Page 36 - การเมืองการปกครองไทย หน่วยที่ 5

5-26 การเมืองการปกครองไทย

3) การส​ ร้างค​ วาม​เขม้ แ​ ขง็ ​ให้​กบั ส​ ถาบนั พ​ ระ​มหา​กษัตริย์
เกี่ยวข้องก​ ับ​แนวทาง​สำ�คัญท​ ี่ก​ ำ�หนด​ให้ม​ ีข​ ึ้น 3 แนวทาง คือ

3.1) การ​กำ�หนด​ให้​มี​พิธีกรรม​หรือ​การ​ประกอบ​กิจกรรม​สำ�คัญ และ “ศักดิ์สิทธิ์”
เกี่ยวก​ ับพ​ ระม​ หาก​ ษัตริย์ และม​ สี​ ภาพบ​ ังคับท​ ั้งโ​ดยตรงแ​ ละโ​ดยอ​ ้อมต​ ่อช​ นชั้นผ​ ูป้​ กครองแ​ ละข​ ุนนางท​ ุกร​ ะดับ
ตลอด​จนถึง​อาณา​ประชาราษฎร์​ที่​จะ​ต้อง​รับ​รู้ และ​ยอมรับ และ​คน​บาง​กลุ่ม โดย​เฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง​คือ ชนชั้น​
ผู้​ปกครอง​และ​ขุนนาง​ทุกร​ ะดับโ​ดยเ​ฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง คือ ขุนนาง​ชั้น​ผู้ใหญ่จ​ ะต​ ้องเ​ข้าไป​มีส​ ่วน​ร่วมใ​น​พิธีกรรม​
ทั้ง​หลาย​อย่างใ​กล้ช​ ิด

ดังจ​ ะแ​ ยกน​ ำ�​เสนอพ​ ระร​ าชพ​ ิธสี​ ำ�คัญๆ และร​ ายล​ ะเอียดท​ ีเ่​กี่ยวข้องอ​ อกเ​ป็นต​ ารางท​ ี่ 5.1
ดังนี้ (จันทร์​ฉาย ภัคอ​ ธิคม 2523: 70-86)

ตาราง​ที่ 5.1 พระ​ราชพ​ ิธีแ​ ละพ​ ธิ ​สี ำ�คญั เ​ก่ียว​กบั ส​ ถาบนั ​พระ​มหาก​ ษัตริย์สมยั ​อยธุ ยา​
และ​สาระส​ �ำ คญั ท​ เ่ี กีย่ วขอ้ ง

พระราชพิธี/พธิ ี การประกอบพิธกี รรม ผเู้ ข้ารว่ ม สถานทีป่ ระกอบพธิ ีกรรม
สรงนํ้ามูรธาภิเษก พระม​ หาก​ ษัตริย์ล​ ง อาจอ​ ยู่​นอกพ​ ระร​ าชฐาน
1. พระราชพิธี สรงน​ ํ้า 3 ครั้ง โดย​ เพราะ​ทรง​เสด็จ​ลงเ​รือ
เผด็จศกลดแจตร ครั้ง​ที่ 3 สรงน​ ํ้าพร้อม​ เข้าม​ าส​ ู่​พิธี
ขุนนาง
2. พระราชพิธี พราหมณ์ทำ�พิธีกรรมทูล พระมหากษัตริย์ ในเขตพระราชฐาน
ทูลนํ้าล้างพระบาท นํ้าล้างพระบาท พราหมณ์ ขุนนาง
พระมหากษัตริย์ ในเขตพระราชฐาน
3. พระราชพิธีนารายณ์ พระม​ หาก​ ษัตริย์ส​ รงนํ้า พราหมณ์ ขุนนาง
บรรทมสินธุ์ มูรธ​าภิเศกแ​ ล้วท​ รง​
เปลื้อง​เครื่องท​ รง พระ​มหาก​ ษัตริย์ ในเขตพระราชฐาน
พระราชทาน​แก่พราหมณ์ พราหมณ์ ขุนนาง

4. พระราชพิธีบุษยาภิเศก พราหมณ์ถวายนํ้า พระ​มหาก​ ษัตริย์ ในเขตพระราชฐาน
พราหมณ์ ขุน​นาง
(จัดขึ้นราวเดือน มูรธาภิเศก

มกราคม ตั้งแต่ พระมหากษัตริย์

เวลาเช้า–เที่ยงคืน) เสด็จออกประทับเหนือ

วงดอกไม้ 7 สี

(รวมดอกบัว)

5. พิธีบวงสรวงต้นหมัน พราหมณ์​ทำ�​พิธี ที่​
พระเสื้อเมือง 7 วัน พระ​มหาก​ ษัตริย์​ต้อง
(เมื่อพระมเหสี ​บวง​สรวงต​ ้นห​ มัน
ทรงครรภ์) ​เป็น​เวลา 7 วัน