อยละ 60-70 ควรต รวจดูข้อบกพร่องเพื่อที่จ ะต ้องแก้ไข เช่น การให้
อาหาร แร่ธาตุ การจัดการผสมพันธุ์ให้ถูกช ่วงร ะยะของการเป็นสัด
2.3 การค ัดเลือกก ระบือเพื่อว ัตถุประสงค์ข องก ารใช้ง านเป็นห ลัก เกษตรกรท ี่เลี้ยงก ระบือไว้ใช้ง านม ีว ิธีก าร
คดั เลอื กโดยใชภ้ มู ปิ ญั ญาท สี่ บื ทอดก นั ต อ่ ๆ มา จากร ุน่ ส รู่ ุน่ เปน็ ห ลกั ส ำคญั ในก ารค ดั เลอื กก ระบอื ม าเลีย้ ง ซึง่ ปรารถนา
พฤกษะศรี และผกาพ รรณ สกุลมั่น (2538) ได้สรุปไว้ม ี ดังนี้
ลขิ สิทธขิ์ องมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
