Page 29 - ความรู้ทั่วไปเกี่ียวกับบรรจุภัณฑ์
P. 29
หลักการพื้นฐานเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์ 1-27
เร่อื งท ี่ 1.2.1
หน้าท่ขี องบ รรจภุ ณั ฑ์
บรรจุภัณฑ์มีหน้าที่พื้นฐานซึ่งสอดคล้องกับวิทยาการทั้งด้านเทคนิคและด้านการตลาด ได้แก่ การบรรจุใส่
การปกป้องค ุ้มครอง การรักษาค ุณภาพผ ลิตภัณฑ์ การขนส่ง การวางจ ำหน่าย การร ักษาสิ่งแวดล้อม การส ่งเสริมการ
ขาย การแ สดงข้อมูล การตั้งราคาขายได้ส ูงขึ้น การเพิ่มปริมาณยอดข าย การให้ความถูกต้องรวดเร็ว และก ารรณรงค์
ในเรื่องต่าง ๆ นอกจากนี้ยังต้องมีหน้าที่เชิงธุรกิจต่อธุรกิจผู้ผลิตและแปรรูปบรรจุภัณฑ์ และธุรกิจที่นำบรรจุภัณฑ์
ไปใช้งาน รวมทั้งหน้าที่ต่อสิ่งแวดล้อม โดยพัฒนาบรรจุภัณฑ์ให้มีความสามารถในการนำเอาบรรจุภัณฑ์กลับมา
แปรใช้ใหม่ห รือร ีไซเคิล การบรรจุใหม่ การแ ปรสภาพ และการใช้พลังงานจากซ ากบรรจุภัณฑ์
1. หนา้ ทพี่ ื้นฐานของบ รรจุภ ัณฑ์
จากท ี่ได้ก ล่าวม าแ ล้ว บรรจุภัณฑ์มีหน้าที่เพิ่มม ากขึ้นเมื่อส ังคมพัฒนาไปในแต่ละย ุค หน้าที่ของบ รรจุภ ัณฑ์
สรุปได้ว ่ามีความสอดคล้องก ับวิทยาการ 2 ด้าน คือ ด้านเทคนิคแ ละด้านการต ลาด ได้ดังนี้
1.1 หน้าทด่ี า้ นเทคนคิ ข องบ รรจุภ ณั ฑ์ จำแนกเป็นการทำห น้าที่ด้านต่าง ๆ ของบ รรจุภัณฑ์ดังนี้
1.1.1 บรรจุใส่สนิ ค้า ได้แก่ บรรจุ-ห่อสินค้า ด้วยการชั่ง ตวง วัด นับ
1.1.2 ปกปอ้ งค ุ้มครองสินคา้ ได้แก่ ป้องกันไม่ให้สินค้าเสียร ูป แตกหัก ไหลซ ึม
1.1.3 รกั ษาค ณุ ภาพส นิ คา้ ได้แก่ เลอื กใชว้ สั ดทุ ีส่ กัดก ั้นห รือป อ้ งกนั ก ารซ มึ ผ ่านข องอ ากาศแ ละค วามชื้น
ป้องกันแสง นอกจากนี้ในระบบบ รรจุภ ัณฑ์ปรับบ รรยากาศ (modified atmosphere packaging: MAP) ก๊าซเฉื่อย
ที่ฉีดเข้าไปในบรรจุภัณฑ์ช่วยชะลอการเกิดปฏิกิริยาทางเคมีและทางชีวภาพที่เกิดขึ้นภายในบรรจุภัณฑ์ ทั้งนี้
ต้องรักษาสภาวะปรับบรรยากาศภายในเวลาที่กำหนดเพื่อยืดอายุสินค้า
ความปลอดภัยของสินค้าจำพวกอาหารและยา เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ผู้บริโภคได้รับประโยชน์จากการ
คุ้มครองค ณุ ภาพข องบ รรจภุ ณั ฑภ์ ายในโรงงานผ ลติ มกี ระบวนการต รวจส อบแ ละค วบคุมค ณุ ภาพท ุกข ั้นต อนก ารผ ลิต
ทำให้ส ินค้าท ี่ผ ลิตได้ม ีค วามป ลอดภัยส ูง ตัวอย่างข องอ ุตสาหกรรมก ระป๋องในป ระเทศส หรัฐอเมริกาพ บว ่าในร อบ 20
ปีที่ผ่านมา มีผู้บริโภคอาหารกระป๋องแล้วเป็นอันตรายจนถึงกับเสียชีวิตเนื่องจากอาหารภายในกระป๋องเกิดเป็นพิษ
มีจำนวนน ้อยกว่า 6 ราย1 เมื่อเทียบก ับปริมาณของอ าหารก ระป๋องที่บ ริโภคเป็นจำนวนล ้านล้านกระป๋องต่อปี สาเหตุ
สบื เนือ่ งม าจ ากก ระบวนการฆ า่ เชอื้ ในก ระปอ๋ งท มี่ ลี กั ษณะก ารบ รรจทุ ปี่ ดิ ส นทิ (hermectically sealed container) อยา่ ง
มีประสิทธิผล รวมทั้งกระบวนการข นส่งที่มีประสิทธิภาพช ่วยล ดโอกาสก ารแพร่ข องเชื้อโรคเข้าไปภายในบ รรจุภัณฑ์
1.1.4 ขนส่ง เลือกใช้บรรจุภัณฑ์ขนส่งจำพวกกล่องลูกฟูก หรือลังพลาสติก ซึ่งรวบรวมสินค้าหลาย
หน่วยเพื่อค วามส ะดวกในการเคลื่อนย้ายและข นส่งสินค้าไปยังแ หล่งผ ลิตหรือแหล่งข ายอ ย่างป ลอดภัย
1.1.5 บรรจสุ นิ คา้ อ ยา่ งถ กู อ นามยั แ ละถ กู ส ขุ ลกั ษณะ การเลือกป ระยุกต์ใช้น วัตกรรมทางด ้านก ารบ รรจุ
ต่าง ๆ เช่น การบ รรจุภ ายใตส้ ภาวะป ลอดเชื้อ (aseptic) หรือก ารฆ ่าเชื้อด ้วยค วามร ้อน ทำให้ร ักษาค ุณภาพอ าหารห รือ
ยาที่บ รรจุให้คงค ุณภาพและม ีอายุก ารเก็บร ักษาได้นาน
1 Milgrom, J. & Body, A. Packaging in Perspective. page S-6.
ลขิ สิทธิข์ องมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธิราช
