Page 52 - แนวคิดทางการแนะแนวและทฤษฎีการปรึกษาเชิงจิตวิทยา หน่วยที่ 3
P. 52
3-42 แนวคิดทางการแนะแนวและทฤษฎีการปรึกษาเชิงจิตวิทยา
ความสนใจของสังคม โดยสนใจศึกษาประเด็นเรื่องราวต่างๆ ได้แก่ 1) สถานการณ์ใดที่เราไม่กล้าเข้าไปมี
ปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น 2) ทำ�ไมคนที่เข้าไปอยู่ในฝูงชนจึงแสดงความก้าวร้าวรุนแรงหรือทำ�บางสิ่งบางอย่าง
ตามคนอื่นๆ ได้ 3) การเป็นผู้นำ�เป็นลักษณะที่ติดตัวมาตั้งแต่กำ�เนิด หรือเกิดจากการเรียนรู้ภายหลัง
4) วัฒนธรรมต ะวันตก เช่น อาหารการกิน เสื้อผ้าเครื่องแต่งกาย มีอ ิทธิพลต ่อการเปลี่ยนแปลงทัศนคติข อง
คนในสังคมตะวันออกอย่างไร และ 5) ภาษาท ่าทาง (Body Language) มีบ ทบาทต่อการสื่อสารในสังคม
อย่างไร ฯลฯ
โดยสรุปแล้ว จิตวิทยาสังคมเป็นศาสตร์ที่ประยุกต์ความรู้ทางจิตวิทยาและสังคมวิทยาเข้าด้วย
กัน โดยเป็นการมุ่งศ ึกษาถึงความค ิด ความร ู้สึก และพฤติกรรมข องบุคคลซ ึ่งได้รับอ ิทธิพลจากบ ุคคลอื่นๆ
ขอบเขตเนื้อหาของจิตวิทยาสังคมจึงรวมการศึกษาเกี่ยวกับการปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับบุคคลและ
บุคคลกับก ลุ่มส ังคม
1.2 ความส �ำ คญั ข องจ ติ วทิ ยาส งั คม จิตวิทยาส ังคมม ีบ ทบาทท ำ�ให้เกิดค วามเข้าใจป ัญหาแ ละม ีส ่วน
ในการส ่งเสริมการเปลี่ยนแปลงร ะดับสังคมได้ 3 ประการ คือ (สุนทรี โคม ิน 2522: 112)
1) ช้ีให้เห็นจุดของปัญหาหรือประเด็นปัญหา (To Discern Needs for Change) โดยการ
วิเคราะหว์ ิจัย จิตวิทยาส ังคมช ่วยข ุดใหเ้ห็นจ ุดท ีเ่ป็นป ัญหาในส ังคม ทีเ่รียกร ้องใหม้ กี ารเปลี่ยนแปลงโดยก าร
ชีใ้หเ้ห็นว ่าร ะบบก ารจ ัดการท างส ังคมท ีเ่ป็นอ ยูไ่ดก้ ่อใหเ้กิดผ ลร ้ายท างด ้านจ ิตใจในก ลุ่มค นท ีอ่ ยูภ่ ายใตร้ ะบบ
นั้นอ ย่างไร เช่น ผลง านวิจัยของเคนเนทแ ละค ลาร ์ก (Kenneth and Clark) นักจ ิตวิทยาส ังคม ชี้ให้เห็นผ ล
รา้ ยข องก ารแ ยกโรงเรยี นผ วิ ด �ำ ผวิ ข าวท มี่ ตี อ่ ภ าพล กั ษณแ์ หง่ ต น (Self-image) ของเดก็ ผ วิ ด �ำ ในส หรฐั อเมรกิ า
ใน ค.ศ. 1947 และ 1950 ก่อให้เกิดผ ลในก ารเปลี่ยนแปลงก ฎหมายข องศาลสูงใน ค.ศ. 1954 เป็นต้น
2) ใชป้ ระเมนิ ค ณุ คา่ ข องท างเลอื กว ธิ แี กป้ ญั หา (To Estimate Cost/Benefits of Alternatives of
Change) ช่วยป ระเมินข ้อดีข ้อเสียข องท างเลือกก ารแ ก้ป ัญหาต ่างๆ เพื่อท ี่จ ะช ่วยให้ต ัดสินใจเลือกท างเลือกท ี่
เหมาะส ม
3) ช่วยหาวิธีการและเทคนิคที่จะนำ�ไปใช้ในการเปล่ียนแปลงสังคม (To Provide Means for
Change) จิตวิทยาสังคมช่วยชี้ให้เห็นว่าปัจจัยที่เป็นอุปสรรคต่อการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ส่วนใหญ่มักจะ
เป็นปัจจัยทางจิต เช่น เรื่องค่านิยม ทัศนคติ ความเพ้อฝัน ความกลัว และพฤติกรรมต่างๆ ที่จำ�เป็นต้อง
เปลี่ยนแปลง ดังนั้น หากจ ะเปลี่ยนแปลงสังคม จะต้องเปลี่ยนโดยใช้เทคนิคทางจิตวิทยาสังคมใดบ้าง
นอกจากน ี้ จุฑารัตน์ เอื้ออ ำ�นวย (2551: 23-24) ยังได้ชี้ให้เห็นถ ึงค วามสำ�คัญของจิตวิทยาสังคมที่
ช่วยให้เกิดก ารเปลี่ยนแปลงทางส ังคมใน 4 ระดับ คือ
ระดับท่ี 1 จิตวิทยาสังคมกับการเปลี่ยนแปลงระดับปัจเจกบุคคล การทราบถึงกระบวนการ
ทางจิตวิทยาช่วยให้เข้าใจและอธิบายถึงพฤติกรรมทั้งของตนเองและผู้อื่นได้ เช่น การเข้าใจถึงสาเหตุของ
พฤติกรรมก ้าวร้าวของผู้แสดงพ ฤติกรรมน ั้น ทำ�ให้เราลดค วามโกรธล งไปได้ เป็นต้น
ระดบั ท ่ี 2 จติ วทิ ยาส ังคมก บั การเปลยี่ นแปลงร ะดบั กลุม่ เป็นการศ ึกษาพฤติกรรมตอบรับกัน
ระหวา่ งบ คุ คลท เี่ กดิ ข ึน้ ในก ลุม่ (Interpersonal Interaction) และเรือ่ งร าวต า่ งๆ เกีย่ วก บั ก ลุม่ เชน่ โครงสรา้ ง
ของกลุ่ม (Group Structure) มิติข องก ลุ่ม (Group Dimension) ความสอดคล้องเป็นอ ันห นึ่งอ ันเดียวกัน
