Page 32 - การผลิตสัตว์
P. 32
8-30 การผลิตสัตว์
4. การจดั การค อกห รอื โรงเรือนเพอ่ื ใช้ในก ารขนุ โค
ในการเลือกทำเลที่ตั้งฟาร์ม หรือสร้างโรงเรือนหรือคอกโคขุนนั้นควรเป็นที่ดอน ระบายน้ำได้ดี หรืออาจจะ
ต้องถมพื้นให้สูงกว่าระดับปกติเพื่อไม่ให้น้ำขังในฤดูฝน ควรให้ความยาวของคอกอยู่ทางทิศตะวันออก-ตะวันตก
สำหรับขนาดของค อกค วรม ีพ ื้นที่ป ระมาณ 8 ตารางเมตร/ตัว โดยป กติค อกค วรม ีค วามก ว้าง 12 เมตร (หลังคา 4 เมตร)
ความย าวขึ้นอยู่กับจ ำนวนและข นาดของโค ซึ่งพ ื้นที่ดังกล่าวค วรม ีห ลังคาอยู่ประมาณ 1 ใน 3 ก็เพียงพอแล้ว ส่วนท ี่
เหลือให้เป็นท ี่โล่งห รือม ีร ่มไม้ก ็ย ิ่งด ี พื้นค อก ควรเทค อนกรีตท ั้งหมดห รือบ างส ่วนก ็ได้เพื่อแ ก้ป ัญหาเรื่องพ ื้นค อกเป็น
โคลนในฤ ดูฝ นได้ ผิวห น้าข องพ ื้นค อนกรีตควรท ำให้ห ยาบโดยใชไ้ม้กวาดม ือเสือค รูดใหเ้ป็นร อยป ้องกันโคล ื่น หลังคา
ควรให้ชายล่างห ลังคาส ูงจากพ ื้นด ินประมาณ 250 เซนติเมตร มิฉะนั้นจะทำให้อากาศภายในค อกในฤดูร้อนร้อนม าก
รั้วกั้นคอกร อบนอกควรก ั้นอย่างน้อย 4 แนว แนวบ นส ุดส ูงจ ากพ ื้นด ินอ ย่างน ้อย 150 เซนติเมตร ส่วนร ั้วท ี่แบ่งค อก
ย่อยภายใน ควรกั้นอ ย่างน้อย 3 แนว รางอ าหารควรส ร้างให้ได้ขนาดค วามส ูงป ระมาณ 60 เซนติเมตร กว้างป ระมาณ
90 เซนตเิ มตร โคข นุ ร ะยะแ รกต อ้ งการร างอาหารย าวป ระมาณ 50 เซนตเิ มตร ตอ่ โคข นุ 1 ตวั และป ระมาณ 65 เซนตเิ มตร
ในร ะยะป ลาย อา่ งน ำ้ ค วรว างอ ยใู่ นจ ดุ ต ำ่ ส ดุ ข องค อกแ ละว างอ ยนู่ อกคอก แลว้ ท ำช อ่ งใหโ้ คโผลห่ วั ออกไปด ืม่ น ำ้ ได้ ขนาด
ของอ ่างน้ำค วรค ำนวณให้ส ามารถบรรจุน้ำได้พ อเพียงสำหรับโคทุกตัวในค อก โค 1 ตัวดื่มน้ำวันละ 20-30 ลิตร
นอกจากนี้เพื่อความสะดวกในการจัดการต่างๆ กับตัวโค ควรมีคอกปฏิบัติการดังนี้ คอกรวบรวมโค คอก
ปากแตร และประตู ซองเพื่อไล่ต้อนโคซึ่งมีลักษณะด้านบนกว้างด้านล่างแคบเพื่อป้องกันการนอน ด้านข้างทึบ
มปี ระตดู ้านบ นเพื่อป ้องกันก ารถ อยห ลัง ประตหู นีบ หรือซ องบ ังคับ โต๊ะต เีบอร์ ประตสู ามเหลี่ยม เครื่องช ั่งน ้ำห นัก และ
ทางขึ้นรถ
5. อาหารโคขนุ
อาหารท ี่ใช้เลี้ยงโคข ุนได้แก่ อาหารหยาบ และอาหารข ้น ดังนี้
5.1 อาหารหยาบ อาหารหยาบเป็นอาหารที่มีเปอร์เซ็นต์ของเยื่อใยสูงคือ มีเปอร์เซ็นต์เยื่อใยมากกว่า 18
เปอร์เซ็นต์ และมีโปรตีนต่ำ จัดเป็นอาหารหลักของโคกระบือหรือสัตว์เคี้ยวเอื้องทุกชนิด ในการเลี้ยงโคขุนก็เช่นกัน
อาหารห ยาบถือว่าเป็นส่วนสำคัญยิ่งในก ารขุนโค ซึ่งผู้เลี้ยงจ ะต้องจ ัดหาให้เพียงพ อ แหล่งข องอาหารห ยาบที่ใช้เลี้ยง
โคข ุนอ าจมาจ ากห ลายแหล่งได้แก่
5.1.1 ทุ่งหญ้าหรือแปลงหญ้า ผู้เลี้ยงโคขุนควรมีแปลงหญ้าเองเพราะโคขุนต้องการอาหารที่ค่อนข้าง
ดี โดยเฉพาะการเลี้ยงโคขุนโดยใช้อาหารหยาบล้วนก็จำเป็นจะต้องมีแปลงหญ้ามีคุณภาพดี โดยทั่วไปโคจะกินหญ้า
สดประมาณว ันล ะ 35-40 กก./ตัว ทั้งนี้ข ึ้นอ ยู่กับข นาดของโค แต่ในการเลี้ยงโคขุนม ีการใช้อาหารข ้น ซึ่งมีค ุณค่าท าง
อาหารสูงเสริมให้ก ับโค โคจึงอ าจม ีค วามต้องการอ าหารห ยาบล ดล ง
5.1.2 วัสดุเหลือใช้จากการเกษตรและอุตสาหกรรม เช่น ฟางข้าว เปลือกสัปปะรด ต้นข้าวโพด ยอด
อ้อย ถึงแ ม้ว่าว ัสดุด ังก ล่าวจ ะม ีค ุณค่าท างโภชนาการค ่อนข ้างต ่ำ แต่ก ็ส ามารถน ำม าใช้เลี้ยงโคข ุนได้ โดยเฉพาะในช ่วง
ฤดูแ ล้งหรือช ่วงท ี่ข าดแคลนอาหารหยาบ
5.2 อาหารข ้น อาหารข้นเป็นอาหารที่มีความเข้มข้นของโภชนะต่างๆ ในอาหารส ูง อาหารข ้นสำหรับใช้เลี้ยง
โคข นุ จ ะป ระกอบด ว้ ยว ตั ถดุ บิ โปรตนี พลงั งาน วติ ามนิ และแ รธ่ าตผุ สมก นั ใหม้ โี ภชนะต า่ งๆ ครบถ ว้ นต ามค วามต อ้ งการ
ของโค ใช้เสริมร่วมกับอ าหารห ยาบ
ลิขสทิ ธิ์ของมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
