Page 64 - การเมืองการปกครองไทย หน่วยที่ 5
P. 64
5-54 การเมืองการปกครองไทย
8. ภายใตร้ ฐั ธรรมนญู ฯ พ.ศ. 2511
รฐั ธรรมนญู ฉ บบั น ี้ ไดก้ �ำ หนดโครงสรา้ ง และส ถาบนั ท างการเมอื งท ัง้ ในส ว่ นท เี่ หมอื นก บั ร ฐั ธรรมนญู ฯ
พ.ศ. 2489 พ.ศ. 2492 และ พ.ศ. 2490 และท ี่เป็นค วามแตกต่างแ ละไม่เหมือนฉ บับใดๆ ที่เคยประกาศใช้
มาก่อนห น้าน ี้ แม้ว่าจะบ ัญญัติให้ม ีสถาบันท างการเมืองห ลักๆ อยู่ในโครงสร้างท างการเมืองท ี่ก ำ�หนดข ึ้น คือ
รัฐสภา คณะรัฐมนตรี ตุลาการ พรรคการเมืองแ ละการเลือกต ั้ง เพราะได้นำ�หลักก ารแบ่งแ ยกอ ำ�นาจบริหาร
และนิติบัญญัติออกจ ากกันอย่างเด็ดขาด
สถาบนั พ ระม หาก ษตั รยิ ์ มพี ระร าชอ �ำ นาจจ �ำ กดั ล ง มเี พยี งพ ระร าชอ �ำ นาจต ามห ลกั ก าร คอื การแ ตง่ ต ัง้
สมาชิกว ุฒิสภา และแ ต่งต ั้งน ายกร ัฐมนตรี เป็นต้น แตไ่ม่ใช่อ ำ�นาจท ี่แท้จ ริงในท างป ฏิบัติเหมือนก ับท ี่บ ัญญัติ
ไว้ในรัฐธรรมนูญฯ พ.ศ. 2492
สถาบันนิติบัญญัติ ใช้ระบบรัฐสภา ประกอบด้วย 2 สภา คือ วุฒิสภา มีจ ำ�นวน 3 ใน 4 ของ ส.ส.
จับส ลากอ อกท ุกๆ 3 ปี จำ�นวนค รึ่งห นึ่งข องท ั้งหมด แตก่ ส็ ามารถได้ร ับแ ต่งต ั้งก ลับม าใหมไ่ด้ ไม่มีก ารก ำ�หนด
ห้ามข้าราชการป ระจำ�ดำ�รงตำ�แหน่ง ส.ว. เพียงก ำ�หนดให้หมดส มาชิกภ าพถ้าได้ร ับแ ต่งต ั้งเป็นร ัฐมนตรี ส.ว.
มีอ ำ�นาจทั้งท างน ิติบัญญัติ และก ารค วบคุม ตรวจสอบฝ่ายบริหารได้เท่าเทียมกับ ส.ส. แต่ในทางป ฏิบัติจ ริง
นายกร ัฐมนตรีเป็นผู้เลือกแ ละเสนอแ ต่งตั้ง ส.ว. โดยเกือบท ั้งหมดเป็นข้าราชการทหาร ตำ�รวจ และพ ลเรือน
วุฒิสภาจึงก ลายเป็นส ภา “ค้ำ�จุนอำ�นาจ” ฝ่ายบ ริหารเป็นด ้านห ลัก
สภาผ ูแ้ ทนร าษฎร มาจ ากก ารเลือกต ั้งโดยตรงข องป ระชาชน มวี าระ 4 ปี ต้องไมเ่ป็นข ้าราชการป ระจำ�
และไม่สามารถดำ�รงตำ�แหน่งนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีในเวลาเดียวกัน มีอำ�นาจในด้านนิติบัญญัติและ
การตรวจสอบ และควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินของฝ่ายบริหาร ในความเป็นจริงนั้น จอมพลถนอม
กิตติขจร และพวกพ้องทหาร ตำ�รวจ และข้าราชการพลเรือน ได้จัดตั้งพรรคสหประชาไทย จัดส่งผู้สมัคร
รับเลือกต ั้งแ ละได้ ส.ส. มากกว่าท ุกพ รรค ทำ�ให้มีเสียงสนับสนุนในสภาผ ู้แทนร าษฎรอ ีกส ่วนหนึ่ง เพียงแ ต่
ควบคุมไม่ได้เต็มท ี่ เพราะ ส.ส. มักต่อร องแ ละขอผลประโยชน์แลกเปลี่ยนก ารสนับสนุน ต่างจาก ส.ว. ที่เป็น
ผู้ใต้บ ังคับบ ัญชาข องนายกร ัฐมนตรีแ ละรัฐมนตรี
สถาบันบ ริหาร คือ คณะรัฐมนตรี ประกอบด ้วย นายกรัฐมนตรี 1 คน พระมหาก ษัตริย์ท รงแต่งตั้ง
และร ัฐมนตรี 15–30 คน ทำ�หน้าทีบ่ ริหารร าชการแ ผ่นดิน โดยจ ะด ำ�รงต ำ�แหน่ง ส.ว. และ ส.ส. ในเวลาเดียวกัน
ไม่ได้ มีส ิทธิเข้าร่วมป ระชุมแ ละแถลงข้อเท็จจริง แสดงความเห็นในที่ประชุมวุฒิสภา และสภาผ ู้แ ทนร าษฎร
แต่ไม่มีสิทธิออกเสียงลงคะแนน ก่อนเข้าทำ�หน้าที่ต้องแถลงนโยบายต่อรัฐสภาโดยไม่มีการลงมติความไว้
วางใจ
สถาบันตุลาการ ยังคงกำ�หนดให้เป็นระบบศาลเดียว คือ ศาลยุติธรรม มีอิสระในการพิจารณา
พิพากษาอรรถค ดีต่างๆ
พรรคการเมืองและการเลือกตั้ง ได้มีบทบัญญัติให้ประชาชนสามารถรวมกลุ่มและจัดตั้ง
พรรคการเมืองได้ โดยอยู่ภายใต้กฎหมายพรรคการเมือง และในเวลาต่อมา ก็ได้มีการออกประกาศใช้
พระราชบัญญัติพรรคการเมือง พ.ศ. 2511 ซึ่งนับเป็นฉบับที่สองของประเทศไทย แต่ในทางปฏิบัติ
พรรคการเมืองที่ส ามารถจ ัดต ั้งข ึ้น จัดส่งผ ู้ส มัครได้เป็นจ ำ�นวนมาก และได้ร ับเลือกต ั้ง มี ส.ส. หลายส ิบคน
