Page 250 - ความรู้ทั่วไปเกี่ียวกับบรรจุภัณฑ์
P. 250
10-28 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์
เร่อื งท ี่ 10.2.2
การออกแบบและขอ้ กำหนดต ้นแบบโครงสรา้ งของบรรจภุ ัณฑ์
หลังจากได้ข ้อมูลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับสินค้าเพื่อการพ ัฒนาและออกแบบโครงสร้างของบรรจุภ ัณฑ์แล้ว ผู้ที่
รับผิดช อบด ้านบรรจุภ ัณฑ์ต้องน ำมาสรุปเพื่อก ารกำหนดต้นแบบโครงสร้างข องบรรจุภัณฑ์ โดยมีขั้นตอนด ังนี้
1. การกำหนดรูปแบบ รูปทรง และมิติของบรรจุภัณฑ์ตามขนาดบรรจุที่ต้องการ รูปแบบของบรรจุภัณฑ์
อาทิ กล่องก ระดาษแข็ง ขวด ถ้วย กระป๋อง ถุงพ ลาสติก ส่วนรูปทรงข องบรรจุภ ัณฑ์ ได้แก่ กล่องส ามเหลี่ยม หรือ
สี่เหลี่ยม หรือห้าเหลี่ยม หรือหกเหลี่ยม ขวดและถ้วยรูปทรงต่าง ๆ ถุงพลาสติกแบบแบนราบ หรือแบบตั้งได้ หรือ
มีร ูปท รงเฉพาะ ส่วนมิติของบรรจุภัณฑ์จ ะได้มาจากป ริมาณบรรจุผ ลิตภัณฑ์และป ริมาตรช ่องว่าง (head space) ใน
บรรจุภ ัณฑ์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับเครื่องจักรบ รรจุ และสมบัติของผลิตภัณฑ์ เช่น ผลิตภัณฑ์เป็นข องเหลวมีโอกาสกระฉอก
มาก ผลิตภัณฑ์ที่เป็นผงย ่อมม ีโอกาสฟุ้งก ระจายได้ง่าย
2. การก ำหนดวสั ดุบ รรจุภ ณั ฑ์ ในแตล่ ะรปู แบบ รูปทรง และม ิตขิ องบ รรจภุ ัณฑ์ บรรจุภ ัณฑ์แต่ละรูปแ บบ
รปู ท รง และม ติ สิ ามารถท ำม าจ ากว สั ดบุ รรจภุ ณั ฑท์ แี่ ตกต า่ งก นั ได้ เชน่ ขวดม ที ัง้ ข วดแ กว้ ขวดพ ลาสตกิ ช นดิ HDPE (high
density polyethylene หรือ พอล ิเอทิลีน ความห นาแน่นสูง) ขวดพลาสติกชนิด PET (polyethylene terephtalate
หรือพอลิเอทิลีนเทเรฟทาเลต) เป็นต้น ถุงพลาสติก ก็มีวัสดุหลายชนิดและหลายโครงสร้างให้เลือกใช้ ดังนั้นใน
การกำหนดว่าจะใช้วัสดุบรรจุภัณฑ์ชนิดใด ผู้ที่รับผิดชอบในด้านพัฒนาและออกแบบโครงสร้างจำเป็นต้องทราบ
ส ิ่งต่อไปน ี้
2.1 สมบัติของวัสดุบรรจุภัณฑ์ ในการป้องกันผลิตภัณฑ์มิให้เสื่อมคุณภาพต้องอาศัยข้อมูลเกี่ยวกับ
ผลิตภัณฑ์ แล้วน ำมาสรุปส าเหตุการเสื่อมคุณภาพข องผ ลิตภัณฑ์ และข ้อกำหนดข องว ัสดุบรรจุภัณฑ์ที่ต้องการ
ตารางท่ี 10.2 สมบัติของวัสดุบรรจุภัณฑก์ ำหนดต ามสาเหตกุ ารเสื่อมค ณุ ภาพของผ ลติ ภณั ฑ์
สาเหตุการเสื่อมคุณภาพ วธิ กี ารป้องกนั สมบัตขิ องวสั ดบุ รรจภุ ณั ฑท์ ต่ี อ้ งการ
ของผลติ ภัณฑ์
ป้องกันไอน้ำและความชื้น มีค่าอัตราการซึมผ่านไอน้ำ (WVTR) ต่ำ
ดูดความชื้น จากภายนอกได้ดี
มีค่าอัตราการซึมผ่านก๊าซออกซิเจน (OTR) ต่ำ
ทำปฏิกิริยากับ ป้องกันก๊าซออกซิเจนจาก
ก๊าซออกซิเจน ภายนอกได้ดี มีค่าความแข็งตึง (stiffness) สูง
แตกหัก มีค่าความต้านทานการขัดถู (abrasion resistance) สูง
เป็นรอยขูดขีดที่ผิว มีความแข็ง คงรูป มีค่าอัตราการซึมผ่านของก๊าซออกซิเจน (OTR) ต่ำ*
กลิ่นน้ำหอมระเหยออกมา
ทนต่อการขูดขีดได้ดี
ป้องกันก๊าซระเหยออกได้ดี
หมายเหตุ: *การว ัดค่าการระเหยของน ้ำหอมม ีวิธีการย ุ่งย ากม าก ในทางปฏิบัติ จึงใช้ก ารวัดค ่า OTR แทน
ลิขสิทธ์ขิ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช
